514 De Sapientia, Lib. 11.
hoc habent obfcceni hi fermones, vt nun-quam obfcurifatis lint, quod mens fpontead iiloram interpretationem celeriter feratur. Obfcure etiam licet loqui in rebus ambiguis, qua arte Ariftoteles Temper vfus eft nedepre-lrendi poflet, 8c cum nihil diceret, de his ta-men multa loqui videretur. Obfcure in peri-culofa oratione , quanquam non Hermogeni Tharfenfi hoc apud Domitianum profuerit, loqui licet: velut 8c illud,Quirites libertatem amifimus: obfcurum enim eft, quoniam in certum vel ambiguum fenfum retinet: turn in familiaribus colloquiis , vt in Epiftolis ad Attic.Cicero.Impudes enim diet,priuata lie-gotia omnib. prodere.Ergo obfcuritatis ratio his continetur , periculo, verecundia, rebuf-que quae trattantur minus certis: verecundia atitem ex rebus priuatis fumitur, aut oblcce-nis: in reliquis igitur verbis, omnia pro qua-litate rerum funt accommodanda. Cum enim quxdam grauia, alia leuia ,_fonantia 8c exilia , grandia paruaque , tuifi fublimia ac hu-milia, 8c afpera & lenia , turn propria quae-dam , alia per figuram aflumpta, multaque genera verborum ab his difiun&a, quae lon-gum eftet dinumerare: vnumquodque fuo loco reddendum eft , atque in his pnecepta etiam orationi & figurae locis fuis congruere debent. Non fatis ridebimus ilium , quide Rhetorica inornate , qui de ordine inordinate , qui de Latina lingua non emendate fcribet ? aut fi de fapientia ftulte, vel de con-tinentia impudice ? fic & figuris fermoac-commodatus erit, quod belle Horatius ob-feruat , vt cum de eo loquitur , qui grandi hiatu librum inchoauerat , nec pondus aut magnitudinem initij fuftinere potuit, fenten-tiam enim exempli deformitate declarans inquit:
   Parturient montes, nafcetur ridi cuius mus.
   Quonam pa£to illius imprudentia , 8c ine-ptia melius potuit explicari ? fed 8c ordo ipfe feruandus rerum,vt qua prius fa&afunt prius referantur, & faciliora diflScilibus, 8c vt vni-uerfam diuifionis multitudinem ambiant. Etenim fi vel vnum illius membrum excide-rit, imperfedfta & manca eft compofitio ilia. Verum non lingula adnumeranda, praefertim fi plura fint, velut Iurifconfulti ac Philofo-phi quidam noftrorum temporum faciunt licet tamen his qui rem ex ordine natam tra-£tant, velut Geometris Arithmeticifque, atque illisquibus mora ia&uram affert,vt Me-dicis: verum & hoc fi extra orationis contex-tum lit, non folum venuftius, fed etiam vti-lius erit. Porro ordo nulli magis quam hifto-rico conuenit, fermonis verb puritas his qui arduas ac difficiles traiftant artes , velut Ar-chite£turam & Aftrologiam, casterafque vo-catas Mathematicas. Nam in his copia & re-dundantia fummam parit difficultatem. Mul-tis etiam hoc dubitabile vifum eft, an Grasca Latinis mifcere liceat. Nanqueetfi Qiiinti-lianus , qui vnus inter Latinos opus abfoluit rotundum & expolitum , omnia de omnibus ornateque explicans permifceat, & Gellius non inelegans au&or, & Macrobius, 8c ipfe Cicero in Epiftolis quae ad Atticum extant: nihilominus plures Ciceronis ea fententiade-ierret, quo minus id legitime fe iaceig polTe
exiftiment, cum inTufculanis dicit : Seis enim me Greece loqui in Latino fermone non plus Tolere , quàmin Græco Latine: verum-tamen non plus vna autloritas nos mouere debet, quam ipfe tamen eodem primo libro labefadtat ,fi quidem n¡a!j*(.¡. rnortuorum fe-ftmn , fu ñus , carmen Homeri. ) Homeri 8c arretro va (.i.Contra axem poj?w.)aliáquecom-plura Grasce feribit, velut       (.i. Vtiles
feu frugi homines ) 8c alia fingit, vtaßnaCiav, (.i. Innocentiam ) quæ apud Græcos non eft. Itáqueprimtim illud feire expedit, pofterio-res linguas prioribus quidem non decenter inferi, vt materna Latinis , Latina Græcis, Græca Iudaïcis : at contra licet, non tamen paffimiqubd ea quæ intermifeentur maiorem audloritatem habere debent. Igitur Græca Latinis multipliciter admilcere non tantum folemus, at ferme cogimur, cum Græca Latinis comparamus: velut apud Macrobium in collatione Homeri Virgiliique. Nam fi Homeri carmina vertas, quænam tunc erit comparado ? vel lì volumus omnem Græci audto-ris ’í/¿$a,nr exprimere , non fententiam tantum , velut in Ariftotelicis audtoritatibus ex-citandis frequenter accidit, vel lì vocabuli proprietas nullo ferè malo latine explicari poteft,velut kí\<L Sc ßi£v'n 8c yçù,quæ explicari fatis latine nequeunt. Velqnod longa periodo explicatur, vt apud CiceronemstrgjíTií-yn'l&, ( i.ßne ducali vir tut e J) vel fimilia con-tinet, vt J)et£ô»1@-, qui vel ob virtutem vel vitia diuulgatus ac cundtis notus eft, cum in vtranque partem accipiatur : fie apud Cice-ronem Çhkowot«. Vel breuitatis caufa , vt illud apud eundem yà A JîkIuo , pro toto carmine yn  JïkIw JirJiPff àyqinv yvStY âniri/f. Necaufam iudicaueris antequam vtriufque partis rationes audias, vel quia Græco feri-bimus, vt ad Atticum pleraque, vel verecundia: caufa vt apud Ciceronem (pctirratrut ( id eft, turpi s vifum.) V el honeftatis,vt apud eundem tuhU'ßCr, honeftiusenim quàmam-bitiofus : vel obfcuritatis , vt illud ■mnvJd.y.iis imi lesi®' íXíf^díou ( id eft , Poly damas mihi cxprobraiterit. ) vel quia alterius verba refe-rimus, vt apud Suetonium in Neronis vita : Sardi» (aí aiáyi cúíyíuQr, /siivi?, rrarf. (i. Mori me iubet vxor, mater ,pat er. ) & illud in dittatore >y o-) tsuvoí ! (& tu fili.) decebat enim mentis conftantiam redderedicet & concinni-tatis caufa, vbi vocum collifio fit quæ ad La-tinam tranfire nequeat , vt illud Diogenis cum in balneo furem fpedlaret dixit : W‘ dhuyyávov-.n dix lyyAvov ■, qubd eft,an ad vnguenta an ad aliorum veftem, gratiam tamen vocum ad Latinam linguam tranílata amittunt. Sic etiam in prouerbiis, cura Latina non obtineant prouerbij locum, neceifa-ria eft Græca vox, vt illud       ^x/ssp©*.
( i.turture loejuacior ) Nam apud Latinos vi-cem non obtinet adagi), vt nec illud,«» cäd> Sws©- ( i.non fine The feo. ) quod nomen proprium viri fit , hiftoriâmque Græcam in fe contineat. Diftiones etiam Græcæ fi Græcè feribantur cum nondum Latinam Variationen! receperint, melius in contextum orationis veniunt, èumcço?» quàm apoftrophe 5 8C cßoisw.w quam diaftole': diligit 8c Quintilianus potius quàm fyllogifraum , etfi Latinam