EXPOSITIONIS AVG.
<3 temporibus futuro ifto tempori difpefabatur.Chri« ftus etiam figuratus eft in Noe, & in illa arca orbf terrarum. Quare ergo in arca inclufa funt omnia animalia,nifi vt fignificarentur omnes getcs?Non • enim deerat deo rurfus creare omne genus anima? lium: quando enim omnia non erant, nonne dixit, producat terra,& produxit terra ? Vnde ergo tunc fecit,inde reficeret: verbo fecit, verbo reficeret,nifi quia myfterium commendabat,& feciidam hydria propheticae difpcniationis implebat,vt per lignum liberaretur figura orbis terrarum,quia in ligno fis genda erat vita orbis terrarum. Iam in tertia hy? dria ipfi Abrahae quod iam commemoraui,didum Gene.22. eft: In femine tuo benedicentur omnes gentes. Et quis non videat cuius habeat figuram vnicus eius, qui fibi ad facrificium quo ipfe immoladus ducebas tur,ligna portabat? Portauit enim domin'? crucem fuamiicut euangelium loquitur. Hoc de tertia hy« dria comemoraffe fufficiat. De Dauid autem quid dicam, quod ad omnes gentes pertinebat prophe« tia eius,quando modo audiuimus Pfalmum:& dif« ficile eft vt dicatur Pfalmus, in quo hoc non fonet? Sed certe vt dixi modo catauimus, Surge deus iu«
H dica terram, quoniam tu haereditabis in omnibus gentibus. EtideoDonatiftaetanquam proiecftidc s nuptijsdicut ille homo qui non habebat veftem nu ptialem,inuitatus eft & venit,fed proietfiuseft de numero vocatorum,quia non habebat vefte ad fpo>, fi gloriamiqui enim fuam gloria quaerit, non Chris fti,non habet veftem nuptialem: non enim volunt cofonare voci illius qui amic“? erat fponfi,& aif.Hic eft qui baptizat. Nec immerito illi qui non habes bat veftem nuptialem,hoc per increpationem obie« ¿tum eft quod non erat: Amice, quid huc venifti? Et ficut ille obmutuit,fic & ifti: quid enim prodeft ftrepitus oris muto corde? Nouerunt quippe intus apud femetipfos non fe habere quod dicant: intus obmutuerunt,foris perftrepunt. Audiunt velint no lint,etiam apud fe cantari,Surge deus iudica terra, quoniam tu haereditabis in omnibus gentibus. Et non communicando omnibus gentibus,quid aliud quam fe exhaeredatos effe cognofcant?Quod ergo dicebam fratres, quia ad omnes gentes pertinet p« phetia:volo enim alium fenfum oftendere in eo qd diftum eft,Capientes metretas binas vel ternas:ad omnes,inquam, gentes pertinere prophetiam, mo« docomemorauimusdemonftratumin Adam, qui I eft forma futuri. Quis autem nefeiat quod de illo exortae funt omnes getes, & in eius vocabulo qua« tuor literis,quatuor orbis terrarum partes per grae cis appellationes demonftrantur? Si enim Graece dicatur,oriens,occidens, aquilo,meridies, ficut eas plerifque locis fan ¿ta feriptura commemorat,in ca« pitibus verborum inuenis Adamtdicuntur em grae ce quatuor memoratae miidi partes,ava7oAH,JV<n<?, ajkTo^tcup.Spia. Ifta quatuor nomina fi tanquam verfus quatuor fub inuicem feribas, in eorum capi« tibus Adam legitur,Hocin Noe propter arcam fi guratum eft,in qua erant omnia animalia, quae fi« gnificabant omnes gentes:hoc in Abraham,cui a« pertius dictum eft, In femine tuobenedicetur om« nes gcntesthocin Dauid,de emits Pfalmis, vt alia Pfal. 81. omittam modo cantauimus,Surge deus iudica ter ram,quoniam tu haereditabis in omnibus gentib1?. Cui em deo d icitur,furge,nifi ei quidormiuit? Sur« gt deus iudica terramttanquam diceretur,Dormi« fti indicat1? a terra,furge vt iudices terram. Et quo pertinet illa prophetia: Quoniam tu haereditabis t in omnibus gentib^Iam vero in quinta etatetan« Dante. 2, quam in quinta hydria,Daniel viditlapidcm pra?« cifum de montefine manibus, 8i confregifle omnia regna terrarum,& creuiffe illum lapidem, & factu
IN EVANG. IOANNIS
