zgz	Ianua,
tette Cic.lib. de nat. Deorum Differt ab oftio,quod id magis proprie de introitu in cubiculum vfurpatur, quomodo Porta ad Cirritares,Arces,Palatia pcrtinet.Sunt qui ab »6»«*, id eft, ire deriuent,quod per eam eatur introrfum.Grxcis autem dicitur 3ti^,Hebrxi Sebabar,Pethach.
Illivs Partes.
Partes Ianuarum,fuperftitiofa Antiquitas lingularibus Diis facras effe voluit.lta Cardines,Carde® dexfqùam quidam libentius Carnamvocantjqua: vtcanitmfrxtoFafioruOuidius, ab Ianojcomprefla acceperit,cardinum poteftatem,prius Cra-ne nuncupata,dein per antiftichon, Carna:Hinc & Cardineà viri alioquin eruditi,inter quos Sipontinus, appellarunt.Cardines ab eo munere , quod in valuis oftiifque fuftinendis
- fic Dardanio An chi (a Armiger ante,fuit fidufique ad limina ctiftos.
Dicuntur etiam Liminarchte & famuli ad limina. Silius 1. Ernie.
Famuli turbato ad limina fomno Expauere trucem per vafta flentia -vocem.
Vbi famuli ad limina funt liminis prsefe&i,cubiculi cuftodes. idi à G necis ol,& vórazsi f OTAopabaLatinisianito-res&oftiarij,infoeminino genere ianitrices,& oftiariae appellantur. Plaut. in Afn.
Ita hac morata eft ianua,extemplo ianitorem Clamat,procul fi quem videt ad fe ire calcitronem.
Apud Romanos Imperatores habebant fuos miniftros ad
praeftant, dignitatem , audoritatem , reique fumrnam fignifi- fores,& admiffionales, qui eos , qui falutatum veniebant ad-cari Pieritu docet lib. 49. inde etiam Cardinales dióti, de mittere vel dimittere folebant, quorum mentio fit ab Alio quibus vide ibidem.	(Lampridio in vitaSeueri A/z^c^/on/.Salutabatur,inquit,qua-
Liminum fimiliter cuftodem atque praefidem finxerunt Li- fi vnus de fenatoribus, Patente velo , admiflionalibus remo-mentinum Deum.De his fic feribit Pertuli, in lib. de Idololat. tis,aut lolis iis, qui adminiftri ad fores fuerant cum antea fa-Certi enim ette debemus „ fi quos latet per ignorantiam lite- lutare Principem non liceret, quod eos videre non poterat, raturx fiecularis,etiam oftiorum Deos apud Romanos , Car- Admiffionales ergo dicebantur, quorum officium erat ad-deam à cardinibus appellatam, & Forculum à foribus,8c Li- mittere intra cubiculum volentes falutare Principem Sc al-mentinum à limine,& ipfum lanum à Ianua.	loqui.
Religio.	I Ab Ammiano Marcellino dióhis eft Magifter. admiffionji.
Nulli in lamia,quantunque effer hora,veteres loqui fas ef- qm praeerat huiufcemodi negotio , fiue officio admittendi in fe arbitrabantur .Nam Pythagoricum & Agyptiorum dogma cubiculum , & introducendi ad.principem : qua: dignitas , Vt fapientumid fuit,quum Deum inuenirent filentio effe colen- idem ait,fuit honorata.
dum,a quo funt rerum primordia.
Calius lib. 1 6 .cap. 1 .ibidem in ianuis olim,meridiei & auftri. fymbola vifa fuifle teftatur.
Limina quia facra veteribus , idcirco limen calcari in in-grettu domus fine federe a noua nupta minime pofle putaba-tur.Ita enim ingrediebantur ilis, vr limen pedibus non tangerent , neque per fe tranfirent aut tranfeenderent, fed aliorum manibus fubleuarentur ac tollerentur,quod refert Plut
VENERATIO A P V D E T HN I C O S.
Tanta erat .apud vetetes Ethnicos fupetftitionum obferua-tio,vt etiam Ianuas ipfas domorum infideret diroonum cultus. Quas mihi poteftates ianitrices adfirmasiait Tertullianus: qui& alibi copiose differir de idololatriae ritibus, quibus ianuas inumbrabant , & infamabant : eamque ob caufam vult C hriftianorum fores, nunquam vel lucernis ornadas, vel fer-
quaft.Rom.zwfcpxe. rei rationes ibidem explicat. Eadem de re tis& frondibus coronandas effe. Oftiorum deos inquit,apud
idem Plutarchusin Romulo fcripfit. Huc pertinet illud Ca-10	«„ c---1— \
tulli in carmine nuptiali Itili) &: Manulij.
Transfer omine cum bono:
Limen aureolos pedes.
Huc quoque non incommode videtur pofle referti fuper-ftitio cultorum Dagonis, qui limen porta: templi tranfilire folebant,eò quod idoli illius caput atque manus ibi iacuerat, vt.i-.^jg. 5. fcriptù eft.Eandé fuperftitioné Sophonias quoque cap.i.videtur perftringere,cum inquit: Qui tranfiliunt.limen.
