Perl».
Prop.107’
Cora,
        Propoíitio 113   141.       517
ciarum quinqué cum dimidia, fi igitur gra-uetur, quia m litu redo eíl media: vncix, in xquidillann cerix , quinqué vnciarum cum dimídio, erit m fitu dimidi) redi vnciarum crium. Eft igttur proportio lexcupla, íi appiehendatur m medio,& ad xquidiilan-tem, ad apprehqifam in nno,& ad angulum medium: at emitía ex a d haber totum acreni a b circumdantem impultum ex c b iolum dimidium reiiqua pars vi trahitur, ergo proportio Ipati) ab , eric fexdecupla ferme lpatio b c , quoniam eft triplicara corporis ad corpus eius , qux eft longitudinis ad longitudinem , Se quadruplicata ref-pedu aeris a c , qui refiftit apprehenla a b ine. Etiamminus ferebatur quinta parte, ideo longius eiacuiabitur triplo ex a,quàm ex
c. Nec tamen maiore Ímpetu, quia oblique fenur,& quz oblique fenunt, minore cum Ímpetu feriunt : atque eo magis fi leuia fue-tint : ab acre eirnn circumambiente pertur-banrur,& m incettum trudnntur. Quz ergo grauia funt ex medio emifla , &c ad xquidi-Üantem longius feruntur,& maiore cum ímpetu,quia magis diredcileuiaautem longius ex imo.fcd minore cum ímpetu,íi aliqua cau-fa a redo , Se squillante declinauerint. At íi a fuprcma parte , Se iuxta eulpidem, ñeque procul feruntur, ñeque cum ímpetu ob cautas didas- Eadem quoque ratio eíl omnium machinarían : ideò oblongx longius ciaculantur, quoniam proportionein temane ad canalem. Sed de hoc inferáis agetur.
                                                               Propoßtio centtßma tenia decima.
    Cur virga longiuj mittatur à puero,quàra à viro inueiligare.
    Diligentia,ir vfns puerili* efficit.vt virga feratur lecundum medium redianguli t vir autem non conftanter iacit,& fecundum re-dum , at redus inceilusin leuibus, quia ab acre in obliquum defleditur virga ob longi-tudinem eflìcit, vtmfledatur infra celerius, Se deiinat citius motus,ac finiatur.T ertia cau. fa eil,quòd lcutilima non adeò recipiuntim-petum vt grauia,nam leuiflimam Se exiguant ligni portionem maximo nixu vix excutie-inus c manu.Cauta ergo eil : quoniam vim, oportet, vt habeat , quod contra naturam mouetur, vt naturaliter moueri poflit.qux-cunque igitur naturaliter exiguum habenc motum,vt piuma, palea feftucx nulla ratione vehementer contra naturam agi poifunr. Quxdam ergo à puens longius iaeiuntur ob folam peritiam,& exercitationcm , quxdam quoniam ad angulum latiorem magis feruti-tur.quàm fu redus,quxdam quoniam lcuifTi. ma funt. Sed fi leuiora non feruntur valido motu violento,cur tamen à pueri* iada longius feruntur-Ratio eft , quoniam maior vis deficiéce obiedo magis fatigatur,atque ideò minus mouet. Propter hxc igitur omnia non folùm in puerisjfed in machinis.qux accoro-modata funt , melius impelluntur, ac lon-
Ì'ius feruntur.quàm leuiflTima.nam nec p.ilea corpione iada tam procul, quàm fagitta fettur,cum propottio maior fu,tamen ad pa-Tom. I y.
learn,quàm fagittam. Inde fit, vt quemad» modani Turca ìlle hteras fui Principis, cum timeretadiiollros propiusaccedeie,lapidi al-ligatas longius emitir. Caulam ameni huius docce Ariiloteles in Mechanicis duni qux-rie cur,& grauia Se leuia valde longe proiici nequeunc : nani grauia nimis , moueri non facile poilunc : leuia etiam valde ad rem mouere non valent. Ob hxc vtraque ex his paruo cum Ímpetu emittuntur, tametfi vehementer nitaris. Sed & leuia feruntur hac iliac , vt non polline retiñere impetum prioris violentix : inatum enini eft , vt duorum motuum fimul in eadem te vigen» tinnì , cum illa proprio Ímpetu feratur, vnus alte rum impediat : nani fi rota velia-tur circulariter ada,non tamen ceilabit, aut imminuetur impetuscirculàtionis.Multa ergo in huiufmodi anomalis motjbus ccnfide-randa funt.vt illovum impetum robur, ac locum ddiniamus.
   Ex hoc liquet , cur piombe* fphxrulx ( 0“ longius ferantur à tormento emiflk , quàm lignex,etiam fi non frangantur»
      Propoßtio ctnttßma quarta decima.
   Circulais motusdiffercntias quatuor elle, eaiuntque rationem comtemplari.
   In motu circulan nut axis progtfdicur, Com. aut fuo loco maner. Vtroque autem modo vcl mouetur ab axe , vel circumferencia, igitur confiât quatuor elle motuum difieren-tiasquas cum tres ptopoiiat author libit Mcchanicarum , aut Aullotclem ilium elle , dedendum non eft , aut ilium ftupi-dum dicerc necellc eft , 11am moduin diuidcndi cum laudile quis put« , cum rota igitur aut ipxra in piano circumagitur, motus ell ex circumferencia prxgredicnte axe , ve palameli : mocis enim loco nobis mouentur omnia , qux lune in nobis.
Cum vetó rorx fubcurru Cunt, progredicuc axis earum , & rota ob id cum quielccre ne-queat, quia facilius circumuercitur , quàm trahacur,procedit,& hie eft fecundus modus, quo rota ex circumferentia mouetur, & ex axe initium eft motus. Ac verò in rota molari,
Se quibiis gladi) exacuuntur.cú loco non mo. ueantur,motus eli ex axe : axis enim rotam circumngit, non rota axem , quiefeit tamen in eodem loco rota,Sc axis feilieet, quia non progrediti» , fed in loco mouetur : atque hic eft tettius modus. Dcmum fuccula putei , Se ipfa mouetur citcuiari motu,
Se tròchlex etiam , ñeque enim progredenti» : fed non ex axe mouentur, verum fuccula per coioppes circumducitur,
Sc trochlea per funes , axifque in fuccula mouetur , in trochleis autem quiefeit prorfus : dico mouetur , id eft cir-cumducicur , non quod progrediatur: vt non folum firn quatuor modi , fed po-tius quinqué , nam Se demon ftratione oftenduntur , & experimento docente de-prehenduntur. Horum omnium libérrimos eft , primus ex circumferentia progrediente roto , feu attrailo feu impulfo Se ve-lociflìmus, cuius caufam fuprà oftendimus. r,0Pof X X Próximas