trio geruntur, vtfalfo teftimonio iuftuscircñueniatur. Manet auté antedeum iuftnsetiam fi condénetur ab v hominibus,quíadeusnóiudiciorumexitus, nec cum intextis nequitias cómentis negocia, fed nuda fpettat negocíorum natura.In examine autem hominü faifas opíiiioniserrorpleráqiobdiicít vim veritatis. Manes bat auté apud deú Sufanna pudica valde,etiá ciidána« retur adulterio:quia deus nó aíTertionibus fa Iforà ,fatti examinabit fide,fed intim? cófcíétiá métis íterrogabit.
Quomodo ex locutióe domini ad Abrahá,&ofté» faefibi terrae promifTione doceamur quanta mens fus perfluis portionibus & irrationabilibus exhauftís pros ficiat.Quéadmodumetiaminftruamurex triumpho quatuor regum contra quinip,quantum vitia vitiis ads runfla noceant.	Caput. VII.
EQVITVRlocusquo euidentcr doces mur qiiátummens fuperfluis portionibus &irratióabilib’exhauftisproficiat,&quás .	___tum vitia vitiis adiunfla mali afferat. Nó
enim ociofefcripturapofuittEtdixitde’ ad Abraham poftq receiTit JLoth ab illo,Refpice oculis,vide a los co in quo nñc tu es, ad Aphricri,8¿ Aquilone, Si Oriés B tem,& mareiquia omné terram quá tu vides, tibi dabo eam,& femini tuo in aeternum. Hinc tanq a fonte hau ferunt Stoici philofophidogmatis fententiam, omnia Capientis eíre.Oriés¡enim Si occidés,feptentríon & mes ridies,portíonesfiuitvniuerfitatis.Hiseni totus mus dus includitur. Haec cú pmifit deus datura fe Abrahe, quid aliud declarat nifi Capienti 8i fideli pretto omnia, deeíTenihil.á Vnde& Salomon i ProuerbìisaittEius qui fidelis fit,totus müdus diuitiarñ. Quito prior Sas lomon quam Zenon Stoiconí magifter,atcp autor fe« ñas ipliusíQuanto prior q ípfe pater philofophi? Pía to,veleiusinuétor nominis Pythagoras^ Quis auto EccK.17. fidelisnífi fapiésíStult’ enim ficut luna immutatur: fapiens auté immobilis fide permanet .Sed forte dicas: Quomodo fapientis totus müdusPQuoniáipfa natu« ; radat illifortéomnium,etiáfi ipfenihilpoffideat.Dos mina cft8¿poffefforfapiétia,quaefua putat natur? mu nera,quoniam in vfum hominti data funt,nec vilis ins diget,etiá fi defintei ad viflü neceffaria.Náqi fi muli« cus organa,aut medicus medica méta,au t naucler’qu? ad nauis inftrumentü neccflana funt,etiá fi quàdo noti habeat,habet tamen eoipfo quo poffit his vtí,etiá fiad C tempus vfus eorum nó fuppetat: quanto magis fapiés fuum indicat quicquid nature eft,qui viuit fecunda na« turá.Nó enim amittit ius futi, qui meminit fe ad ima« ginemdeifattü.&adhominesadeo diflü:Crefcite 8i multiplicamini,8¿ replete terra, & dominaminiin eá, & imperate pifcibus maris,& volatilib’ caeli, & omnis bus pecoribus,& omni terrae,& omnibus que reput fus perterram.Etnouit quia Capientia omniümater eft, 8iipfa orbem terrarum poflidet Denicp Salomon qui Capientia popoCcit 8i accepit a domino deo nottco: IpCe Sapieñ.7. mihi, inquit, dedit hora que Cunt fciétiá verá, vt Cciam diCpofitioné orbis terrarum, 8i virtuté elementorum, initium&confummationem Si medietatem omnium rerum,& diuifiones téporum,8¿ anni curfus,8¿ ftellarü diCpofitiones,naturas animaíium,& iras beftiara,vim ventorum,& cogitationes hominum,differentias hcr« barum ,& virtutes radicum,8¿ quaeciiq? funt abfcódíta & improuifa. Sed haec nulli nifi perfetto fuppetüt. De= m'q? Abrahá quádiu adhaerebat ei Loth,hoc eft defle« xio morum,Corté horum non acceperat. Vbi vero des flexionisambiguoatqianfrafluabfoluto rettas virtus tum Cemitas cótinuisanimae Cuae greflìbus coepit cars . pere,inomnéterrampofTeiTormittitur,atqsdicitur ei: Surge Si perambula terrà in longitudine,quia tibi da« bo eam, 8i femini tuo in ?ternum.Ergo qui fapiétíam
