DE MENDACIO AD G exceptis,ea quaein.nouo teftamentoà fanéh's faHa TaLemen funt,vbi morum imitandorumleuidentiffima com* datorum. mendatio eft,valeant ad exempla intelligendarum fcripturarum,quae in praeceptis digefta funi. Velut Matthj cumlegimus inEuangdio, Accepifti alapam,para alteram maxülam. Exemplum autem patiétiae nul* lum quàm ipfius domini potentius & excellentius inuenimus. At ipfe cixm alapa percuffus effet,nó ait, Ioan.iS. Ecce alteramaxillaifed ait,Si male dixi,exprobra de maloifi autem bene,quid me ctedis.5 Vbi oftendit illam praeparationem alterius maxillae in corde faci* endam.Q_uod etiam Apoftolus Paulus vtiq; noue* rattnam & ipfe cum effet alapa percuffus ante ponti* ficem,non ait,Percute maxülam alteram:fed,Percu AHo. 25. tiet te dominus,inquit,paries dealbatet# tu fedes iu dicare me fecundum legem,8i cótra legem iubes me percutii Altiffime intuens facerdotium Iudaeorum iam tale faftum fuiffe,vt nomine forinfecus niteret, intrinfecus autem luteis ¿oncupücentijs’forderet.Qd tranfiturum effe vindiéla domini videbat in fpiritu, cum dlud dicerettfed tarnen cor paratum habebat, non folumad alias alapasaccipiédas,fed etiam quae* H übet tormenta pro ventate patienda cum eorum di* legione à quibus üla pateretur.Scriptum eft etiam, Ego autem dico vobis,noniurare omnino. Iurauit autem ipfe Apoftolus in Epiftolis fuis,Et fic often* ditquomodo accipiendum eilet quod diftumeft,Di* co vobis non iurare omninome fcilicet iurando ad fa* olitatem iurandi veniatur,& ex facilitate ad confue* tudinem,atque ita ex confuetudine in periurium de* cidatur.Et ideo non inuenitur iuraffe nifi fcribens, vbi confideratio cautior non habet linguam praeci* pitem.Ethocvtique àmalo,ficut diélumeft,Quod autem amplius eft,à‘malo eftcnon tarnen fuo,fed co* rum infirmitatis,quibus etiam fic fi’dem facere cona» baturtnam quod loquens iuraiTet,dum non fcriberet, nefcio vtrum aliqua de filo fcriptura narrauerit. Et tarnen dominus ait,Omnino non iurare. Non enim conceffit vt id liceret fcribentibus. Sed quia praecepti violati reum Paulum,prxfertim in Epiftolis cófcri* ptis atque editis ad fpiritalem vitam fallitemi)? po* pulorum,nephas eft dicere, intelligendum eft dlud quod pofitum eft,omnino,ad hoc pofitum, vt quan# turn in te eft,non affefles,non ames,non quafi pro bono cum aliqua deleflatione appetas iufiurandum. Matth.6 Sicut illud, Nolite cogitare de craftino. Et, Nolitc I itaquecogitare quid manducetis,& quid bibatis,& quid induamini.Cum autem videmus & ipfum do* minum habuiffe loculos,quò ea quae dabantur,mit# tebantur vt feruari poffent ad vfus pro tempore ne* cefTarios : Si ipfos Apoftolos procurane multa fra* trumindigentiae,nonfolum in craftinum,fed etiam in prolixius tempus impendétis famis,ficut in Afli# bus Apoftolorum legimus,fatis elucet üla praecepta fic intelligenda,vt nihil operis noftri temporalium adipifcendorum amore veì timore egeftatis tàquam ex neceffitate faciamus. Item diélum eft Apoftolis, vt nihil fecum portantes in via,ex Euangeho viue* rent.Etquodam loco etiam ipfe dominus lignifica* Matt.10. uit cur hoc dixerit,cum addidit,Dignus eft enim 0* perarius mercede fua. Vbi fatis ofteiidit permifTum hoc effe,non iuffum,ne forte qui hoc faceret,vtin o pere praedicationis verbi aliquid ab eis,quibus prae** dicaret,in vfus vitae huius fumeret^llicitum aliquid fe facere arbitraretur. Poffe tarnen laudabüius non fieri , in Apoftolo Paulo fatis demonftratum eft. Galat. Qui cum diceret.Communicet autem qui catechiza* tur verbo,ei qui fe catechizat in omnibus bonis : 8i cum multis locis id falubriter fieri ab eis quibus ver* i.Cor.?. bum praedicaret,offenderei : fed tarnen ego,inquit, non lum vfus hac poteftate. Poteftatem ergo dedit dominus,cum