de

baptismo

CONTRA

bis perfuaderif
veris
ràtióibus
potcft,
fecurosnos
de
t alpfùa«
iure
catholicae
cómunióis
facit
ipfe Cyprtan?.
S equi«
deatur
8i
turenim&didt,Supereftvtdehaapfarequidfingii
nobis,
fi
li fentiamus
proferamiis,neminem
ìiidicantes,
aut a
hoc pfua«
iurecomunionis
aliquemfidiuerfumfenfentamoiie«
ckri
&c
tes.Nó
folum
ergo
nubi
faluo
iure
commumonis
ad«
hucveraqua?rere,fedetiàdiuerfumfentireconcedit.
Ncque
enim
quifquam
noftrum,inquit,
Epifcopum
fe Epifcoponim
conftituit,
aut tyrannico
terrore
ad
obfequendi
neceffitatem
collegasfuosadigit.Quid
manfuetius.^quid
humilius.
e Nulla
nos certe
deterret
authoritas
àquasrendo
quid
veruni
fit. Quando
ha«
beat,inquit,omnis
Epifcopus
prolicétialibertatis
&
poteftatis
fuae arbitrium
proprium,
tanquam
ludica«
ri ab alio non
poffit,quomodo
necipfe
poteft
alterum
iudicare.O
pinor
vtique
in his quaeftionibus,quae
no«
dum
eliquatiffima
perfpeilione
diicuffq
funt.Nouerat
enim
quanta
faci-amenti
profunditaté
tuncomnis
Ec
delia
varia
difputatione
verfabat,
liberami};
faciebat
quaerendi
arbitrium,
vt examinata
veritas
pandere«
tur.Nequeenim
métiebatur,&
lini pliciores
collega^
fuos
in verbo
capere
cogitabat,vt
cii fe diuerfum
Centi
re prodidiifent,tunccontra
quàm
promiferat,excorrv
H municandos
effe cenferet.
Abfitabanimatam
landa
¿ila federata
perfidia,qui
hoc de tali viro
quali
cri eius
laude
fentnit,
nihil
aliud
quàm
feipfos
taìes
effe prò«

G

Excutit
epiftolà
Cypriam.
Ca. IUI.

loan.l.

fitentur.Ego
Cyprianum
catholicum
Epifcopum,ca
tholicii
martyrem,
& quanto
magis
magnus
erat
tà»
to fe in omnibus
humiliàtem,
vt coram
deo inueniret
gratiam,
nullo
prorfus
modo
crediderim
in faniìo
con
cilio,prefertim
collegarum,aliud
ore protulilfe
quàm
corde
geftabat,prefertim
cum
addat,&
dicat,Sed
ex«
pe&emus
vniuerliiudicium
domini
noilri
Iefu
Chris
(ti,qui
vnus
& folus
habet
poteltatem,
Si preponen«
di nos inEcdefia?
fuaegubernatione,8i
deadunoltro
illdicandi.
Sub
tanti
ergo
cómemoratione
indici],ve«
rum
expedans
audire
à collegis,
prior
eis mentiendi
preberetexéplum?
Auerteritdeushanc
daementia
à quolibet
Chriftiano,quanto
magis
à Cypriano.Ha
bemus
ergo
quaerendi
liberum
arbitrium
iplius
Cy«
priani,nobis
mitiffimo
& veracifTimo
fermone
concef
fam.
Iam
quidcmincipiunt
eius
collegae
prò*
prias
proferre
fcntentiasffed
ad Iubaianum
datas
lite
ras audierunt.
Recitata?
flint
enim,
ficut
inexordio
commemoratimi
elt.Et
nobis
ergo
reciten
tur,vt
nos
quoqueindequidfentircoporteat,quàtum
dominus
I adiuuat
indagemus.Dicit
forlitan
quifpiam.Quid
er