eflemontem magnum,itavtimpleret vniuerfam K faciem terrae.Quid apertius fratres mei? Dapis de monte praEciditur,ipfe eft lapis quem reprobauerut aedificantes, & factus eft in caput anguli. De quo monte praeciditur, nifi de regno Iudaeorum, vnde dominus nofter Iefus Chriftus fecundum carne na« tus eft? Et praeciditur fine manibus, fine opere hu« mano,quia fine amplexu maritali de virgine exor« tus eft.Mons ille vnde praecifus eft, no impleuerat vniuerfam faciem terrae: non em tenuerat regnum Iudaeorum omnes gentestat vero regnum Chrifti, omnes gentes & vniuerfum orbem terrarum cerni« mus occupare. Iam ad fextara aetatem pertinet Io« annes baptifta,quo nemo exurrexit maior de nat( mulierum: de quo didiu eft, Maior quam Prophe« ta.Quomodo & ipfe oftendit,quia omnibus genti« bus miffus eft Chriftus,quando Iudaei venerunt ad eum vtbaptizarentur? Etnefuperbirentde nomi« ne Abraho,generatio,inquit,viperarum,quis ofte« Mat.^. dit vobis fugere a vetura ira?Facite ergo fructum dignum pcenitentiae,id eft,humiles eftote:fuperbis em loquebatur.Vnde autem erant fuperbi?Dc ge« nere carnis,no de frudlu imitationis patris Abra« ham.Quid eis ait?Nolitedicere,patrem habemus L Abraham,potens eft em deus de lapidibus iftis fu« fcitare filios Abrahae.Lapides dicens omnes gen« tes,non propter firmitatem,ficutlapis didtuseft, quem reprobauerunt aedificantes:fed propter ftoli« ditatem & duritiam ftultitiae,quia eis quos adora« bant fimiles fadti erant, Adorabat em infenfata fi« mul aera,par iter infenfati:Vnde infenfati?Quonia in Pfalmodicitur:SimiIes illis fiant quifaciutca, Pfal.ll^. & omnes qui confidunt in cis. Ideo cum cceperint homines deum adorare,quid audiunt? Vt fitis filij patris veftri qui in caelis eft, qui folem fuum facit oriri fuper bonos Si malos,& pluit fuper iuftos Si i« iuftos.Quapropterfi ei fit homo fimilis quem ado rat:quid eft,potens eft deus de lapidibus iftis fufei« tare filios Abrahae ? Nofipfos interrogemus,& vi« deamus quia faftum eft:Nos erii de gentibus veni« mus.De gentibus autem non veniremus,nifi deus de lapidibus fufeitaflet filios Abrahae. Fafti fumus filij Abrahae imitando fidem,non nafee'do per car« nem.Sicut em illi degenerando exhaeredati:fic nos imitando adoptati. Ergo fratres,ad omnes gentes pertinebat etia ifta fexta hydria prophetiae,& ideo de omnibus dicftum eft,	Capientes metretas bi«
nas vel ternas.) Sed quomodo oftendimus omnes M getes pertinere ad binas vel ternas metretas?ljfti« mantis em fuit quodamodo, vt lpfas diceret binas quas dixerat ternas,ad comendandu fcilicet facra« mentum.Quomodofunt binae metretae?Chcticifio Si praeputiu.Hosduos populos feriptura comemo« rat,& nullu praetermittit hominii genus,quado di cit,circiicifio 8i praeputium. In duobus iftis nomi« nibus habes omnes getes,& binae metret^ftint.His duobus parietib“? de diuerfo venientibus ad pace in feipfo faciendam, lapis angularis faflus eft Iefus. Oftendamus 8i ternas metretas in effdem ipfis oi« bus gentibus.Tres em erant filij Noe,per quos re« paratum eft genus humanti: Vnde diis ait, Simile Luce, il eft regnum caelor« fermento quod accepit mulier, 8i abfeondit in farinx menfuris tribus, quoadufque fermentaretur totum. Quae eft ifta mulier,nifi ca« rodiii?Quod eft fermentu,nifi EuangeliumiQua? funt tres menfurae, nifi omnes gentes, propter tres filios Noe?Ergo fex hydrias capietes binas vel ter« nas metretas,fex funt aetates temporum, capientes prophetiam pertinente ad omnes getes,fiue in duo« bus generibus homimi,id eft, ludaris & Gra?cis,fi« cut faepe A pls comemorat:fiue in trib?, ppter Noe tres filios fignificatos. Figurata eft em' prophetia pertingens