DE ABRAHAM PATRIARCHA LIBER II. 17» meruerit,Si non fuerit ancillae filius, nópeccati feruus, D non fuccefTioni carnis obnoxius, fcd liber?, id eft Sarae illius non feruientis,fed principátis,bonaeftirpis,bonae indolis,perfetta titulo virtutis, haereditatem acquiret vniuerfitatis. Diciturergo Abrahae:Surge.Nó corpo ralem aflertionem fignificat,fed Ipiritalé, hoc eft,Surs Ephef. f. geg dormis,furgea terrenis,furgea corporeità’,relin* queterrena,caelum afpice:& exurge a mortuis, hoc eft ab operibus vanis,8i dífputatíóibus Chaldaeorum.In« tuere mttndü,intuere etiam illum qui poteft tota dos nare mundum.In poflcffioné,inquit,ttài dabo mundn, qué deum ante credebas. Perambula terrà in longitu« dinem & latitudinem eius. Vtiqi intra momento ter« ramiftam Perfarü inclufam imperiis,ab Indiae quotp littonbusad Herculis, vt aiunt,colünas, vel Britániae extrema confinia nópotuit perabulare.Et potuit quali indeuotus videri,qui ccelefti oraculo non obediffet, fi obeundae huius terrae mandatum accepifTet. Sed cum fit eius deuotio probata, quia ad quercum tantümodo Mambre tranftulerat tabernacula, vtiq? terrà, hoc eft virtutem pofTumus perfettá intelligere, qu? bonos fru flus daret,&fcecuiidas inuentiones,cogitationüq¡ prfs mitias,meritora vindemíam,fruméto vino & oleo re« pleret interiorem domum,terrà refurreflióis quá pros mifit patribus noftris fluétem lac 8i mei, fuauítaté vi« tae,iucunditatis gratiam,fplédorégloriae, cuius haeres E primus faflus eft primogenitus a mortuis dei filius Ie fus Chriftus.Et ideo nó feminibus dixit,fed femini,vt declararet illum quihanc haereditatem humano genes riprimus acquireret.Cognouimus bonae mentis pro« feflum,qui a vitio lubricae deflexionis exurgens,quae« fiuitftatum primum fapientiae,haereditatem iuftitiae. Quátum autem noceant leuitati vitia adiunfla, docet fequétiü feries leflionü.Ná illiquatuor reges de quinqs regibus tríiiphatierant,8¿ adduxeruntequitatii Sodo= morütotüícaeperuntetiamjLothfiliüfratris Abrah?, &difceiTerunt.Qiiin<preges,quin<p fenfus corporis no ftri funt, vifus,odoratus,guftuSjtaflus,auditos. Qua« tuor reges,illecebra corporales atq? mudan? fun t,quos niá & caro hominis vt müdus quatuor cóftat elemen« tís.Meritoregesdicütor.quiahabetfuüculpa domi= natum,habetregnñgrande.VndeApoftolusaít:Nó Roma.tf. regnet peccatu in veltro mortalicorpore. Séfus igitur noftri facile deleflationibus fecularib’ fe deddt: &qua* dam eora poteftate capiatur.Corporales enim delefla« tiones 8i illecebras huius feculi nó vincit nifi més quae fuerit fpiritalis, adh?rens deo,& fe totam a terrenis fe« parans. Deflexio omnis his capitur. Vndeloánes ait: Vae habitantibus in terra.Non vtiqi omnes homines Apocax cóprehéditquituncvit?huiuscurfum cóficerentf funt enim 8i in terris politi qtrorà cóuerfatio in caelis eft jfed E eosquos terrenecóuerfatióis affeiK ac huí’ feculi vice» rii gratia. Ergo nó habitatores.fed accolae fum’ terrae huius. Accola enim temporalis diuerforii fpem gerit. H abitator autem fpem omnem at<p vfum fu? illic fub« ftantiae locare videtur vbi habitádum putauerit. Itaq« qui eft terrae achola,habitator caeli eft:qui auté habitas tor terr?,poíTefforeftmortis.Numerauit Abrahá tres centos decé & otto vernaculos fuos vf<p Coba,quae eft ad dextram Damafci. Et numerus vitalis eft. In ipfa enim vita,fi credamus,in paffione, in nomine domini lefuinam heceft nominis interpretatio huius qd dixi« mus coba,id eft,vita.Ipfa 8i dextera Damafci pulchre effe dicitur. Agni enim ad dexteram, hoediad finiftra. Scit exercitata mens quos ad praelium cófummádum fibi adhiberet,quibus armis inftrueret,quib’ ducat ve« xillis.Non aquilarum prefert imagines, necdracones, fed in cruce Chrifti Si i Iefu nomine pgreditur ad pr?s lium,hoc ligno fortis,hoc vexillo fidelis. Merito ergo	1
mens exercitata,quae recepit veram fapientíá iufti vi« ti. luftitia autem folers correptioniseft,ac arguendo