LIBER Caput L VII* Caput LVIII* QVÁRTV& querunt,apud quós ipfi pcriculum damnationis im currerent.Eis quippe & pluribus fuam debuerunt p* fuadcre £ententiam,vbi ipfi cum eís intus effent, Prí* míanusautem foris ,fi damnatus pcenitentiamre* fpuiffet.Siauteminhoc,tamen malori numero col« Íegarum,&tot fuaecommuníonis Eccleíijs per tota Aphricamdiffufisperfuaderenon poffent,aut fen# tentiamíuam confiliofaníorerefcinderent, in qua falà li ficut homines de homine potuerunt, aut fi vera eri crimina finevlla dubitatione didicerant, quae tamefi perfuadere tanto pluribus caeteris non valebant,no* centem ’ fcientes tolerarent prudentius & patientius, quàm feà tot innocentibus qui ifta nefcirent, impio fchifmate fepararent.T enerent enim illam beati Cy* priani pleniffimam charitatis pietatifcp fententiam, qua dicittNam etfi videntur effe i Ecclefia zizania, non tamen impediti debet fides aut chantas noftra, vt quoniamzizaniaeffe in Ecclefia cernimus,ipfi de Ecclefia recedamus.Qjrod quidem illis tune prodef* fet,fi'in Ecclefia? catholicaepurgamentispurgamen* ta tolerarent,quae ante tempus feparare non poffent: fed quòd eos dicimus in bac erroris veftri focietate, quam veram Ecclefiam effe arbitramini facere de* B buiffe,hoc maiores veftri in illa perfpicite vera in cu* ius vnitate fiierunt,ne ab illa fepararentur,facere de* buerunt. Sicut enim quilibet partís veftr§ homo caù fam Primiani prorius ignorans:tamen quanuís àcé* tum Maximinianenfibusdamnatum fimpliciterin* nocentem credit eum qui tanto pluribus fe probauit, ita etiam in communione catholica,quem caufa Cae* cílíaní latét,non immerito libi innocentem fuiffe per* fuadeteum qui non folum per Aphricam verumetià per tot gentium Chriftianarum térras, tanto plurib? Epifcopis caeteris vel innotefeere innocés potuit, vel occultali nocens,apud quosaut ab agnofeéte ineruit abfolui,aut non meruit ab ignorante damnari , aut corrupto iudicecontra quem meruerat abfolutus, no potuit alifs qui non iudicauerant demonftrari . Vos igitur facrilega feparatione ab vnitate populorum in* nocentium tot tantorumcpfeparamini,qui cum i hac caufa iudiceseffe non poffent, aut nullos bine fuiffe iudices,aut vtrumhinc aliquidvel quid iudicatum fit nefeierunt , aut eleftis iudicibus potius quàm vi* iris litigatoribus crediderunt. His docetur in eo etiam quod ex illa mea quadripartita diftribu* tione vltimum tibi,ncque enim aliud poteras, elegí* fti,quàm facile fuperemini. Dixienim quòd fidocu* C menta crinu'num traditionis fuerintex vtraque par* te prolata,aut vtraquefunt vera , aut vtraque faifa: aut noftra vera & veftra faifa, aut noftra faifa & ve* ftra vera. Et cum in tribus fuperioribusfacillímam noftram viftoriam demonftraffem ,in quarto quoqs vos vinci,aut minusintellexifti,aut quod magis ere* do,neabalijsintelligeretur,nefcio quibus vmbracu lis id conatos obtegere de argumentationis genere difputandum putaftí,Vnde & cum alíjs,fi opus fue* rit,fortaffe traftabimus,ne tempus rebus non necef* farijs infumamus. Proinde attende', vtrií valeam in ilio perfpicuo fpcculo veltro,hoc eft í cau* fa Maximinianenfium etiam hoc demonftrare.Ná* quemortuis omnibus & apud quos haec geíta funt, fieri aliquando poterit,Vt inter veftros 8¿ illorum po* (teros quaeftío comtnunionis agitetur:difturi funt il* li àìmaioribus fuis fermò ccntum vel amplíus EpífcO pis damnatum effe Prímianum,& illam primo quae apud Carthaginem, deinde aliam quae apud Cebar* fuffi contra eum feripta eft fententíamp>ro1aturi,con* tra veftri concilium Bagaienfe recitabunt . Flagita* bunt illi,vt diluta effe doceantur crimina Primiani, quaefiiorummaiorumfententiacontínentur.Nónne multo iuftius dicent veftrízHaec crimina que obijei* tis etiam mortuis fi vera lint, hoc probate , quod ad Tomus feptimus. A tfS maiores noft rosea detuléritis, quòd eia haecverao* D ftenderitis effeiQuód ’ fi Faceté còltati eftis , tiec im* plerepotuiftis,maioresipfósnoftros inquinare non poterant aliena crimina,quanuís vera -, qu£ lilis non fuerant demonftrata hominibus , fi eam nec conati eftis oftendere. Vnde igitur ad nos caufa illius reat? tranfirepotuit, qui necipfosqùi cum Primianotunc viuebant ignoratus & non probatus inuoluit ? Vos itaquefehifmatis reos perfpicua ventate conuincim?, quos à nobis fratribus veftris propter aliena criminai quietanemaioribus noitris demonftratanon flint, quando fuerant demonftranda,feparatos videmus,fi hociuitiffime difturae funt plebes,& clerici eorum lo , corum ex quibus erant trecenti & decem , qui contra Maximinianenfes Bagaienfe concilium condiderut. Si hoc,iquam,refte difturifunt Aphri Aphris,Nu* midae Numidis,Mauris Mauri,quàm plurimi paia cis Bizaceonis 8i prouiricialibus : quanto iuftius &. criminibus etiam fi vera effent nefeio quorum in A* phrica traditorum.Heecdicit Aphris orbis ferrarti, cum prefertim & in Aphrica ipfa Ecclefia catholica tanto fit caeteris gentibus vnitatis vinculo iodata. Quae nihilominus eam & documenta etiam crimi* num alienorum qu? mihinuiicconarisoftendere,no E faciunt reos populos gentium : quibus quando de# bueruntnon demonftratafunt,vel quia non curaftis à quibus populis in hac caufa innocentibus,fi me dif* fociauero,pro criminibus alienis innocens effe no po* tero à facrilegocn'minefchifmatis.Proinde & pluri* mum valeatis,& nunemihi hxc vera ef doceatis. Damnamusmortuos traditores, viuos no deferirne innocentes.Cum ergodixeris : fed fi qua vera effent veftra documenta Ecclefiae,hoceftcatholicae,vos ea probare debutile & vos intus effetis:illi autem quos conuinceretis,pellerenturforas : propulfi veftri auté in Ecclefia plenaria & catholica remanferunt : hoc fi totidem verbis vobis Maximinianenfes dicant ,qd refpondebis,nifi nec refelli dignos fed tantum rideri, qui Ecclefiam plenariam cum Epifcopis iam minus quàm centum contra tantam numerofitatem ac mul titudinem,cui amplius quàm trecenti przefident au* deant,cum per omnes Aphricae regiones vbi Maxi minianenfesfunt,nódefitetiam communio Primi* ani, per aliasautem multo plures latiorefq; Aphri* cae partes vnum Maximfnianenfem nemo reperiat, nifi vix forte peregrinantem. Q_uo igitur ore contra Ecclefiam àfolisortu vfque ad occafum promiffam voce veritatis & redditam audes Ecclefiam plenari* am dicerepartem Donati, cum ipfa non fit nifi A* phricaezillaverocumtot gentibus,fit & Aphricae: fed videlicet ifta illam mifit foras . Ne quaefo tu ifta vocem mittas foras,in facieeftfrons hominis nò fub humero.Ergo ne ifta illam mifit forasi Non vides fi rila mittitur foras de qua dicit dominus ad Abra* ham,Infemine tuo benedicentur omnes gentes.De Geo. qua praediftum legitur,quòd eritin nouiffi'mis dieb? Efaiae.z. manifeftiis mons domini, & venient ad eum vniuer* faegentes . De qua praediftum canitur,Commemo* Pfai.2i„ rabuntnr & conuertentur ad dominum vniuerfi fi* nes terrae,8iadorabunt in cónfpeftu eius,vniuerfa? patria? gentium . De qua praedicatur quòd in toto mundo fruftificet&crefcat,quam ipfe dominus di* Luc.24. cit dilatari per omnes gentes indpientibus ab Hie* rufalem. Non inquam, vides fihaec mittitur foras, eam cum lege dei,cum prophetis,cum Pfalmis,cum Apoftoiis,cum ipfo Euangelio, cumtoto denitp te* (lamento & cum ipfo haeredé mitri forasi Qd'nefas fiattédis,fi phorrefcis,fi cótremifcis. Caput Vide vbi fitis,& redite intro,quoniam nó miffieftis, LIX> fed vos potius exiftis foras. Vide quid faciat animo* facaecitas.Dicitur quòd Maximinianus Primianri miferitforas,& ridetta . Diritta quòd pars Donati i iù'i labores 22.