LIBER
A

Cap.V.

Matio,

Ca.VI.

PRÌMVS.

Quid
autem
opus
eft hoc
iam
execrabile
malum,
velvnodie,vel
vnahora
committeré?
Hoc
enim
qui fibi cóccdi
vult,poteft
ab ecclefia
vel ab ipfo deo
petere,vtfibivel
vno dieapoftatate
cócedat.
Nam
cur vnius
dici effe apoftata
timeat,
Si vnius
diei eft
fe fchifmaticus
haereticiisve
non timeat,
nulla
cau*
fa eft.
Iliic,inquit,acciperemaini,vbiba*
ptifmum
Chrifti
effe vtriqucconfeiitiunt.
Sed illic
no refte
accipi
illi ad quos
migratili
es dicunt,Re*
¿invero
illic accipi
illi àqb “ ? migraturus
Cs diait.il*
lud itaque
quod
hi dicunt,quos
poftponis,contradi
centibus
illis
quos
ipfe anteponis
, aut falfum
eft,
aut vt mitius
dicatur
, incettimi
» Vera
ergo
falfis,
aut incertis
certa
prseponis
. Illic
enim
quo migra*
turus
cs cum alibi
accepcris,rette
poffe
accipi
quod
defideras,non
illi tàtum
ad quos
tranfiturus
es , fed
tuipfe
qui tranfiturus
es confiteris
. Si enim
vtrum
rette
illic
poffet
accipi
dubitares,etiam
illue tranft
eundu
effe dubitares.
A ccipere
itaque
in parte
Do*
nati,fi
incettimi
eft effe peccatimi,quis
dubitet
cer*
turn
effe peccatimi,non
ibi potius
accipere,vbi
cer*
turn
eft non effe peccatimi
Alili
vero
qui perigno*
rantiam
ibi baptizantirr,arbitrantesipfameffeec*
B clefiam
Chrifti
, in iftorum
quidem
comparatione
minus
peccant,
Sacrilegio
tamen
fchifmatis
vitine*
ràtur,non
ideo
no grauiter
quod
al fi grauius
. Cum
enim
dittimi
eft quibufdam
, Tolerabilius
erit So*
domis
in die indiai
quàm
vobis
: non ideo
dittimi
eft, quia
Sodomitaenontorquebuntur,
fed quia
illi
grauius
torquebun
tur,quanquam
hoc fuerat
fortaft
le occultino
aliquando
& incertum.
Vndeautem
fanantur
hi qui aduerttint
Si corriguntur,
inde
gra*
uantur
hi qui cum
iam ignorare
non permittuntur,
inpernicicmfuam
pertinaciterfeuiunt.
Damnatio
quippe
Maximinianiftarum
Si receptio
damnato*
rum,cumhis
quos
extra
eorum
communionemin
facrilegio
,ficut
co ncilium
eorum
clamat,in
fchifma
te baptizarunt,totam
iftam
foluit
quaeftionem,to*
tara
cótentioncm
abftulit.
Nihil
omnino
inter
nos
Si eos
Donatiftas
quiPrimiano
communicant
de*
reliquit,vnde
diibitètur
no folum
haberi,
fed etiam
dari
polle
baptifmum
Chrifti
ab eis qui ab Ecclefia
feparantur
. SicUt
enim
ipfi eos quos
Pelicianus
in
fchifmaté
baptizauit,verum
baptifmum
accepiffe
fatericoguntur
, quiaeos
fecum
nunchabent
ini*
pfo baptifmo
quelli
in fchifmaté
pcrceperiit
,fic nos
C dicimus
baptifmum
Chriftieffe
etiam
extra
com*
munionem
catholicam
, quem
dant
illi qui ab eadé
communione
pra?cifi
funt , quia
eum
cum
praecide*
rentur
non amiferunt
, Si quod
ipfi fe putant
contiti
li ffe illis , quos
Felicianus
in fchifmaté
baptizauit,
cum
eos fibi reconciliauerunt:
id eft, non vt accipes
yent
qtfLnonj
habebat,
fed vt prodeffet
eis quod
in*
utiliter
in fchifmaté
acceperant
&habebant.Hoc
Vere
conferì
&pra?ftatdeus
percommunionemca
tholicam
illis qui veniunt
ab aliqua
haerefi
vel felli*
fmate,vbi
baptifmum
Chrifti
acceperunt:
id eft,no
vt baptifmi
facramentiim
incipiant
habere
quod
non habebant,
Lfed vt profit
eis quod
inutiliter
ha*
bebant.J
Quapropter
inter
nos
&ipfos
quodammodo
Cardinales
Donatiftas,
quorum
E<
pifeopus
apud
Carthaginem
Primianus
eft,iam
de
hac re nulla
eft controuerfia.
Voluit
enim
deus
per
Maximinianiftas
eà finin'
, vt quod
charitate
fua*
dente
nolebàt
, exemplo
fuo cogente
faterétur.Sed
adhucpropterea
inde
difputamus,ne
illi fibi videa*
turaliquid
dicere,qui
nec iftis communicant,
qui
apud
fepotius,quantopauciores,
tanto
fyncerio*
res Donatiftas
remanfiffe
contendimi.
Qui
fi Ma*
ximinianiftaefolieffent,
necipforum
falutemcon*
temnere
deberemus
. Quanto
ergo
magis
quiaea»
dem
pars
Donati
ininultaminiitiffimafrnftacons

