DIVI AMBROSII
G vnde praerogatiua generationis & caufa: Si terram fe= ¿erit,in qua effet generationis fubftantia .In his enim quatuorilla elementa creata funt, ex quibus generatur omnia ifta quae mundifunt.Elemeta autem quatuor, aer,ignis,aqua Si terra,quae in omnifrffibimixta funt. Siquidem 8i in terra ignem reperies,quiex lapidib? Si ferro frequenter excutitur: &in caelo,cum fit ignitus & micans fulgentibus ftellis polus, aqua effe poflit intcl-ligi,quae vel fupra caelum eft, vel de illo fuperiore loco in terram largo frequenter imbredemittitur. Que plu ribus colligere poflemus, fi quid ad aedificationem ec= clefiae ifta proficere videremus. Sed quia bisoccupari infru&iofum negocitim eft,ad illa magis intendamus animum,in quibus vitae fit profeflus iEternae.De qua» litate igitur & fubftantia caeli fatis eft ea promere quae in Efaiae feriptis reperimus, qui mediocribus & vfita= lis fermonibus qualitate naturae caeleftis exprefTit, dis cens quod firmauerit caelum ficut fumum, fubtile eius natura nec folida cupiens declarare. Ad fpecie qqs eius abundat,quod ipfede caeli firmameto locutus eft, quia fecit deus caelum ficut cameram,quod intra caeli ambi tum vniuerfa claudantur quae vel in mari geruntur, Si terris.Quod fimiliter fignificatur cum legitur: Quia caelum dominus extendit. Extenditur enim vel quafi H pellis ad tabernacula habitationesq: fanfloru, vel quafi liber,vt plurimorum feribantur nomina qui Chrifti gratiam fide 8i deuotione meruerunt, quibus dicitur: Lucae, io. Gaudete quia nomina veftra feripta funt in ccelo. De terrae quoq; vel qualitate vel pofitione tra&are, nihil fit ad fpem futuri,cum fatis fit ad fcientiam.quod feris pturarum diuinarum feries comprehendit, quia fufpe« dit terram in nihilo.Quid nobis difeutere vtrii in aere pendeat,an fuperaquam,vtinde nafcatur controner-fia quomodo aeris natura tenuis & mollior molepof« fit fuftentare terrenam? A ut quomodo,fi fuperaquas, non pondere mergatur in aquam grauis terrarum rui-na? Aut quomodo ei maris vnda non cedat, 8i in late« ra eius fefe loco fuo mota diffundat?Mu!ti etia in me= dio aeris terram effe dixerunt,& molefuaimmobilem manere,quod aequabili motu hinc atque inde ex omni parte propendeat. De quo fatis putamus diflumado« mino ad Iob feruum fuum, quadolocutus per nubem lob. 3 8. ait: Vbi eras cum fundarem terram?Indica mihifi ha bes fcietiam.Quispofuit menfura eius, fi nofti? Aut quis eft quifuperinduxit menfuras fupeream, aut fup quidcirculieiusconfixifunt?Etinfra:Conclufi mare portis,# dixi: Vfqi huc venies,# non tranfibis, fed in te comminuentur fluflus tui.Nonne euidenteroften= ditdeus omnia maieftatefuaconfifterein numero, po dereatqsmenfura?Necp enim creatura legem tribuit, fed accepit,# feruatacceptam.Non ergo quod in mes
I dio fitterra,quafi aequa lancefufpenditur,fed quia mas ieftas dei voluntatis fuae eam lege conftringit,vt fupra inftabileatque inane flabilis perfeueret: ficut Dauid pfal.^i. quocppropheta teftaturdicens: Fridauit terramfuper firmamentum eius,non inclinabitur in feculum feculi. N on vtiq; hic quafi tatummodo artifex deus,fed quafi omnipotens praedicatur, quinon centro quodam ters ram.fed praeceptifuifufpenderit firmamento,nec eam inclinaripatiatur. Non ergo menfuram centri,fed iu« diciidiuiniacciperedebemus,quianon artis menfiira eft.fedpoteftatis. Menfura iuftitiae menfura cognri tionis, quia omnia no tanqua immenfa praetereat eius fcientiam.fed cognitionieius tanquam dimenfafubia Pfal.74» ceant. N eque enim cum legi mus, Ego cofirmaui columnas eiustvere collinis eam fubnixa pofTumus aefti mare,fed ea virtute quae fuffulciat fubftantiam terrae atqsfuftineat. Deniquequiain poteftate dei fit terrae conftitutio,etiam hinccollige quod feriptum eft: Qui Pfal. i o 5. afpicit terram, & facit ea tremere.E t alibi: Adhuc ego femel concutio terra. Non ergo libramentis fuisim-
