DE MENDACIO
G & ifte aliquid commodi velitadipifd eu quern vult falli,Nonnulli enim qui fibi mortem intuliffent fi a# liquidmaliquodverecontigerat de charts fuis eoa gnouiffent ,falfum pittando fibi pcpercerunt, atque ita falli eis profiüt, ficut alijs obfiiit vera cognofcere. Non ergo id agitur,quo animo confulendi aut no» cendiçvel illefalfum dixit ne fallerei, vcl ifte verum dixit vt fallerei:fed exceptis commodis aut incom# modis eortim quibus Iocuti funi,quantum ad ipfam verïtatem falfitatêmque attinet,quæritur quis eorû, an vterque neutêrve mentitus fit. Si enim menda» cium eft enunciatio cum voluntate falfum enuncia# di, ille potius mentitus eft qui falfum dicere voluit, & dixit quod voluit,quanuis ne fallerei dixerit, Si autem mendacium eft quælibet enunciatio cum vo* luntate fallendi,non ille fed ifte mentitus eft qui etiâ verumdicendofallere voluit.Quod fi mendacium . eft enunciatio cum voluntate alicuius falfitatis, am# bo mentiti funttquia 8c ille fuam enunciationem fai# fam effe voluit,& ifte de vera fua falfum credi voluit. Porrò fi mendacium eft enunciatio falfum enuncia# re volentis vtfallat,neuter mentitus éftiquia & ille H habuit voluntatem falfum dicédo,verum perfuade# re:& ifte vtfalfum perfuaderet,verû dicere. Aberit ïgitur omnis temeritas atque omne mendacium, ciî & id quod verum credendumve cognouimus, cum opus eft enûciamus,& id volumus perfuadere quod enunciamus.Si autem vel quod falfum eft verum putantes,vel quod incognitum eft nobis pro cogni# tohabentes,vel quod credendum non eft credentes, velcum id non opus eft enunciantes, tamen non a» liudquàmidquod enunciami perfuadere conamurî non abeft quidem temeritas & error,fed tamen abeft omne mendacium.Nulla enfin definitioninn ilfarii timenda eft,cum bene fibi confeiieftanimus, hoc fe enunciare quod verum effe aut nouit aut opinatur aut credit,neque velie aliquid nifi quod enunciat per# fuadere.Sedvtrumfitvtile aliquando mendacium, multo maior rnagifqs neceffaria quaeftio eft. Vtrum ergo mentiaturquifquisfallendi non habet volunta tem:vel etiam id agit ne fallaturcui aliquid enunci# at,quanuis enunciationem ipfam falfam habere vo# luerit:quia ideo voluit vt veni pfuaderef.ft vtrum mentiatur quifquis etiam verum volens enunciat caufa fallendfidubitari poteft,Nemo autem dubitai mentir! cimi qui volens falfum enunciat caufa falle#
I di. Quaproptcr enunciationem falfam cum volunta# te adfallendum prolatam,manïfeftum eft effe men# dacium.Sed vtrum hoc folum, fit mendacium, alia îAentiri quæftioeft.	intérim de hoc genere in quod
nualiqn omnesconfentïunt,inquiramus:vtrumaliquando ftt _pfit,autli vtïlefalfum aliquidenunciarecumvoluntatefallen# ceat.Ca# di.Namquihocfentiuntadhibentteftimonia fente# put V. tiç fiiætcommemorantes Saram cumrififfet, ange# lis negaffequod riferit:Iacob à pâtre interrogatum, refpondiffe, quod ipfe effet Efaü maior filïus eius: jÇgyptias quoque obftetrices ne infantes Hebræi nalcen tes interficerentur, etiam deo approbante & remunerante mentitas,Et multa eiufmodi exempla eligêtes,eorumhominum mendacia commémorât, quos culpare non audeasîatque ita fatearis, aliquan# do effe poffe,non folum reprehenfione non dignum, fed etiam dignum laude médacium. Addunt etiam, quo non folos premant diuinis libris deditos, fed etiâ omnes homines fenfumej! communem,dicentes, Si quis ad te confugiat qui mendacio tuo polïït à morte liberavi,non es mentiturusi Si aliquid çgrotus inter# roget quod ei feire non expeditin' etiam poffi't te no refpondentegrauiïis affligi : audebis ne aut verum dicereinperniciemhominis,aut filere potius quâm honefto & mifericordi mendacio valetudini eius opi# tnlariiHtë atque tafibuscopiofiffime fc arbitrant»!
