I)
l
I.

IOANNIS
. rum penes illos effet,prefertim in profanis re: bus,quasab illis eft Auguftinus mutuatus. Nam in rebus noftrae pietatis neque ethnicis quicquam eft negocij. 8c fcriptoribus no s (ìris non perinde multisfum vfus, ne parum firma Auguftini authoritas exiftimaretur,ni= fi illis velut tibicimbus fuffulta. Satisenim videbatur effe dixiffe Auguftinum. Hiero: nymum frequentius aduocaui, precipue vbi de Iinguarum fignificatiombus aut interpres tationibus agebatur: quoniam is vt Graeci ac Hebrxifermonisperitia,ita 8c cognitióefan: ¿bruni fcripturarum omnes noftrae religio-nis fcriptores longè antecellit. Nec putaui fo re interpretis aut controuerfias illas mouere, quas noftri Theologi in fcholis magnis ani: mis agitanti quanquam ijs prima astate fui: mus imbuti,quae ab inftituto^ mente, ratio: necp Auguftini plurimum diffidenti afper* natusq; fuiffet illas, atque indignatus operi fuo admiftas,velut tritico lolium,quacunque coeli parte purusille acfanéhflìmus animus res hominum defpeétat. Itaqj nec difputam dummihi cenfui vel cum hoc hominum ge= nere,vel cum antiquioribus quicunque alieni à fententia Auguftini effentinà hoc iam non effet interpretis,fed defenforis ac patroni: quum nó modo mea, fed nec vllius defenfio: ne,aut patrocinio ille indigeat .Feci igitur quodHieronymusin commentarijs epifto: lae ad Galatas praefatur fe feciffe,vt magna ex parte aliorum fententias tantum referrettfic 8c nos quid ali j dixiffent fenfiffentqj contenti leóturis explicuiffe, fententia noftram conti: nuimus, veterem Acadenne morem imitati: tum quòd id magis ad enarrator è alieni ope: ris exiftimaui pertinere,tum etiam quòd ciL ¿lari 8c fententiam fuam non prodeie, 8ccó= feétari magis aliena q fua proferre atqj often--tare ante canos decere potius arbitrabar, qui cenfuris ac iudicijs non parum authoritatis addunt,nec immerito.Multa nunc mihi ve: ra,certa,explorata videntur,qu§ fi diutius có= tingat viuere non modo ambigua per etatem videbuntur,fed forfan etià falfiffima.Idcirco plerifcp in locis delegare magis leétorem pia cuit,quàm docere.Et fi quid doceré non tam feueré imperando volui perfuadere,q blande rogando monendoqj. Adducti fumus non: nunquam ea caufa,quoniam Auguftinus fus fus eft plerunqj ac ipfe interpres fui : ideo la* bore docendi adempto ludere libuit,& letto: rem in digreffus aliquos interim non prorfus inamcEnos ducere: fimul vt mei Iaboris qui: doque partem leuarem, etfi non onere depo: fito certe frigida fuffufa,& per viam aliquaru to munitiorem,& inter fata cultàque fpeéfatu iucunda commodiorem • Nam hazc omnia
lodovici V1VIS quaedixi,& fihabent fuasanimi ceu rcpara-tiones refedhonesque, habent nihilomintis fuasfalebras,fuosaccliuescolliculos;perquos non finefudore agas onus.'fuosquoquede* fcenfus,per quos non fine lapfus periculofa-ciasiter ,nefafce preffus inpronum ferare. Illic vero non ftratam vllam viam inuenias, nec quod recreet oculos, nec quö vel mome: tum diuertas,ac ne vbi fedeas quidem feflus, quum conferenda funt tempora, quurn du uerfitas inter authoresatqueadeo aduerfitas oftendeda,quurn faepenumero tollenda jquii quazrendum,& euoluendum,& diuinandum vbi fit Iocus,quem Auguftinus affert exfcrü ptorealiquo:quemlocum inuenire multum ac diu quxfitum cafus eft fepius, quam eru-ditionis.Nam in eum incidat frequenter im* peritiffimus,quem doctus inueftigare non potuit diu veftigatum. Et hoc mihi tato fuit difficilius,ac plus temporis extraxit,quod & imparatus ad hoc opus acceffi, quum antea quatuor aut quinq? tätum in eo Volumina les giffem,nec indices vllos mihi ex leftione cö= feci: vel in hunc vel in fimilem alique vfum: quos qui habent, na&hi foelices in literis funt, quibus haud exigua laboris demitur pars .His anguftijs 8c difficultatibus inopia Gr^corum voluminum acceffit,quaeefl:inbac regione mira.Nam quum paffim doCtis fias obuius, fi Äriftotelem Graecum, aut Demofthenem, aut vetus teftamentum,aut Paufaniä,aut Ifo= cratem, aut Iulium Pollucem,aut Euftathiii vtendum putas,negant fe habere: nec apud bi bliopolas venales inuenias. Quum hicadef= fet Erafmus,eius bibliotheca adiuuabar: 8c il= linc aliud agens aliquot mihi decerpferam Io ca,quae ceu praefagiebat animus vfui mihi all: quando futura. Nam ea in haec commenta-ria intuli. Graecum Platonem habui in odta= uum,nonum 8c decimii libros fcribens: Stra-bonem plerunqj.Paufaniam nonnunquam, fed pr^cipue quum in decimnmoctauum cd: mentarer,& aliquot alios,quibus non perin: de atque iftis indigebam. Non quidem quöd Auguftinus ad fe enarrädum magnam Grae= corum authorum copiam defideret,qui Las tinos tantum eil fecutus, quos folos pene les gerat,autverfose Graecis. Sed certe fi adiiu tus maiore Gr^corum fupelle(ftilefuiffem,po tuiffet opus paulo exire ornatius ac locuplea tius.Itaqj nonnulla funt ä nobis praetermiffa, quae partim ex nullo potuerunt a uthore peti, corum diitaxat qui extantrpartim ex recödü tis Gtaecorum literis fuerunt eruenda. aliä9 bibliothecam nach Graecorum codicum am* pliorem per occafione ealeitori farciemus. Quanquam feduloillud anteahaeft i nobis aduigilatü,curatü(j,ne multa fint quc; in hoc opere
i