mobills manet,fed frequenter dei nutu # arbitrio Com k mouetur,ficut # Iob dicit: Quia dnscommouet eam Iob.i t. a fundamentistcolumnae autem eius exagitantur. Et alibi: Nuda inferna in con fpeflu eius, & non eft morti inuolucrum,extendens boream pro nihilo,fufpenden3 terram in nihilum,alligans aquam in nubib?fuis.Co= lu mnae cael i auolauerunt, & expauerat ab increpatio« ne eius,virtute mitigauit mare,difciplina ftrauit cetii, clauftra auté celi timet eri. Volutate igitur dei immo* bilis manet &ftatin feculum terra, fecundum Eccle-fiaftae fententiam & voluntate dei mouetur nutat. No ergo fimdamétisfuisnixa fubfiftit, nec fulcris fuis ftabilisperfeueratjfed dominus ftatuit eam ,# firma’ mento voluntatis fuae continet:quia in manu eius o-mnes fines terrae. Et haec fidei fimplicitas argumentis omnibus antecellit.Laudentaliiquod ideo nufquà decidatterra, quia fecndum naturam in medio regios nem pofTideatfuam,eoquod neceffe fit ea manere in regione fua,nec in partem decimari alteram:qnàdo cos tra naturam non mouetur,fed fecundum natura, pra»= dicent artificis diuini & operatoris aeterni excellentia. Quis enim artificum no ab illo accepit? aut quis dedit mulieribus textura fapientiam,aut varietatis difcipli nam? Ego tamen qui profundum maieftatis eius, & artis excellentiam non queo comprehendere, non dif-putatoriisme libramentiscommitto,atque meniti« ris:fed omijia repofita in eius exiftimo poteftate,quod L voluntas eius fundamentum fitvniuerforum,# ppter eum adhuc mundus hic maneat.Qd apoftolicae quoqs licet aftruere autoritatis exemplo?§criptum eft enim:
Quia vanitati creatura fubieita eft,non fpóte,fed pro- Rotti. S. ptereum qui fubiecit in fpe.Liberabiturautem & ipfa creatura a feruitute corruptionis,cum gratia diuine res munerationis affulferit. De natura autem & qualitas te fubftantia: caeli quid enumerem ea quae difputatio« nibusfuis philofophitexuernt:cumalii compofitum caelum ex quatuor elementis afferant, alii quinta quas damnaturam nouicorporis ad coftitutionem eiusins ducant,atque affingant aethereum effe corpus, cui neq? ignisadmixtusfit,nequeaer,nequeaqua,inequeterra: quodhuiufmodielementafuumquendam curium ha
... beant atque vfum & motum naturae, vtgrauiora demergant # in pronum ferantur,vacua 8i Ieuia in fupe« riorafefubrigant.Eftenim proprius cuique motus. In fphxrce autem circuitu ifta confundi,# vim fui cur« fus amittere,quoniam fphaera in orbem fuum vokii« tur,&fuperiora inferioribus,fuperioribiis quoquein-feriora mutantur.Quorum autem fecundum natura motus mutati funt,horum neceffario feruntmutari fo Iere qualitates fubftantiaru fuarum.Quid igitur defert dimus aethereum corpus effe,ne videatur corruptioni obnoxfum?Quodenim compofitum ex corruptilibus M elemétis eft,neceffe eft refoluatur.Nam hoc ipfo quod diuerfae eadem fintelementa naturae, fimplicem& in= uolubilem motum habere non poffunt,cumfediuer-fus elementorum motus impugnet. Vnus enim tno-tus omnibus aptus effe non poteft,&elementis diftari tibiis couenire.Nam quileuibus accommodus eft, fit incommodus grauioribus elementfs.Itacp¡quando ad fuperiora motus caeli eft neceffari9, terrenis grauatur: quàdo ad inferiora decurfus expetitur, igneus vigor iis le violeterattrahitur.Etenim cétra naturaefuae vfum deorfum cogitur.O mne auté quod in contrarium cogi tur,nónaturaeferuiés fed neceflitati,cito foluitur, & in ea fcinditur ex quibus videtur effe cópofitum, in fuam quacp regionem lingulis recurrétibus. Haec igitur alii confiderantes ftabilia effe non polle, aethereum corpus caeliftellarnqs effe arbitrati funt, quin tà quàdà natura corporis in troducétes,quo di iiturn à cael i putarét màfia ram effefubftantia.Sed no ifta opinio Propheticaepo tiu'tobuiarefententiae,quam diurna quoqs dominile«