SVPER EXODVM.
Helimvenerisadduodecim fontes aquarum,Si.lxx, arbores palmarum, etiam fi Raphidim praeteritis cae* terofqueprofe&usafcenderis, nonduad huiufcemodi verba idoneus Judicaris, fed cum perueneris admon* tem Sina. Multis ergo ante laboribus peraitis, mult is aerumnis ,8i tentationibus fuperatis,vix aliquando mereberis praecepta fufeipere 1 ibertatis,Si audire a do* mino.Ego fum dominus deus tuus,qui eduxi te de ter ra Aegypti,de domo feruitutis. Verum hic fermo no* dum fermo mandati eft, fed qui fit qui mandat,often* dit. Nunc ergo videamus quid fit initiuml decem ma* datorum legis, etiam fi non occurrimus ad omnia ini* tia,faltcm prout dominus dederit, explicemus. Pri mum ergo mandatum eft.Non erunt tibi dij alrj,prae* terme.Etpofthocfequitur.Non facias tibiidolum, neque vllam fimilitudinem, quaecucj; in ccelo furfum funt,8iquaecunq; in terra deorfum funt, Siquaecuncg funt in aquis fubtus terram, & non adorabis illa,neq; coles illa.Fgo enim fum dominus deus tuus, deusze* lans, qui reddo peccata patrum in filios in tertiam St quartam progeniem rjs qui oderun t me,jSi faciens mi* fericordiam in milia rjs', qui diligun t me, Si qui feruat praecepta mea. Haec omnia fimul nonulli putant vna effe mandatum.Quod fi ita putetur,non complebitur decem numerus mandatorum. Et vbi iam erit decalo* gi veritasfSed fi eo modo dirimatur,quo & nos in fu* periori pronunciatione diffinximus,integer dece man datorum numerus apparebit. Eft ergo primum man* datum .Non erunt tibi dij alrj praeter me. Secundum vero. Non facies tibi idolum, neq; vllam fimilitu* dinem,8i caetera.	Incipiamus ergo a primo manda
to. Sed Si ego auxilio indigeo ipfius qui haec praecepit dei,ad dicendum, 8i vos purgatioribus egetis auribus ad audiendum.Si quisergoveftrum habet aures audie di,audiat quomodo diilum eft, non erunt tibi dfj alrj, preter me. Si dixi (Tet non fint dfj pr?ter me, ablolu tior fermo videretur.Nunc autem quia dicit, non erunt ti* bi dij alieni praeter me,non negauit quia fint,fed ne illi fint cui haec praecepta dantur, inhibuit. Hinc putoSi Apoftolum Paulum fum pfiiTe illud, quod ad Corin* thios fcripfit,dicens, Siquidem funt qui dicuntur dij, fiuein ccelo,fiue in terra .&addidit,Etficut funtdr) multi,& domini multi. Nobis tame vnus deus pater, ex quo omnia,& nos per ipfum, 8t vnus dominus Ie* fus Chriftus per quem omnia,& nos peripfum.Sed in multis alrjs inuenies feripturae locis Deos nominari, ficut Si alibi dicit,Quoniam deusfummuS, terribilis, St rex magnus fuper omnes deos.Si Deus deorum do* minus loquutuseft Si,In medio autem deosdifeernit. De dominis idem Apoftolus dicit.Siue throni,fiue do minatioes,fiue poteftates, omnia per ipfum Si in ipfo creatafunt. Dominationes autem nihil aliud funt, q; ordo quidam, & multitudo dominorum. In quo (vt mihi videtur) fenfum legis lucidiorem fecit ApoftoP Paulus. Tale eft enim quod dicit , Licet fint multi do* mini, qui alrjs gentibus dominentur: Si drj multi,qui ab alijs colantur, fed nobis vnus deus, Si vnus domi* nus. Quid autem caufae fit in dfjs multis, vel dominis multis,fi intente,Si patienter auditis*, ipfa nos feriptu* ra poterit edocere. Ai t enim idem Moyfes in Deutero* nomij cantico,Cum diuideret(inquit)excelfus getes, Si difpergeret filios Adae, ftatuit terminos gentium fe* eundum numerum angelorum dei, 8i faSta eft portio domini populus eius Iacob,funiculushaereditatiseius Ifrael. Angelos igitur,quibus regendas gentescom* mifit excelfus, vel deos appellari, vel dominos con* ftat. Deos quafi a deo datos , & dominos quafi a domino fortiti fint poteftatem . Vnde Si dominus dicebat
