LIBE
A
corporum tegendam conceffis, fub jugo milfum, lervitioque fubjeéhim , longum agere pompæ ordinem praeceperunt. Sexcentis autem equitibus Romanis in obfidatum receptis , oneratos ignominia , cæteris rebus vacuos Confu les re-miferunt, fub tali tamen conditione pacis, qualis facienda Samnitibus placuit . Sed fi fidem_ foederis, quam fibi Romani fervati à fubjeétis volunt , ipfi fubjedti Samnitibus fervaffent, hodie, aut omnino non eflent, aut Samnio dominante fervirent. Pofleriore fiquidem anno jubente Senatu ( 24) infringunt Romani firmatam cum Samnitibus pafòionem , eofqtte in bellum cogunt , Quod Papyrio Cof. infifierite commiffum magnas firages utriufque populi dedit, cùm hinc irà repentis infamia , inde gloria proxima vittoria pugnantes inflimul arent. Tandem Romani pertinaciter monen-do vicerunt , nec cadi pariter, nec cadere destiterunt , nifi pofleaquam vitiis Samnitibus , df capto duce eorum cum jeptem millibus jugum repofucrunt. Deinde Papyrius Satricum, expulfo prafidio Samnitico , expugnavit, & cepit . Hic Papyrius adeò tunc a ud Romanos bellicofiffimus,acjfrvn#i^w«î habebatur, ut cùm Alexander Magnus difionere_ diceretur, ab Oriente defeendens , obtinere viribus Africam , atque inde in Italiam tranfvehi , Romani inter cæteros duces, tunc in publica re fua optimos,hunc praapuum fore, qui Alexandri imperium fuflinere poffet, meditarentur. Eo tempore_ Appius Claudius Cenfor ingens aquam Claudiam induxit , & viam Appiam ftravit . Circa hæc tempora Iioaddus apud Hierofolymam pontifex extitit, cujus frater Manalfes templum in monte Garizim conftruxit . ( 25 )
Anno ab Urbe condita CCCCL. Fabio Maximo V. Decio Mure IIII. Cofs. quatuor florentijfimi, fortijfimique Italia populi in unum agmen , fceduf-que fe collegerunt. Namque Hetrufci , Umbri , Samnites, & Galli uno agmine confpirantes, Romanos delere conati funt. Tremefatli hop bello Romanorum animi , & labefablata fiducia efl , nec aufi fibi totum fperare de viribus , dolo divifere hofles , tutius rati pluribus fe bellis implicare , quàm gravibus . Itaque, cùm quibufdam fuis ad depopulandos hofliles agros , in Umbriam, Hetruriamque pr.amif-fis , Umbrorum, Hetrufcorumque exercitum redire-, ad tuitionem fuorum coegijfent , cum Samnitibus,tfg Gallis bellum inire properarunt. In quo bello, cùm_. Gallorum impetu Romani premerentur , Decius Cof. occifus efi , Fabius tamen poft magnam Deciana partis flragem , tandem vicit. Eo pralio XL. millia Samnitum, five Gallorum cafa, Romanorum vero rn. millia ex Decii tantummodo parte, qui occifus efi , extintia referuntur . Fuijfe autem abfque He-trufeis, & Umbris, quos afiu Romani bello avocaverant, Gallorum, & Samnitum peditum CXL. millia CCCXXX., equitum vero XLF1I. millia Livius refert, & carpentarios mille in armis contra aciem fietiffe Romanam . Sed, ut fiepe didimi efl, femper Romanorum, aut domeflicam quietem extraneis Tom, I.
C
(yfi Poft jubente Senatu omnes habent pax cum Samnitibus firmata folata e/l. Luciufque Papirius Confini adver-siis sos direttus efl . Qui adeò tunc apud Romanos bel-licofiflimus habebatur , ut cùm diceretur Alexander in Italiam tranfigredi, Romani inter cæteros duces bunc prœcipuè eligerent , qui Alexandri impetum fufiineret. Congrejjl itaque Samnites cum Papirio fuperati fiunt, quorum fieptem mil. fub jugo miffs ■ B. &H. fub jugum, Papirius de Samnitibus triumphavit. Eo tempore Appius Claudius Cenfor aquam Claud. &c.
(yfi Hinc MSS. omifs. cæt. ufque ad verba P. Cornelius , Rufimis fequuntur cum Eutrop. Samnites reparato bello Q. Fabium Max. vicerunt, tribus mil. bominim occjfisfpoftea cùm pates- ei Fabius Max. legatus datus fuifiet, & Samnitas vicit, & plurima ipfiorum oppida cepit. Deinde Pub. Cornelius &X.
