De Cambiis. 9-9 apponun* piéfùm vt ad da an mi dronuns quinte mcunque magnum liccat creditori eas pecunias ad Cambium accipere > qua-rum vfuram debitor ipfe poftmodum per-foluere conuincitur , tunc igitur exadto termino conniuens creditor cum amico all-quo campirne , aut mercatore , fìngit pecunias pro ea fumma accipere litteras, amicos tempufque conftituunt aliquando quidem in terrorem fepius in debitoris etiam iadhuam intendentes , vnde vt dixi-mus ex fine vel licitum vel illicitum red-ditur , forma autem omnium excepto fili mento , eft qualis in reali Se ficco fieri iblee. 17 Quantum autem ad cafus ponam tantum neceilarios, nam Ìlultum eft in rebus feriis cafus exponere impoffibiles maxime multos. Quidam igitur voluit litteras Cambi) à campfore Mediolani pro au-reis,5oo. quos exburlauerat ei vt reciperet eos Venetiis : campfor voluit. f. pro 100. -quxritur pio quanta fumma elle debent, adde femper exaóHonem qua; eft 5. fupra id cuius eft exadlio videlicet 100. Sc fit loj. Sc die fi ioj. dat 100. quid dabunt 500.due joo. in ioo.fit joooo. diuide per 105. exeunt 476 £7-, Sc tot erunt. Solutio-num autem genera duo funt, aut enim tene mur dare certain pecuniam vtpote flo-renos Rhenenfes Sc bì! aliud , &c tunc non eft confiliumin re omnino neceilaria aut tenemur dare valorem ita reduci-mus ad libras loci in quo fit folutio , vel faciemus folutionem in alio genere libra-rum nihil refert, dummodo padta fint ta-lia , cum igitur folutio eft fienda in aliquo genere moneta; fixa; , Sc habes duo vel tria genera monetae mobilis diuerfi valoris refpedftu folutionis , Sc refpedlu loci in quo fienda eft folutio, vel à quo pecuniae mit-tantur , femper vnica fatisfacies regala, qua: eft dux valorem pecuniae in genere fojuendorum , per 100. Sc diuide per valorem in genere retinendorum , Sc quod exit ferua , Sc ita fac in omnibus deinde confiderà maiorem & talis pecunia qux produxit maiorem danda eft reliqua reti-nenda, poftdetrahe vnum ab alio. Sc dif-ferentiam due in centum, Sc diuide per ter-minum minorem , quod exit eft lucrum pro centum in capitali,deinde fi vis totale lucrum due lucrum.pro 100. intotum capitale Sc diuide per centum. 2^ Exemplum aureus valet Mediolani fo-lidos 12.0. Sc Mozenighus folidos 20. Venetiis autem vtdi&um eft aureus valet folidos de fuis 140. & Mozenighus 24. Sc ponamus quod debeam dare vni libras ¿¡00. Venetas,&ego firn Venetiis vel Mediolani nihil refert , tunc quxritur quali moneta aureis-ne an Mozenighis melius fit debitum perfoluere, valor auri in genere (oluendorum eft 140. folidi , due igitur in 100. fit 14000, diuide per 120, Sc <-‘ft valor aurei in genere retinendorum , nam retines ipfum fi vis , expenditure in valore Mediolanenfi , exeunt igitur 116-f. Sc limiiicer duco 24. qui eft valor Mo-zenighi in genere foioendorum in 100. fit Torn. / V. Primilm Exemplum. Aureus 120 140 ti6j- 100 Mozenighus 20 24 1 fo Differentia ,37 1167 3-f 10C~—l-f 100 2-f JOO------77- 24oo.diuido per 20.& eft valor in genere retinendorum, vis enim retiñere vt expendas Mediolani, exeunt 120.1'gitur cum 120. fit maius i igitur per regulam melius eft dare Mozenighos, quam áureos : Sc fi quxras quantum detrahe iidf ä 120* remanent 3-4-, dico igitur Sc nota bené quod in omnibus 116 f lucraris 3-7 : die igitur fi iidflucratur $T : quid lucrabitur 100.& inueniesquod lucratur 2-f: pro roo. ideft ex omnibus r oo.libris Venetis lucratur libras 2-f Veneras dando Mozenighos, fi autem vis feire quid in libris 300. lu-cretur die fi 100. dat 2-f quid dabit 300. due 2-fin 300.& diuide per 100.exit 7-7. Et ponami^ quod valor fit idem , fed 1$> debitum fit in libris 300- Mediolanenfi bus. Sc fim Venetiis tunc valor foiuendorum eft valor Mediolanenfis , difpone igitur ipfum ante vt fupra fed e conuerfo ita vt Secundum Exemplum. Aureus. 40 1120 8j-f too Mozenighus 14 20 *3 f oo, 2-7. 300. 77 Valor retinendorum fie poft duc igitur 1 20. in ioo.fit 12ooojdiuide per i4o.exit 857 SC fimiliter duc 20.in ioo.fit 2000. diuide pet 24.exit 837 , igitur cum 857excedat 837 cric niclius dare aureos , quaili Mozenighos detrahe minus à rnaiori remanet différencia i~ Sc ideo die fi 837 dat zf qui dabit 100. Sc dabit 27 , Sc tantum lucrabitur videllcet pro omnibus 100. libris; Mediolanenfibus lucraberis 2 f libras Me-diolanenfes , Sc hoc eft verum lucrari pro 100.fi autem vis pro tota fumma duc 300. in 2-f ,& diuide per ioo.exit 7-7. Moderni Arithmeticiin hoegrauiter er- 3® tant, cogita modo noftrorum Jconditionem temporum , quam fi in rebus tam apertis Sc in quibus fallaciam accidere polfe negat Ariftotiles,ita grauiter délirant, quid crcdis faciant Medici , Iureconfulti, ac ali) Artifices, quibus in erroribus reclamandi femper angulus aliquis rèliétus eft , nobis autem cum erramus res ipfa obftat, detegit, coarguic amentiam noftram , fed ne videa-mur filentio accufare, publicum operandi modum demonftremus , fi igitur in primo Exemplo quid melius & quantum fitexplo-rare velis conftitue econtratio quam fe-cer* in rationenoftra prima,videlicet valorem recinendum ante, Sc exburfandum poft I 2 veluti