de baptismo CONTRA bis perfuaderif veris ràtióibus potcft, fecurosnos de t alpfùa« iure catholicae cómunióis facit ipfe Cyprtan?. S equi« deatur 8i turenim&didt,Supereftvtdehaapfarequidfingii nobis, fi li fentiamus proferamiis,neminem ìiidicantes, aut a hoc pfua« iurecomunionis aliquemfidiuerfumfenfentamoiie« ckri &c tes.Nó folum ergo nubi faluo iure commumonis ad« hucveraqua?rere,fedetiàdiuerfumfentireconcedit. Ncque enim quifquam noftrum,inquit, Epifcopum fe Epifcoponim conftituit, aut tyrannico terrore ad obfequendi neceffitatem collegasfuosadigit.Quid manfuetius.^quid humilius. e Nulla nos certe deterret authoritas àquasrendo quid veruni fit. Quando ha« beat,inquit,omnis Epifcopus prolicétialibertatis & poteftatis fuae arbitrium proprium, tanquam ludica« ri ab alio non poffit,quomodo necipfe poteft alterum iudicare.O pinor vtique in his quaeftionibus,quae no« dum eliquatiffima perfpeilione diicuffq funt.Nouerat enim quanta faci-amenti profunditaté tuncomnis Ec delia varia difputatione verfabat, liberami}; faciebat quaerendi arbitrium, vt examinata veritas pandere« tur.Nequeenim métiebatur,& lini pliciores collega^ fuos in verbo capere cogitabat,vt cii fe diuerfum Centi re prodidiifent,tunccontra quàm promiferat,excorrv H municandos effe cenferet. Abfitabanimatam landa ¿ila federata perfidia,qui hoc de tali viro quali cri eius laude fentnit, nihil aliud quàm feipfos taìes effe prò« G Excutit epiftolà Cypriam. Ca. IUI. loan.l. fitentur.Ego Cyprianum catholicum Epifcopum,ca tholicii martyrem, & quanto magis magnus erat tà» to fe in omnibus humiliàtem, vt coram deo inueniret gratiam, nullo prorfus modo crediderim in faniìo con cilio,prefertim collegarum,aliud ore protulilfe quàm corde geftabat,prefertim cum addat,& dicat,Sed ex« pe&emus vniuerliiudicium domini noilri Iefu Chris (ti,qui vnus & folus habet poteltatem, Si preponen« di nos inEcdefia? fuaegubernatione,8i deadunoltro illdicandi. Sub tanti ergo cómemoratione indici],ve« rum expedans audire à collegis, prior eis mentiendi preberetexéplum? Auerteritdeushanc daementia à quolibet Chriftiano,quanto magis à Cypriano.Ha bemus ergo quaerendi liberum arbitrium iplius Cy« priani,nobis mitiffimo & veracifTimo fermone concef fam. Iam quidcmincipiunt eius collegae prò* prias proferre fcntentiasffed ad Iubaianum datas lite ras audierunt. Recitata? flint enim, ficut inexordio commemoratimi elt.Et nobis ergo reciten tur,vt nos quoqueindequidfentircoporteat,quàtum dominus I adiuuat indagemus.Dicit forlitan quifpiam.Quid er gotu modo dicis, quid ad Iubaianum fcripferit Cy« prianusilam legi fateor, & profedo iffem in eandem fententiam, nifi me ad diìigétiorem conliderationem reuocaret tanta authoritas allora, quos vel pares gra tia dodrinae,vel etiam fortaffe dodiores per tot gena tes Latinas,Gra?cas,Barbaras.&ipfam Hebream, Ecclefia totoorbe diffida parere potuit, qua? ipfum quoque pepercrat,qui mihi quoque nullo modo vide« ri potuerunt fruftra noluiffe iftam fententiam, non quia fieri non potuit,vt in obfcuriffima quaeftione ve« rius pluribus vnuspaucivefentirent,fed quia non fa« cile prò vno vel prò paucis aduerfus innumerabilcs eiufdem religidis & vnitatis viros,& magno ingenio &vberi dodrinapraeditos,nifipertradatis prò viri« bus atque perfpedis rebus ferenda fententia eft.Itaq; folicitius inqiurenti,quanta mihietiamipfiiis Cypria ni Iitere fuggefferunt,pro haefententia qua nunc Ec« delia catholica tenet,vt Cbrilli baptifmus no ex me« rito eorum per quos daturffed ex ipfiusde quo didum eft,Hic eli qui baptizat,agnofcendus & approbàdus fit,in progrefiiifermonis noftriresipfaindicabit.Ar« bitremur itaque iam illam epillolam qua? ad Tu baia« num ab eodem data ell,recitatam nobis, ficut in con« cibo recitata eli. Legai eam primo qui ledurus eli haec qua didtirusfum, ne quid forte neceffariumme « DONATISTAS fubtraxiffe arbitratile. Nimis enimlongum eft,nec K ad explicationem fufceptae rei