ifta diceret,non imperio confbinxit. C0NSENT1VM Ita pleraque in verbis intelligere non valentes^’n fa# K ftis fanflorumcolligimus quemadmodum oportcat accipiiquod facile in aliam partem ducereturmifi ex* empio reuocaretur. Sic ergo quod Scriptum eft, Os autem quod 09 homi mentiturocciditanimam,dequo ore dixerit,quaeri* nisdu* tur.Plerunque enim fcriptura cum os dicit,conce* plex. Ca. ptaculum ipfum cordis fignificat,vbi placet & decer* XVI, nitur quicquid etiam per vocem cum verum loqui* mur enunciaturivt corde mentiatur cui placet men* dacium,Poffitautemnoncorde mentiri,qui pervo* cem aliud quàm eft in animo ita profert,vt maioris mali euitandi caufa malum fe admittere nouerit,cui tamen vtrunque difpliceat. Et qui hoc afferunt,ita dicunt etiam illud intelligendum quod fcriptumeft, Qui loquitur verftatem in corde fuotquia Temper in Pfal.14, corde veritas loquenda eft,non autem femper in ore corporis, fi aliqua caufa cauendi maioris mali aliud quàm in animo eft,voce proferri exigat.Et effe qui* dem os cordis ex hoc iam intelhgi poteft, quod vbi locutio eft,ibi os non abfurde intelligitur. Nec refte diceretur,qui loquitur in corde fuomifi & os in corde« refte intelligeretur. Quanquam & eoipfo loco, vbi U fcriptum eft,Os autem quod mentitur,occidit ani# Sapicn.i. marnili circunftantia leftionis confideretur,non acci* pitur fortaffe aliud quàm os cordis.Obfcurum enim refponfum ibi eft vbi homines latet,qui os cordis nifi ori corporis confonet,audire non poffunt. Illud autem os dicit in eo loco fcriptura peruenire ad au* ditum fpiritus domini,qui repleuit orbem terrarum: ita vt etiam labia & vocem & linguam commemo# ret in eoloco,nec tamen omnia finat intellechis nifi de corde accipi,quia deum dicit non latere quod di# citur. Quod autem fono ifto ad aures noftras per# tinente dicitur,nec homines latet.Ita quippe ieri# ptum eft,Humanus eft enim fpiritus fapientiae,& non liberabit malediélum à labijs eius,quoniam re* num illius teftis eft deus,& cordis illius fcrutator eft verus,& linguae illius auditoriquoniam fpiritus do# mini repleuit orbem terrarum,& hoc quod continet omnia,fcientiam habet vocis.Propter hoc qui loqui* tur iniqua,non poteft latere,fed nec praeteriet ilium Corripiens iudicium. In cogitationibus enim impij interrogatio erit,fermonum autem illius auditio Ì domino veniet ad correptionem iniquitatem illius. Q_uoniam auris zeli audit omnia,& tumultusmur# murationum non abfcondetur.Cuftodite ergo vos à M murmuratione quae nihil prodeft,& à detrazione linguae parcite,quoniam refponfum obfcurum inua# cuum non ibit,Os autem quod mentitur,occidit a* nimam. Videtur ergo his minari,qui obfcurum pu< tant 8c fecretum effe,quod corde agitant atque ver# fant. Tam vero clarum offendere voluit hoc effcau# ribus dei, vt etiam tumultum cum appellauerit. Manifefte etiam in Euangelio inuenimus os cor# dis,vt vno loco Si corporis 8i cordis ora domini com memoraffe inueniatur,vbi ait, Adhuc & vos fine in# Matti?, telleihi eftisiNon intelligitis quiaomne quod in os intrat, in ventrem vadit,& in feceffum emittitHr: quae autem procedunt de ore,de corde exeunt,& ea coinquinant hominem. De corde enim exeunt cogl* tationes mate, homicidia, adulteria, fornicatione9, iurta,falfa teftimonia,blafphemiae:haec funt quae co* inquinant hominem. Hie fi vnum os quod eft cow poris intellexeris,quomodo intelleihirus es,Qua autem procedunt de ore,de corde exeunt:cum & fpu tus 8i vomitus de ore procedatàNifi forte tunc quit que non coinquinatur,cum edit aliquid immundum; coinquinatur autem cum id euomitQuod fi abfuw diffimum eft,reftat vt os cordis intelligamus à do# mino expofitum,cum ait,Quae procedunt de ore,de corde exeunt. Nam 8i furtum cum poffit, & faepc