De humilitate.
merito maxima minime obtinentur, proptereaqui prouehendus eft, correptione humiliatus, humilitatem meretur.Tu igitur,6 horno,cum te per tentatio-nes humiliari videris, habeto id bonum lignum omnino gratis appropinquantis. Naficut ante ruinam exaltatur cor,ita anteexaltationemhumiliatur.Hoc teftantur eloquia diuina,cum dicunt. Deusfuperbis ' refiftit:humilibus autem datgratiam.Eftquoquehu-militas vera,& hsc eft duplex. Nam alia eft humilitas,quam parit veritas nobis, & non habet calorem: alia eft humilitas, quam caritas inflammat & informat.Hxc quidem in affe<ftu,illain cognitione con-fiftit.In eo qui grauiter peccauit,& fi amada non eft, admiranda tamen eft.Si quis autem innocentiam retineat,& nihilominus humilitatem iungat, hic nem pe geminum cenfendus eft pofsidere decorem. Eft etiam humilitas fufficiens & abundans, qua: tres ha-betgradus. Primus eft fubdere fe maiori,&nonfe aqualipraeponere.Secundus eft fubdere fe aequali, &
— n. .. J
&ha?c eft perfedtio omnis humilitatis &iuftitiae. Eft enim quzdam humilitas, qua? primo gradui aferibi-tur, arda &angufta valde: ita vt quam cito ab ipfa pedem verteris^n peccatum cadis.Haec non patitur quenquam alicuife praeponere, nec aequare prapofi-to, fed eidem in omnibus ex corde obtemperare. Eft alia humilitas fecundi gradus latior & amplior, videlicet,nonfc pari square, nec minori praeponere. Haec nanque vetat fuperbum efle apudfocios, vetat auarum efle, verbis, rebus, afte<ftibus,c6munem fcfelicemque omnibus praeftat. Nullu malum alienum putat:bonum autem fuum ideo maxime, quod alicuius bonum futurum eft,amat. Qui talis eft,nulli onerofusjofficiofus cunctis eftmeminem laedit, fu-periorem reueretur, aequali famulatur, ac minori fe toto amabilem praebet affectu. Quifquis itaquehu-ius fecundi gradus cupit tenere faftigia, humilitatis imafe&etur. Si vult fratrem squalem prsuenire regnando, prius illum prsueniat obfequendo. Vincat eum officiis, vtpolsit vincerefanftitate. Poftre- 40 mo ficutfumma&intolerabilisfuperbiaeft fuperio ri fepraeponere, fic inferiorifefubdere plena perfe-«ftaque humilitaseft: qus dignitatem gradus terti j fortitur. Hscnempehumilitas vnicuiqueius fuum reddit,nonfurripithonorem Deo, nec libi attribuit alienum, fed dat Deo laudem, proximo famulatum, & retinet fibi vtilitatem: nullum diiudicat, nemini feprsfertvel comparat,fed minorem omnibus fe arbitratur,& locum nouilsimum fibi eligit & optat.
Huius fummigradus exem| uator,cum coram peccatoribus, & inter peccatores baptizari voluit,& peccator apparere hominibus. Hanc perfedfionem inflnuauit Dauid.quu aliquan- ] doeftillimaledidhim aferuo: at ille nequaquam fen 1 i.Re.ir. fit iniuriam, quia prslenfitgratiam. Quid mihi, ait,	1
& vobis filij SaruisiO vere hominem fecundum cor	1
Dei,qui potius vlcifcentem dominum humiliter timuit ,quam exprobranti feruo maliquicquam inferendum putauit.Ssuiebatlingua maledica,&illc in-	’--------- L	x
tendebat,quid ageret Deus. Vox maledicentis in au- o militatem.Quum autem lint nonnulli, qui fe pecca-ribus,&animusinclinabatfeadbenedi<ftionem. Et	n	«,„1............r-,,
quoniam fe deiecit, ereitus eft: fubiiciebat fe omnibus , & omnibusexcelfior eft effedhis. Si huius Pro-phets appetimus dignitate,toto annixu, animo pro-

IO
71 pto,latoque affectu illius fequamurhumilitatem. De gradibus humilitatis, atque ipjius virtutis __________perfettione c a p. v I i.