B
D
R II.	9
bellis interruptam , aut extraneos proventus morbis interioribus aggravatos , tantùm ut omnimodis in-, gentes animi undecunque premerentur : hanc cruentam, triflemque vidloriam peflilentia civitatis oneravit , (ÿ triumphales pompas obvia mortuorum exe-quiæ polluerunt : nec erat cui de triumpho gaudium fuaderetur, cùm tota civitas, aut agris fujpiraret , aut mortuis. Sequitur annus, quo inftaurato à Samnitibus pralio violi funt , atque in caflra fugerunt . Poflea vero Samnites novum animum, habitumque fumentes , hoc efi , deargentatis armis, & veflibus, paratoque animo, ni vincant, mori , bello fe fe offerunt. Adversum quos Papyrius Cof. cum exercitu miffus , cùm a prrliariis auguribus conydlantibus , congredi prohiberetur, irridens eos tam feliciter, quàm confianter arripuit bellum , confecitque . Nam in^ hoc pralio XII. millia hoftium cafa , tria millia capta referuntur . Sed hanc quoque iftius vere laudandam vittoriani, quam arufpices impedire non potuerunt , oborti fubitò corrupere morbi. Nam tanta, ac tam intolerabilis peflilentia per triennium tunc corripuit civitatem , ut propter eam quacunque ratione fedandam libros Sibyllinos confulerent , quibus jubebatur , ut ab Epidauro Æfculapius exhiberetur'. Mtffi funt legati ad urbem Graeam , quos libenter Epidaurii, atque humaniter fufeeperunt . Ibidem fe legatis ferpens oflendit , raro ab incolis nifi feliciter vifus. Cùmque per triduum familiariter apparuiffet, cunblis infpedlantibus fubiit in triremem Romanam, & in tabernaculo legati Q. Burgonii collectus quievit . Urbe profecti Romani funt, anguis in navi femper apparuit : Antium ventum efi, defeendit ferpens ad limem templi Æfculapii , & triduo inter myrtos latuit , nec ad folitos cibos procejfit . Dehinc rediit ad navem. Cumque ventum effet ad Tyberim , 0M-. tavit in infulam , in qua illi templum efl conflitu-tum , & mox fanitas Romanis data efl . Praterea altero ab hinc anno Fabius Gurges Cof. male adversum Samnites pugnavit . Namque amiffb exercitu , tribufque millibus perditis , villus i'n_ Urbem refugit . Itaque cùm Senatus de fummo-vendo eo deliberaret, pater ejus Fabius Maximus ignominiam filii deprecatus, legatum fe filio iturum ultro obtulit, fi illi depellenda ignominies » <& gerendi iterum belli facultas daretur . Quâ impetrata, prœlioque conferto, cùm fubitò pugnantem filium Cof , infiflente Pontio Samnitarum duce, fig infeflis hoflium telis conclufum videret, in medium je agmen pius fenex equo vellus ingejfit. Quo facio permoti Romani, tota ibi incubuere acie— , donec ipfum ducem Pontium deleto hoflili exercitu vilium, oppreffumque ceperunt . Cafa funt in eo prcelio XX. millia, capta autem IF. millia cum~. rege fuo. plurimaque oppida. Deinde P. Cornelius Ruffinus , M. Curius Dentatus ambo Cofs. contra Samnitas miffi, ingentibus præliis eos confecere , ita ruinas ipfas urbium diruentes , ut hodie Samnium in ipfo Samnio requiratur , nec inveniri facile poffit . Tum bellum cum Samnitibus per an. XLIX. (26) multa Romanorum-
B	clade
( 25) Ab hoc loco MS. Hersfel. ad verbum convenit cum Eutropio, quem Merula edidit, ufque ad illa verba in Eutropio fol. 20. v. 7. armis occupaverunt, obtineret, poft quæ verba paulùm variat MS. Sic: obtineret. Cyneas legatus poftera die, quam mgreffiis Romam fuerat , & eque/h-em ordinem, & Senatum propriis nominibus falutavit. Pax tamen,quam offerebat, difplicuit. Remandatum porro efi a Senatu, eum cum Romanis, nifi ex Italia decefiijjet fgc. Mam fe-quentia ad verbum item Eutropij funt in MS. ufq; ad illa verba in Eutropiana Meruli editione fol. 21. verfu 15'. Argos Gracia civitatem occifus efi . Poft quæ verba MS. H. fubdit. Apud fidceos hoc tempore Pontifex Max., Simeon, Onia filius claruit, cui cognomentum juftus fuit. Dehmc Tarentini Pyrrhi morte comperta Uc. Canif.