pertinet,vt omnia vèr« bahuius epiitolae nunc commemorentur à nobis. Si quis autem quaerit, quid interim teneà dum ifta per« tradabo,Refpondeo, primum mihi C y priani literas fuggeffiffe quod teneam, donee perfpiciam quale fit quod pofteaccepitdifputari. Ait quippeipfe Cypria« nus,Sed dicit aliquis,Quidergofietdeijs qui i pr?» teritum deha?refi venientes,ad Ecclefiam fine baptif mo admiffi fini? Vtrum reucra fine baptifmo ifti fue« rint,an ideo fintadmiffi, quia illiquiadmittebant eos habere baptifmum intelligebant , mox confiderabi« mus. Veruntamen qua? foleret effe E cclefiae landa? confuetudo, fatis idem Cyprianus ollendit, qui alt,in preteritimi de haerefi ad Ecclefiam venientes fine baptifmo admiffos. Dicit etiam in ipfo con« Se'teniia olio Caftus Siccenfis, Qui contempts ventate pre« Cafii.Ca. fumit confuetudinem fequi, aut circa fratres inuidus V. eli Si malignus quibus veritas reuelatur , aut circa Dif.g.c-qui deum ingraniseli, cuius infpiratione Ecclefia eius inftruitur. Vtrum veritas reuelata fit, mox quaere« cap. 35. ’ mus,tamenaliamfuiffeEcclefiaeconfuetudinemetia Augull. file confeffus eli. Dicit & Libofus Vagen« Ca. VI. fisffn Euangelio dominus, Ego fum, inquit,veritas: Ioan.i4> non dixit,egofumconfuetudo.Itaque ventate mani« L, iellata, ccdat confuetudo ventati. Piane refpondeo, Augull. Quis dubitet ventati mamfellata? debere confiteli!« Dii- 8-c.qui dinem cederei Sed de mamfellata ventate mox vi« debimus, mine tamen & ifte aliarn confuetudinem ta te. ap ’ w buffe manifeilat. Item ZozimusàTaraffa Ca.VII. dixit,Reuelationefafta veritatis,cedaterror verità« Augull.* ti,quia & Petrus qui prius circuncidebat,ceffit Paulo Dif.8. c.qui veritatem predicanti.Refpon. Noluit quidem lite di contempla, cere confuetudinem fed errorem. Veruntamen cum ¡„ ™ bb ab 'J dicit, Quia 8i Petrus qui prius circuncidebat,ceffit cap.xo. ’ Paulo veritatem predicanti,fatis ind icat,quòd aliud etià de baptifmo fieri folebat. Simul etiàmonet nos, no fuiffeimpoffibile vt de baptifmo Cyprian? aliquid aliter faperet quàm veritas poftulabat,quae ab E cele« fia & ante ilium Si poll ilium retenta eft, ficut potuit aliquid etiam Petrus aliter fapere quod veritas non habebat,quàm Paulo Apoilolo doilore didicimus. C. Vili. Item Eelix à Builacenis dixit, In hereticis fi« Dif.8. ca ve ne Ecclefia? baptifmo admittendis, nemo confuetudi rifate& ca. nem rationi & ventatipreponat,quia confuetudinem iti ratio & veritas femperexcludit. Refpon.Si ratio fi fraiib.7.ca. veritas,optime. Sed hoc mox videbimus,interim fui! izfe aliam confuetudinem etiam verbis huius apparet. Augull. Item Honoratus A tinca dixit,Cum Chrillus veritasfit-magis veritatem quàm confuetudinem fe« Cap. IX. qui debemus.Refpon.His omnibus fententijs decla« Dii. 8.c.qui ratur non extra E cclefia? communionem nos effe con ¡^"infra flitirtos, donee veritas quam dicunt huic confuetudi« li b.7. ca.41 ni effe preponendam, liquide eluxerit. Si autem veri« tas id aperuerit effe retinendum,quod illa confuetudo prefcripferat,manifeftum erit,nec illam fruftra fuiffe inftitutam atque roboratam. Et vigilantius etiam poftiftas difputationes,tanti facramenti faluberrimà obferuationem,in Ecclefia catholicanonpotuiffemu tariffed conciliorum etiam maiori robore confirmatà, religiofiffimecuftodiri. Scribit ergo ad Iubaia« Cap.X. num Cyprianus dehaereticorum baptifmo, quividen Cyprian? tur eiforis politi, & extra Ecclefiam conftituti vendi« ad Iubaia care libi rem,nec iuris fui nec poteftatis, quod nos,in« num. quit,necratum poffumusnec legittimi pittare,quan« dobocapud eosconftateffeillicitum.Necnosabnui« Augull. mus eum qui apud ha?reticos vel in aliquo fchifmate extra communionem Ecclefi^ baptizatur,non ei pro« deffe inquartimi hgreticorum & fchifmaticorum per« iierfitati confentit,nec illos qui baptizant, quanuis Si ipfum 8i verum dent baptifmi facramcntum,reiìe ta« men facere,extra Ecclefiam colligere, Scontra Eccle fiam