Albertus.
r'
In Pofter.Analy.Ariil.
Series autem hjc eft.
Intendens oli edere quomodo oporteat venari ipfum quod quid elf,tria facit.Primo qualia debent efle ea,que diffinitionem integrant,infinuauit vnica conclufione.' Secundo ponit modum vnum venandi quod quid eft,fci licet per diuifionem fex fequentibus conclufionibus tali ordine procedens,primo fecunda coclufione.ipfum modum venandi ponit, & ftatim refpondet tacit® cuidam qu®ftioni,quare.f.vtatur diuifio proceffu,cum fupra improbatus fuerit , fecundo in tertia conclufione ordinem particularis diffinitionis tradit,tertio in quarta coclufio-ne complementum earunde docet, quarto in quinta con clufione errorem fequentem excludit, & eo cxclufo ftatim refpondet qusftioni tacit®,qu® ex quarta conclufio ne oriri pot, an fcilicet oporteat petere omne contetum fub diuifo,includi in mebris prim®diuifionis &c.quinto & vltimo adunat tota tradita regula,ordinans,declarans ac probans ea,tertio principaliter ponit alium modu in-ueftigandi qd quid eft,duabus coclufionibus,feptima fci licet &oclaua, in quaruprimaipfa via venandi ponit, in fecunda aut quid cauendum fit in ilia declaratur &c. Quis modus venandi definitiones a varijs expofitoribus ex A-eifto accipiatur.
Circa fecunda conclufione aduertendum eft, cp methodus ibi tradita ad inueniendu quod quid eft, no vniformiter ab illuftribus expofitorib’ intelligitur, propter quod decreui fingulorum intellectus ponere, vt via adinueftigandum quod quid eft facilius ex diuerfisad-iunctis vijs habeatur.Auerrois ergo & Albertus moti ex illo verbo,totum,& diuifione ftatim facienda in atoma, vnanimiter fentiunt quod Ariftoteles intendit hic trade re viam uenandi quod quid eft fpecie fubalterne,Diuerfimode tamen illam interpretatur. Auerroris fiquidem Auer.c. iS- quatuor obferuanda accepit. Diuidendu primo dicit ipfum fubalternum in fpecies diffiniendas,deinde fingulas ■1	fpecies accipiedum,deinde id,quod commune eft in om
nibus diffinitionibus, & anteponendum demum genus illius fubalterni,& fic habebitur difinitio fubalterni. Vt fi, verbi gratia,line® quod quid eft qusritur, diuidatur li nea in fuas fpecies,puta rcitam & circularem: & deinde diffiniantur ili® fpecies,dicendo linea reita eft longitudo fine latitudine,cuius medium non difcrepat ab extremis: linea circularis eft longitudo fine latitudine, a cuius, centro ad circunferetiam omnes line® dudt® funt aquales: accipiatur deinde totum id,ia quo communicant h® diffinitiones,puta longitudo fine latitudine, & prsnona tur huic eius genus, puta quantitas, hoc erit diffinitio line®,'fcilicet quantitas longa fine latitudine. Et addit A-uerrois quod hac via et ii facilior fit cj via diuifionis, & fititer fecundu ordinem natur®,quonia genera funt co-pofita & fpecies fimplices, Ariftoteles tamen ea fufficie-tem no reputauit, fed dialecticos locos ad demonftratiliam artem trahere oportet.Albertus autem Magnus ali. qualiter diffentit,qm fex facieda cefet,primo diuidi vult ipfum fubalternum diffinibile, fecundo diffiniri fpecies fingulas fecundum artem datam in procedenti conclu-fione.tertio fumi genus primum.quarto pafsiones, id eft differentias proprias,quinto quod in acceptione talium differentiaru a communioribus procedatur componendo vfq; ad atomas iub illo fubalterno.fexto qi affirmatur totum id, in quo conueniunt omnes illarum fpecieru diffinitiones, & fic exiliis diffinitionibus erit manifefta diffinitio fubalterni.Exemplum aliud adducere no opor tet,fed vtere fupradifto.Sanctus 1 ho.aut non motus ex illo verbo, cum totum aliquod &c. qm non eft opus in-telligere,per ly totum vniuerfale tale,quod habeat difre rentias formales,fed fufficit intelligere totum vniuerfale & totum diffinibile, vt fic & infima & fuprema excludantur, & fimiliter non mutatus ex diuifione ftatim in. atoma facienda,quoniam hoc,vt patebit,alienum ab in-
2or