gotu
modo
dicis,
quid
ad Iubaianum
fcripferit
Cy«
prianusilam
legi fateor,
& profedo
iffem
in eandem
fententiam,
nifi me ad diìigétiorem
conliderationem
reuocaret
tanta
authoritas
allora,
quos
vel pares
gra
tia dodrinae,vel
etiam
fortaffe
dodiores
per tot gena
tes Latinas,Gra?cas,Barbaras.&ipfam
Hebream,
Ecclefia
totoorbe
diffida
parere
potuit,
qua?
ipfum
quoque
pepercrat,qui
mihi
quoque
nullo
modo
vide«
ri potuerunt
fruftra
noluiffe
iftam
fententiam,
non
quia
fieri
non potuit,vt
in obfcuriffima
quaeftione
ve«
rius
pluribus
vnuspaucivefentirent,fed
quia
non fa«
cile
prò vno vel prò paucis
aduerfus
innumerabilcs
eiufdem
religidis
& vnitatis
viros,&
magno
ingenio
&vberi
dodrinapraeditos,nifipertradatis
prò viri«
bus atque
perfpedis
rebus
ferenda
fententia
eft.Itaq;
folicitius
inqiurenti,quanta
mihietiamipfiiis
Cypria
ni Iitere
fuggefferunt,pro
haefententia
qua nunc
Ec«
delia
catholica
tenet,vt
Cbrilli
baptifmus
no ex me«
rito eorum
per quos
daturffed
ex ipfiusde
quo didum
eft,Hic
eli qui baptizat,agnofcendus
& approbàdus
fit,in
progrefiiifermonis
noftriresipfaindicabit.Ar«
bitremur
itaque
iam illam
epillolam
qua?
ad Tu baia«
num
ab eodem
data
ell,recitatam
nobis,
ficut
in con«
cibo
recitata
eli. Legai
eam
primo
qui ledurus
eli
haec
qua
didtirusfum,
ne quid
forte
neceffariumme