AD CONSENTIVA^
vrgere,vt fi confulendi caufa exigit,aliquanc!omcn# K tiamur.Contra illi quibus placet nunquam fic men# tiendum,multo fortius agunt,vtentes primo autho# ritate diuina,quoniamin ipfo decalogofcriptum eft, Ealfum teftimonium ne dicas:quo genere completi Exo.20. tur omne mendacium.Quifquis enim aliquid enun# ciat,teftimoniùperhibet animofuo.Sednequis con# tendat non omne mendacium falfum teftimonium effe appellandunr.quid diélurus eft ad id quod feri# ptum eft,Os quod mentituroccidit animami Quod Sapien.I, ne quis arbitretur exceptis aliquibus mentientibus polle intelligi,alio loco legat,perdes omnes qui lo# PfaJ.j, quuntur mendacium. Vnde ore fuo ipfe dominus fic inquit,Sit in ore veltro,eft,eft :nò,non:quod aiit am# plius eft,à malo eft.Hinc Si Apoftolus cum exuen# dum veterem hominem pr?ciperet,quo nomine om# nia peccata intelliguntur,confequenter ait,in primis ponensQuapropter deponente«mendacium,loqui# Ephe.4. mini veritatem.N ecillis qua? de veteribus libris me# daciorum exempla prolata funt,terreri fe dicunt: vbi quicquid geftum eft,figurate accipi poteft, quanuis renerà contigerit,Quicquid autem figurate fit aut dicitur,non eftmendadum.Omnisenimenunciatio, L ad id quod enunciat,referenda eft.Omne autem figli rate,aut faftum aut diftum,hoc enunciat quod Ugni# ficateisquibusintelligendum prolatum eft.Vnde credendum eft Ülos homines qui propheticis tempo ribus digni authoritate fuiffe commemorantur, om» nia quaeferipta funt de illis,prophetice geffiffe atque dixiffetnec minus prophetice eis accidiffe, quaecunqs fic acciderunt,vt eodem prophetico fpiritu memori? h'terifqi mandanda iudicarentur. De obftetricibus autem,quia non eas poffunt dicere prophetico fpiri# tu fignificandi futuri veri gratia,aliud pro alio renù# ciaffepharaoni,etiam fi aliquidipfis nefeientibus quod per cas aftum effet fignificauit, pro gradu fuo dicunt approbatas & remuneratas à deo. Qui enim nocendi caufa mentiri folet,fi iam confulendi vel pro# ficiendi caufa mentiatur,multum proficit. Sed aliud eft quod per feipfum laudabile pponitur: aliud quod in deterioris comparatione praeponitur, Aliter enim gratulami™ cum fanus eft homotaliter aim melius habet aegro t us. Nam in fcripturis ipfis, iuftifi'eata etiam Sodoma dicitur in comparatione feelerum po puli Ifrael.Etadhancregulam dirigutomnia men# EzcC.ltf. dacia quaeproferuntur de veteribus libris nec repre# henfa inueniuntur,vel reprehend!nó poffunt: vt aut M indole profìcientium &fpeapprobentur,aut fignifi# cationis alicuius caufa non fint omnino mendacia.Et ideo de libris noui teftamenti, exceptis figuratis fi# gnifi'cationibusdomini,fi vitam moréfque fanilorù &■ fafta ac dièta confideres, nihil tale proferii poteft quod ad imitationem prouocet mentiendi. Simula# tio nanque Petri & Barnabae non folum commemo* rata,verumetiam reprehenfa atque correità eft.Non enim vt nonnulli putant,ex eadem fimulatione ctià Paulus Apoftolus aut Timotheum circuncidit, aut ipfe quaedam ritu Iudaicolàcramenta celebrami, fed exilla liberiate fententiae fua? qua pra?dicauit,nec gentibus prodeffe circuncifionem,nec Iudeisobeffe, Vnde nec ìllos aftringendos ad confuetudinem Iu# daeorum,necillos à paterna deterrédos cenfuit:Vn# de ilia verba eius funt,Circuncifus quis vocatus eft, nonadducatpràeputiunr.inprasputió quis vocatus eft,non circuncidatur.Circuncifio nihil eft,& prapu# tium nihil eft,fed obferuatio mddatorum dei'. Vnnf# quifque in qua vocatione vocatus eft,in ea permane# at.Quomodo enim poteft adduci praeputium quod praecifum etti Sed non adducat dixit,non ita viuat, quali prxputimn addiixcritn'd eft quali in earn par# temquamnudauit,rurfps tegmen carnis attraxeiit, & quali Judaeus effe deftiterit, ficut abbi dicit, Gir# cundfio