tento non eft,Opinatus eft quod Ariftoteles abfolute 16 ' quatur & non magis de fubaiterni quod quid eft,q fpe-cialifsimi.Et fex fecudum ipfcm obferuanda accipi pof-funt.primo quod fiat diuifio fubalterni generis,fecundo cp tententur diffinitiones fpecierum, in quas fatla eil di uifio. tertio cp accipiatur genus primum, quarto cp propria; pafsiones illius |quod diffiniendum eft afpiciantur fecundu fe & earum caufas.quinto cp aipicicclo tales paf fiones debemus ad primum genus primo recurrere & in eo inuenire caufam pafsionis,& ficfexto clefcendere ob-feruatis conditionibusinferiusdeclaradis. Eli autem fin gulorum feruitiumid quodnucdicetur. Diuifiofubal-terni in atoma extremorum ex inferiori parte cognitionem parit,tentatio autem ad diffinienda ipfa extremaac cepta acceptionis generisprimi, qu® tertio loco facieda eft,deferuit.Tentare.n.diftnire no eft diffinire,fed conditiones potius defcriptiuas coniiderare, ex quibus pri-mu genus elicitur,& fic ex vtraq; parte terminis ftabili-tis,facilior fit venatio medioru. Intuitus aute pafsionu differentiarum notiam facit,quonia cauf® pafsionu funt ipfe form®, a quibus dfi® fumuntur.Rucurrere vero in confideratione pafsionum ad commune genus oportet, quonia vt in quin to capitulo primi libri dictum fuit, fic oportet inuenire fubieilu proprium ipfius vniuerfalis. _ • Defcedereaut poitmodu oportet,qm vtinfradicef,ni-fificfieret, faltusin diffinitione accideret, qui vitandus eft. Quod conformis quoq; fit expofitio illa textui,ex ip fo textu liquet, pr®fertim ex quarto & quinto obfer-uandis.Exprelfe fiquidem in litera df,quod oportet paf fiones coniiderare per comunia prima, & afsignatur hu ius caufa,qm ea, quiEcoueniut compofitisjap fimplicia feu atoma ex diffinitionibus compofitorum fiunt mani fefta,quoniam fimplicia illa, quibus per fe infunt pafsio nes,principia funt diffinitionum compofitorum.Ex hoc In eo. eap. enim clare habetur,quod quia ipf® pafsiones ex diffini- ftrgyropyJfi tionibus manifeftantur a priori,ab eis a pofteriori vena- v“e-t-c>19-d® funt diffinitiones,& quod primo ab atomis inchoan dumeft,quia principia aliorum funt&c.
Circa tertia conclufionem aduerte cp (vtex alia tranf latione habetur ) litera noftra defedtiua videtur, non tn variatur fententia, pp quod pofuimus probationem con dufionisjVt ex alia traflatione habet. Et confiftit in hoc cp quia diffinitio ex duobus conftat,genere.f,proximo, & vltima dria,&ipfum genus proximum vnu per fe eft, ex fuperiori genere & eius dria conftitutum, & iterum exilio genere proximo & dria vltima vnu per fe fit,fpe-cies.f.oportet colligentem diffinitionem per diuifiones, ordinate incedere a communioribus ad minus commu-nia.Si enim prtepoftero ordine incedatur, non fiet vnu per fe ex priori & pofteriori,ficut ex propria potentia & proprio a<ftu,vt magis ex dicendis apparet &c.
Num tranfponere nomina in diffinitionibus liceat.	,..
Circaeadeconclufione occurrit dubiu, qmfin fecun
do Perihermenias) dr, cp tranfpofita nomina idem fignificant.Si aut idem fignificaturcum dr, animal man fuetum,& cum dr mafuetu animal,quo verum eft, g> dif fert dicere aial manfuetum & manfuetu alal. oppofita ergo vr docuiffe hic&ibi &c.Ad hoc dr, quod quia fer Cap.r.cir« mones accipiendi funt fm fubieftam materia, & ibi de fi“«»-enuntiationis vnitate,hic vero de diffinitione fermo eft, oportet diuerfimode intelligere ea,qu® in his locis dicu tur,Enuntiatione non variari ex tranfpolitione nominti ibi docuit, eo qp aliter fequcretur cp vnius affirmationis eifent du® negationes, & econuerfb, ut clare dedudlum eft illic, diffinitiones uero & uiam & unitatem impediri ex tranfpofitione nominu docet modo. Et in uia diuifi-ua quidem quantam dfiam faciat tranfpofitio, manife-ftu eft.Multu.n.refert,fi animal ppono,& diuido ipfum per domefticu & fylueftre,& fi econuerfo, domeftictim ppono, &diuido ipfump animatu & inanimatum &c. Tranfmutat fiquidem extali trafpofitione genus in dif-
Tho.de Vio in Poft. N 5 ferentiam
S.Tho.