Mcenitate florum decorantur arua, fui« get vniuerfitasdiuerfitate creaturarum, Vj commendabilis eft firmamenti celfitu-_	do rutilatione ftellarum ,prsconio di-
gnus efficitur animus exercitatione virtutum, fed & virtutis laus ex graduu diftinCtione percipitur.Vnde 1 vt facilius faftigium&perfedtio humilitatis,de qua praefens loquitur tractatus, a legentibus comprobetur : congrue in hoc vltimo capitulo diflerendi lunt ipfius gradus: quatenus tato laude dignior appareat, quanto eius afcefus videbitur fublimior: & eo ledtor efficiatur ad ipfam capeflendam alacrior, quo clarius perfpexerit: quod ex adeptione eius aeterna: retributioni fiatprae cundtis propinquior. Sciendum igitur, quod fex funt gradus ,per quos anima afeen-------r—r	 -	x	dens, attingit ad humilitatis perfeitionem. Primus no fe preferre minori.Tertius eft fubdere fe minori: 20 enim gradus eft,fe peccatorem,vel contemptibilem c n-----------------------------------------1	1——-	nn. efleagnoicere.Cumnanquemensexinfufionegratif
cceleftisirradiari coeperit &iuftificari: tuc reuelan-tur,que prius foeda latebant:tunc animi deformitas, peccandi pronitas,cafusfrequentia,omniumque vitiorum fomites deteguntur. Et ex hoc lumine couin-. citur mens cognofcere infirmitatem fuam,& horrere per gratiam, quod ante ignorabat in culpa. Nec poteft ie non intelligere peccatricem efle,quando in fe, & contrafe tot videt deformia apparere delifta. jo Hoc totum fit ex illuftrationefuperuenientis&illu-ftratis gratiae: quia tefte Paulo omne quod arguitur, -Ephe. y. alumine manifeftatur. Poftquam autem anima ex memorato coeperit repleri lumine: tuc fagaciusper-luftrans cordis fui latebras ad fecundum humilitatis afeendit gradum, in quo anima affedfualiterfentit de fe vilia, & fe peccatricem coprobat, quod totum prius fuperficie tenus ex dono gratia intellexerat, Intuetur quatus fit,quioffenfuseft, quoties.qualiter, & quis fit,qui deliquit. Quae omnia cum grauetpec-> catum,«Scinnumerabiliu femoleoppreflum videat delifteoru, formidare incipit,facinorofemfe coram Deo clamat,pedlustundit,lacrymasfundit,nec diui-nam definitimplorare clementia, tanto affediuoiius, quanto verius vulnerufuoru detegit fceditatem. Ac vbi anima per copun(ftionisgemitus& lacrymarum inundationem terferit priorum forde's vitiorum: nihil aliud reftat,quam vtipfimet vel per confefsionis facrametum,feuper peccati odiu aliis referet :quod fibi foli eft notum, quatenus ex hoc capiat plenam __________"s cum Propheta:Dixi confiteboraduerfum meiniu- pfai.jj. ftitiam meam ,& tu domine remififti impietatem peccati mei,propterquam propalationem meretur tranfeendere ad tertium humilitatis gradu: ad quem quicunque peruenit, aliis narrat contrafe, quid fibi defereuelatueft.Beatus plane, qui faluberrimacom pundtione perfufus aliis non veretur dicere,quod intus latet in corde.Talis nanque confefsio meretur veniam,delet culpam,aequi ritgratiam,& nutrit hu tores efle cognofcunt,& aliis voce propria confitentur,non tamen ita volut credi de fe certum eft, quod tales necdum attigerunt ad quartum humilitatis gra dum. Nam iis qui ad illum peruenerunt ,hoc eft
Laur. Iuftin.	g pro
iplum prxbuit nobisfal-	de praeteritis facinoribus indulgentiam .pronuncias