Poftes fimiliter veteres entrari fuerunt foliti. Faler.Max.
W.2.c. 5,feribit: Prsdones quofdam cumà Scipione Africano foribus referatis intromitti fuiflent, poftes ianuae taqnam aliquam religiofiflimam aram, fanótumque templum veneratos fuiffe.Huc quoque pertinet illud Kirg.fiecundo zsEneid.
Tum pauida tefis matres ingentibus errant,
Amplexaque tenent }poftes,atque ofcula figunt.
Apud Plautum limen inferum & fuperum, quadam religione falutatur,& apud Tibullum liminibus ofcula datur, vt bic apud Maronem poftibus : & qui aedem dedicabat,poftem te-nebat:ad deorumque placandam iram, pofte caput tunebant.
Non egoftnquit Ti\>\A\us,fi merui,dubitem procumbere teplis.
Et dare Jacratis ofcula liminibus.
Non t
Et mi ferumfancto tundere pofle caput.
Et apud Poetas amatores dant poftibus ferta.
. Vetus quoque Romanornm mos fuit,vr notis .nupta: mariti domum intrantes,axungia poftes vngerent,ea enim religione tenebantur,vt axungia putarent pleraque mala pelli. °	,
Seruiusl.^..^Ene.-dos,mote fuiSe ait,vt nubétes puelis fiumi cù veniffent ad malici limen , poftes antequam ingrederetur, ornarent laneis vitris,& oleo vngerent,& inde vxores dictas.
Seq Plinius & Maffirius non oleo aut axungia , fed lupino adipe poftes inungere moris fuifle,prodiderunt,ne fcilicer malum aliquod medicamentum inferretur.Ab illo poftes vn-gendimore^Vnxialuno cognominata,tefte Maritano X& ^i-infra,Keneratio^
C y s t o d e s.
t	domus>qui etiam hodie mos eftflegi-
sbabtuffe fuos cuftodes,quibus ianuarum , aediumque cu-
Rom.Cardeam à cardinibus appellatam, & forculum à foribus,& Limentinum à limine,& ipfum lanum à ianua , & vti-quefeimus licet nomina inania atque confitta fint,cu tamen in fnperftitionetn deducuntur, rapere ad fe daemonia , & omnem fpiritum immundum per confecrationis obligamentum, Alioquin dsmonia nullum habent nomen fingulatim, fed ibi nomen inuéniunt, vbi & pignus. Etiam apud Graecos Apollinem r & Antelios daemonas oftiorum prsfides legimus, &c. Nam & alia odia in balneis adorari videmus. Si autem funt quae in oftiis adorentur , ad eos & lucerna: & Laurex pertinebùnt.A/0/0 feceris quidquid ofiiofeceris..
APVD CHRIST IANO S.
ChriftianijVt idololatria: reliquias eliminarent ,liminaque dxmonum cultu polluta expiarent, Chriftoque dedicarent crucem ianuis infcripferunt.
S.Epbram : Coronemus portarum frontes,vt Chriftiaiii,& non,vt Gentiles atque Pagani, lauris aut floribus,aliifq; herbarum generibus .Error idolorum dcftruótus eft: mors fpolia-ta eft, infetorum captiuitas reuocata eft : imperium erroris multorum deorum confraótum eft : homo liberatus eft : Dominus regnauit à ligno : creatura laetatur: Crux dominatur, quam omnes adorant gentes & populi,tribus,& linguae. Cur-cem depingamus & inlculpamus in ianuis noftris.
Inter alia Ianuarum idoiolatriea monumenta & ornamenta fuerunt thoraces Serapidis, quos quomodo Chriftiani abra-ferint,eorumque loco Crucem fuftituerinc, refert Rufinus lib. 1. hift.c.2 9.Et hoc eft quod impium Iulianum vffit , qui non potuit ferre Chriftianos imagines Crucis ante domos pingentes.
PIACVLA IANVARVM.
Etiam contra venefieja ianuas muniebant.De quo nonnulla paulò ante.Pythagoras inquit Plinius,fcyllam in limine ia-nuae fufpenfam malorum medicamentorum introitum pellere eradit. Eodem tefte adeps fuillus apud antiquos etiam reli-giofus erat. Cèrte nouae nupta: intrantes etiamnum folenne habent poftes eo attingete,caulam ibidem ponit/’/»»»»/,videlicet nequid mali medicamenti inferretur. Imo ob eandem caufam inferipta erant Ianuis hxc verba : Nihil ingrediatur
H
mines vel ’	*	’	A	3 ex. no- cauiain nn.ci.ipta
dicos abieendilDnfe(HrV	producendi,canes,fures,men-iMah.tefte Diogene Laertio. Hxc igitur & alia ianuarum erant
'Sendi poteftatem habebant.^»/./»A.p.^w/a!. piacularia marne '	>	-
piacularia magica , quibus omnibus abie£tis Chrjftiani tro-phaturn