77

fdffa
eft,quae
omneS
minute
particnlaehàricvnàin
multo
grandiorem
, in qua
Primianiis
eft , de recea
pto Maximinianiftarum
baptiftno
reprehendunt,
& lingula?
conanturafferere
apud
fe tantummodo
veruni
baptifmum
remanfiffe,necomnino
effe ali#
bi, neqite
in to to orbe
terrarum
qua Ecclefia
catho*
lica expanditur
, nec in ipfa grandiore
parte
Dona*
ti, nec in&Bteris
praeter
fevnam
exminutiffiinis
partibus.
Quaeomnes
particulae
fi aduertere
vo*
luerint
vocem
non hominis
fed ipfius
manifeftlffi*
mae veritatis
, & animofum
fpiritum
fuae peruerfi*
tatis
domare
, non vtiqiie
ad partem
Donati
maio*
rem , de qua praecifa
praetifas
funi
, fed ad ipfam
vi*
riditatem
radicis
catholicae
de ariditate
propria
re*
uertentur.
Omnes
quippeifti
vbi contranosnon
funt,
pro nobis
funi,vbi
autem
nobifcum
non colli«
gunt,fpargunt.
Iam
enim
ne videar
hu*
manis
argumentisid
agere
,quoniamquaeftionis
huius
obfcuritas
prioribus
Ecclefia;
téporibusan*
te fchifma
Donati
magnos
viros
Si magna
charita*
te praeditos
, patres
Epifcopos
ita inter
fe compii*
lit falua
pace
difceptareatqueffuéìiiare,vtdiucon
ciliorum
infuisquibusque
regionibus
diuerfafta*
tuta
nutauerint,
donee
plenario
totius
orbis
conci*
lio quod
faluberrime
fentiebatur
, etiam
remotis
dubitationibus
firmaretur,exEuangelio
profero
certa
documenta,quibus
domino
adiuuante
demo*
ftro,quàm
refteplacuerit
& vere
fecund
mudami,
vt hoc in quoquà
fchifmatico
vel haeretico
ecclefia«
ftica
medicina
curaret,
in quo vulnere
feparabatur:
illud
autem
quod
fanum
maneret
, agnitum
potius
approbaretur,quàmimprobatii
vulneraretur.
Cer*
tedominus
in Euangelio
dicit,
Quinoneftmecii
aduerfum
me eft:&
qui mecum
nò colligit,
fpargit:
Tamen
cum
ad eum
difcipuli
retuliffent
, vidiffe
fe
quendam
in eius
nomine
pellentem
daemonia
Si
prohibuiffe,quia
aim illis eum
non fequebatur,No
lite,inquit,prohibere,
Qui
contra
vosnoneft,pro
vobis
eft:Non
poteft
enim
quifquam
in meo
nomi
nefacerealiquld,&
maleloquideme.Sinihilinillo
corrigendum
erat,fedirus
ergo
fit quifquis
extra
communionéEcclefiaeconftitutuscolh'git
in Chris
fti nomine,diffoa'atus
à Chriftiana
focietate,atque
ita falfum
erit illud,Qui
non eft mecum,aduerfum
me eftì8t
qui non colligitmccum,fpargit.
Si autem
quod
difcipuli
domini
per ignorantiam
facete
vo*
luerunt,idineo
corrigendum
eft quod
dixit
domi*
nus,Noliteprohibere:cirrhocipfeprohiberiprohi
buit?Et
quomodo
erit verum
quod
ibi ait, Qui
cós
tra vos non eft pro vobis
eft?In
hoc enim
facto
non
contra
eosfed
pro eis erat
,vbi
per nomen
Chrifti
fanitates
operabatur,
Vt ergo
vtraque
fententia
vera
fit , ficuti
vera
eft , 8i illa vbi alt , Qui
non
eft
mecum
, aduerfumme
eft : & qui mecum
non colli*
git , fpargit:&
illa vbi ait, Nolite
prohibere
, qui e*
nini contra
vos non eft,pro
vobis
eftiquid
reftat
in*
telligendum
, nifi quia
il le in tanti
nominis
venera*
tioneconfirmandus
firit,
vbi non erat
contra
eccle*
fiam,fed
pro ecclefia,
& inillataméfeparatione
cui*
pandus
, vbi fi colligeret
fpargeret
: & fi forte
veni*
ret ad ecclefiam,
non illud
quod
habebat
ibi accipes
ret, fed in quo aberrauerat
emendarci?
N eque
enim
StCornelij
gentilis
hominis
orationes
non
funt
exanditae,
aut eleemofyna?
non funt
accepta?,
imò
Si angelum
ad fe mitti,
& miffum
meruit
intue
n,perquempoffetvtiquefine
hominis
alianus
ac*
ceffucunéta
neceffaria
difcerc:
Sedquoniamquic*
quid
boni
in orationibus
& eleemofynis
habebat,
Ìirodeffeillinópoterat
nifi per vinculù
Chriftiana?
òcietatis
&pacis
incorporar
etur
ecclefiae,iubetltr
mittere
ad Petrufn
, & per illu difeit
Chriftum,
per
illuni
ctiàbaptizaUT§,Chriftiano
copulo
confortio
h v
quoque

jj

Scriptii«
riEcócor*
dia. Cap#
VII*

E

Màtt.l2Ì

Luca?.
Marci,
9.

p

F

Sana
randa
fimi
agnofeé*
da.Cap^
Vili,
Atto,

ài*
nò
fed

lo