«

DONATISTAS
fubtraxiffe
arbitratile.
Nimis
enimlongum
eft,nec
K
ad explicationem
fufceptae
rei pertinet,vt
omnia
vèr«
bahuius
epiitolae
nunc
commemorentur
à nobis.
Si
quis
autem
quaerit,
quid
interim
teneà
dum
ifta per«
tradabo,Refpondeo,
primum
mihi
C y priani
literas
fuggeffiffe
quod
teneam,
donee
perfpiciam
quale
fit
quod
pofteaccepitdifputari.
Ait
quippeipfe
Cypria«
nus,Sed
dicit
aliquis,Quidergofietdeijs
qui i pr?»
teritum
deha?refi
venientes,ad
Ecclefiam
fine baptif
mo admiffi
fini?
Vtrum
reucra
fine baptifmo
ifti fue«
rint,an
ideo
fintadmiffi,
quia
illiquiadmittebant
eos
habere
baptifmum
intelligebant
, mox
confiderabi«
mus.
Veruntamen
qua?
foleret
effe E cclefiae
landa?
confuetudo,
fatis
idem
Cyprianus
ollendit,
qui alt,in
preteritimi
de haerefi
ad Ecclefiam
venientes
fine
baptifmo
admiffos.
Dicit
etiam
in ipfo con«
Se'teniia
olio
Caftus
Siccenfis,
Qui
contempts
ventate
pre«
Cafii.Ca.
fumit
confuetudinem
fequi,
aut circa
fratres
inuidus
V.
eli Si malignus
quibus
veritas
reuelatur
, aut
circa
Dif.g.c-qui
deum
ingraniseli,
cuius
infpiratione
Ecclefia
eius
inftruitur.
Vtrum
veritas
reuelata
fit, mox
quaere«
cap. 35. ’
mus,tamenaliamfuiffeEcclefiaeconfuetudinemetia
Augull.
file confeffus
eli.
Dicit
& Libofus
Vagen«
Ca. VI.
fisffn
Euangelio
dominus,
Ego
fum,
inquit,veritas:
Ioan.i4>
non
dixit,egofumconfuetudo.Itaque
ventate
mani«
L,
iellata,
ccdat
confuetudo
ventati.
Piane
refpondeo,
Augull.
Quis
dubitet
ventati
mamfellata?
debere
confiteli!«
Dii- 8-c.qui
dinem
cederei
Sed
de mamfellata
ventate
mox
vi«
debimus,
mine
tamen
& ifte
aliarn
confuetudinem
ta te. ap ’ w
buffe
manifeilat.
Item
ZozimusàTaraffa
Ca.VII.
dixit,Reuelationefafta
veritatis,cedaterror
verità«
Augull.*
ti,quia
& Petrus
qui prius
circuncidebat,ceffit
Paulo
Dif.8.
c.qui
veritatem
predicanti.Refpon.
Noluit
quidem
lite di contempla,
cere
confuetudinem
fed errorem.
Veruntamen
cum
¡„ ™ bb ab 'J
dicit,
Quia
8i Petrus
qui prius
circuncidebat,ceffit
cap.xo.
’
Paulo
veritatem
predicanti,fatis
ind icat,quòd
aliud
etià
de baptifmo
fieri
folebat.
Simul
etiàmonet
nos,
no fuiffeimpoffibile
vt de baptifmo
Cyprian?
aliquid
aliter
faperet
quàm
veritas
poftulabat,quae
ab E cele«
fia & ante
ilium
Si poll
ilium
retenta
eft, ficut
potuit
aliquid
etiam
Petrus
aliter
fapere
quod
veritas
non
habebat,quàm
Paulo
Apoilolo
doilore
didicimus.
C. Vili.
Item
Eelix
à Builacenis
dixit,
In hereticis
fi« Dif.8.
ca ve
ne Ecclefia?
baptifmo
admittendis,
nemo
confuetudi
rifate& ca.
nem
rationi
& ventatipreponat,quia
confuetudinem
iti
ratio
& veritas
femperexcludit.
Refpon.Si
ratio
fi fraiib.7.ca.
veritas,optime.
Sed hoc mox
videbimus,interim
fui! izfe aliam
confuetudinem
etiam
verbis
huius
apparet.
Augull.
Item
Honoratus
A tinca
dixit,Cum
Chrillus
veritasfit-magis
veritatem
quàm
confuetudinem
fe« Cap.
IX.
qui debemus.Refpon.His
omnibus
fententijs
decla«
Dii. 8.c.qui
ratur
non extra
E cclefia?
communionem
nos effe con
¡^"infra
flitirtos,
donee
veritas
quam
dicunt
huic
confuetudi«
li b.7. ca.41
ni effe preponendam,
liquide
eluxerit.
Si autem
veri«
tas id aperuerit
effe retinendum,quod
illa confuetudo
prefcripferat,manifeftum
erit,nec
illam
fruftra
fuiffe
inftitutam
atque
roboratam.
Et vigilantius
etiam
poftiftas
difputationes,tanti
facramenti
faluberrimà
obferuationem,in
Ecclefia
catholicanonpotuiffemu
tariffed
conciliorum
etiam
maiori
robore
confirmatà,
religiofiffimecuftodiri.
Scribit
ergo
ad Iubaia«
Cap.X.
num
Cyprianus
dehaereticorum
baptifmo,
quividen
Cyprian?
tur eiforis
politi,
& extra
Ecclefiam
conftituti
vendi«
ad Iubaia
care
libi rem,nec
iuris
fui nec poteftatis,
quod
nos,in«
num.
quit,necratum
poffumusnec
legittimi
pittare,quan«
dobocapud
eosconftateffeillicitum.Necnosabnui«
Augull.
mus
eum
qui apud
ha?reticos
vel in aliquo
fchifmate
extra
communionem
Ecclefi^
baptizatur,non
ei pro«
deffe
inquartimi
hgreticorum
& fchifmaticorum
per«
iierfitati
confentit,nec
illos
qui baptizant,
quanuis
Si
ipfum
8i verum
dent
baptifmi
facramcntum,reiìe
ta«
men
facere,extra
Ecclefiam
colligere,
Scontra
Eccle
fiam