562         Propoíitio 175.
velociflimc, quod tamc erit in oppoiito fo-lis, 6c tune etiam íbi erit ipte polus, quare aiter erit cum ipio íole.
   Et quia dum motus eit velociffimi fecun-dum ordinem lignorum , tune errática iu-penor eít foliiunda, eftque in polo,opor-tet vt poius f moueatur fecundum ordinem iignorum , adeó vt cum fol peruenerit ad iliius oppoíitum , orbis fuperior dimidium perfecerit circuitus, inferior autem inte-grum. Ergo orbis iuperior tanto tardius mouetur (ole , quantum eft id quod peragic polus fine squali motu in orbe fignorum, per motum circunducentis oibis fuperioris in tempore dimidij circuitus. Inferior ergo cum moueatur duplo velociíis iuperio-re, vt didum eft, igitur duplo velocius (ole , nifi quantum eft duplum motus poli fuperioris per motum orbis circundu-centis
                                                          SCHOL1VM I.
   Intelligo autem per arcum retroceflus non folum illum quo planeta retrocedit, nam hic eftlonge minor arcu proceflus,fed in quo motus ímequalis eft nnnor sequali, palam autem eft hunc fore aequalem ar-cui velocioris motds quám fit motus atqua-lis.
                                                         S C H O L I V M II.
   Cum ergo, dum errática eft in polo orbis fuperioris, ibi quiefcat motu eius, motu autem infetioris orbis velociffimé moueatur (cu progrediendo feu regrediendo motu-que circulan, 6c tamen per tedam lineam, igitur videretur quod motus circularis partes poílec tranfire in redum. Refpondeo quod fuflicit lola inclinatio ob magmtudi-nem anguli: nam dum lydus transferatur extra centrum motu orbis inferioris, mouetur velociter quo ad angulum motu oibis fuperioris.
                                                     Propofttio ctnttfima feptuageftma quinta.
   Caufam varietatis diametrorumex fup-politis concentricis demonftrare.
   In tribus fuperioribus planetis &quibuf-cunque ftellis odaui orbis manifeftum eft, quod pars qua: refpicit nos quantó remo-tior fuerit a Solé , tanto magis illuminatur. Manifeftum eft etiam &c experimento & ratione , quód illud quod magis iucec, ói eft illuminatum á Solé in node , maius vi-detur, ficut etiam de facibus nodurnis. Et rurfus, quod fubftantia orbium circa loca qua: habentur pro polis eft denfior,& quod res in medio denfo apparent maiores, licúe de pifcibus in aqua , denariis Se baculis. Demonftratum autem eft in pisecedcnti, quod quando ftella fuerit in polo orbis fuperioris , quod tune máxime retrocedit, & ideó cum in tempore maximi retroceflus fie in oppofito Solis dum tres fuperiores fuñe in oppofito Solis, multo maiores duabus ex caufis elfe videntur, óQuxta proportionem
  propinquitatis ad Solem commutant quan-* titatem Se tanto minores apparent , quia non poflunt commutare formam, vein; Luna propter requalitatem iubftantiæ ò- '. minis propnis copiam , quæ non inm m, ni vanetatem hgune. In Luna autem tecus elt nam in ipla diicernitur ob paucitatem luminis propri) figura: vanetas , de 00 rd non apparec maior, imo minor au. medras quantitatis in oppolito Solls, led maxima inlonguudinibus niediis , quomam ibi tunt poli motus vanetatis vt didum elt, quæ habet locum retroceflus , led ob motus parui-tatem Luna non poteft retrocedere, veiùm lolum mocus tardatur. Nam licet denlitas lit in cedo iupenore Sc motus veloxmhilo-minusefticit imagiriem maiorem , liait appare! de pilce in magna aqua in medio, SC in parua in imo, nam in parua videtui longé maior quàm in magna,licet fit in æqualt diftantia. in Venere autem Sc Mercurio eadem eft ratio diftantiæ à Sole vt didum eft in precedenti. Cum ergo fub Solemul-tum moueantur motu difièrentiæ vellecun-dum lucccllionem , vel contra lucceflionem in mediis longitudimbus , parum tunc vi-dentur elfe minores quia lunt rernotiores à polo orbis fuperioris. Quod autenTpropin-qui coniundioni Soils, 6c veloces videan-tur minores , íftudcnntigitcb priroam cau-fam, quia minus illuminantur, ea parte quæ ad nos vergit. Reliât ergo lolum oltendere cur propinqui Soli Sc in retrocefi'u videan-tur maiores,cum vtraque ratio obftec, fune enim remoli a polo oibis lepenoris 3c propinqui Soli, caula eft quoniam apparent fo-lùniin crepulculis quandolunt licdilpofiti, He tunc acr eft craflior. Quæ cauia facit,vc ñeque dum velociliimi fune temper parut videantur , ideò non poteft conltitui certa ratio, imo ifta dedada lunt potius ex fundamento falfo iliius figment! -, quam ex fenfu ( ita enim aigumentantur ) tetrocc-dunt, ergo lunt ptopinquiores terræ, ergo videntur maiores, 6c ita fingunt fenfu le habere quod falla ratione oftendere videntur , quoque iftud fit verum,patet quia nullum inftrumentum etiam 111 acre clariffimo Ægypti poteft oftendere differentiam mi-norem fex minutis, 6c hic eft fermé diameter Mercuri) , nec tánta eft differentia in Venere. Reliquum eft vt fadsfaciamus obiedioni quam faciunt de diuerfitate ma-gnitudimsLunæ propter eclypfim, nam vi-detur elfe aliquando maior , 6c aliquando minor in æquali diftantia à fedione capitis 6c caudæ draconis, adeó vt non videatur polle allignati, dico ergo huiuscaufamefle vmbram ipfius Lunæ dubiain , ficut etiam in crepufculi, quoniam Sol in diuerfo fitu facit diuerfam vmbram comparatione oculi noftri maior eft enim in hieme quàm in æftate, Sc quæ eft prior nobis quàm quæ procul, & quæ eft in meridie quàm iuxta Ortum vel Occafum, & ideò tarn parua differentia & incerta,& quæ aliquando variar, nullo modo vitiare poteft rationem motuum æteruorum.
                                      Propofitio