0	ORIGEN1S
etiam vermis fieri puteturfNon te hic turbet auditus, audi prophetam ex perfona domini dicentem,Ego au tem fum vermis, Si non homo.Sicut enim ipfe eft qui fit'altjs in ruinam, aliqs autem in refurreftionem,ita & ipfe eft qui nunc in manna, fidelibus quidem dulcedo mellis, infidelibus autemvermis efficitur.Ipfe eft enim fermo dei,qui iniquorum mentes arguit,& correptio* num fpiculis peccatorum confcicntias terebrat . lpfe eftqu: SC ignis efficitur in cordibus illorum, quibus adaperit feripturas,qui dicunt.Nonne cor noftrum ar* denserat intra nos,cumaperiret nobis feripturas!" Et alrjs ipfe ignis eft, qui conflagrat fpinas de terra mala, id eft qui malignas cogitationes in corde confumit.Et ideo peccatorib9'quidem, neq vermis arguens inique moritur, neq; ignis exurens aliquando reftinguitur, Iuftis autem Si fidelibus permanet dulcis & fuauis. Guftate enim Si videte, quoniamfuauis eft dominus. Ipfe dominus,Si Saluator nofter Iefus Chriftus,cuieft gloria,Si imperium,in fecula feculorum.Amen.
De initio Decalogi. HOMILIA. VIII. Cap. XX.
MNIS QVI DIDICIT contemnere praefens (eculu,quod figuraliter Aegyptus appellatur, Si per verbum Dei,vt fecundum feripturas dicas, tranflatuseft,Si no inuenitur,quia ad feculum fu* turum feftinat, ac tendit,dehuiuf modi anima dicit dominus. Ego
fum dominus deus tuus,qui eduxi te de terra Aegypti, de domo feruitutis. Non ergo haec ad illos tantum di* cutur,qui de Aegypto profeiti funt, fed multo magis ad te,qui nunc audis ifta, fi tamen proficifcaris ex Ae* gy pto, & Aegy ptrjs vitra non feruias,dicit haec deus, Ego fum dominus deus tuus,qui eduxi te de terra Ae* gy pti,de domo feruitutis, Vide fi non negocia feculi, &C actus carnis, domus eft feruitutis, ficutrurfum econ trano relinquere fccularia,Si fecundum deum viuere, domus eft libertatis. Sicut Si dominus in euangelio di cit.Si permanferitis in verbo meo,vos agnofeetis ve* ritatem , Si veritas liberabit vos. Ergo Aegyptus do* museft feruitutis,Iudaeavero SiHierufalem domus eft libertatis. Audi & Apoftolum de his fecundum fa* pientiamquaeei in minifterio data fuerat,pronuntia* tem.Quae au te furfum eft (inquit) Hierufalem, libera eft,quae eft mater omnium noftrum. Sicut ergo Aegy ptusifta terrena prouincia filtjs Ifrael domus dicitur feruitutis,ad comparationem ludfae, & Hierufalem, quae eis domus efficitur libertatis,ita ad comparatione cceleftis Hierufalem, qua?(v t ita dicam)mater eft liber tatis, totus hic mundus, 8i omnia quae in hoc mundo funt , domuseft feruitutis.Et quoniam de paradifo li* bertatis pro poena peccati adhuiufmodi ventum fue* rat feruitu tem, idcirco primus fermo Decalogi, id eft prima mandatorum dei vox de libertate profertur, dii cens,Ego fum dominus deus tuus,qui eduxi tede terra B Aegypti de domo feruitutis. Hancvocemin Aeoy pto pofitus,audire non poteras, etiam fi tibi iniungi* tur vtpafcha facias,etiam fiaccingaris lumbos,& fan* dalia accipias in pedibus, etianffi virgam teneas in manu,8i azima cumamaritudine comedas.Et quid di co in Aegypto pofitus haec audire non poterasfSed ne inde quidem profedtus in prima ftatim manfionehaec audire potuifti, nec in fecunda, necin tertia, nec cum tfafires rubrum mare, etiam fiad myrrham veneris,& fuerit ibi amaritudo 8i in dulcedinemverfa,etiamfiin