iU > Congrui f—t.) &falfi,oi quia/ Iinc.J 4 I N P R I M V M SEN. Vt autem eft in Phylofopho Mathematico. Nam fpeculatur ens vt dicit quantitatem, vel continuam, vel Vel lineam,vel figuram, vel coi pus, vel numerum-. (difcretam. Scientia vero fpeculatiua rationalis eft illa qua: verfatur circa ens, & obiedum Intelledus, quod quidem fabricatum eft ab intellectu,& nifi effct intelleCtus nullo pado talia entia inuenirentur. Ifta obiedafunt. Termini: elementa. Didiones. O rationes. Propofitiones, & Argumentationes. Ifta omnia ex intelledu funt. Ideo vocantur rationis < aratione,& intelledu.Hinc. , ...„ .....----, ——D-----------r —. tyur dnfltx, R.quod opus eft duplex. Primum eft opus intclledus.i. Eltopus voluntatis. Opus intelledus non tollit quod icienria non dicatur fpeculatiua, quiafemper eft circa fcire. Nam licet demo. & diffinitio qua: fune inftrumcnta logica fint gratia aliarum fcientiarum-, ideft, vt acquirantur aliae fcienti® non propter hoc tollitur quin fi t fpeculatiua. N am fem per finis eft fcire tantum. Ideo logica doccr quomodo fit formanda.» propofitioaffirmatiua,& negariua, quomodo argumentandum fit ad probandam conclufionem phyfi-cam; Mathematicam,& Metaphyficam-. Hoc modo etiam Arithmerhica quteordinatur ad numerandum, quod eft opus intelledus. Aftronomia qua: ordinatur ad metiendum quantitatem caeli,& ftellarum, & eorum motum. Grammatica & Rethonca qua: ordinanruiad formandum Sermones congruos, & ornatu, Sc inornatfi, non diceretur fpeculatiua quia funt ad opus, fed falihm eft quia eft opus intelleCtus tantu , q, eft intelligere. j. Opus verum dicitur effe voluntatis qua: non folumfpeculatur ad intra fed exit ad extra,fed jnouer im-mis,fed feribit, fed laborat. H xc quo ad fpeculariuas . Pradica vero aCliua verfatur circa humanas operationes regulandas,vt bene, & moraliter fiant. . . _ Ideopradicaethicaregtilatoperationespropriascuiuflibethomtnis volentis bene ac ftudiofe viuerc-», m r , £ conomica regulat per virtutem prudentis omnes adiones domus familiaris, quae funt. Vin , Dominus. ? Vxor. J Filij. J Senius. J Politica quae dicitur etiam ciuilis regulat per prudentiam adionespublicas populorum,vt iufte,pacifice, &(andeviuant,&haec quoad primum caput. aidw- Qtio ad fecundum, & tertium propofitum, an in aliquo conuCniant fpeculatiua, & pradica? & dico quod in aliquibus conueniunr, & in alijs differunt-,. n Conuemunr fpeculatiua:,&pradichzfcientia?in hoc,quod am ba: veritatem pro obi edo habent. a. Sicut fpeculatiua habet pro obiedo verum,fic pradicahabet bonum,& nullus fub mali ratione operaf. j. Vti fpeculatiua habet vnum primum finem Completum,vt fundamentum prima: veritatis, & omnium principiorum complexorum quod eft illud famofiflimum de quolibet dicitur affirmatio, & negatio, & de nullo illorum ambo. Ita pradica ponit hoc principium.Bonum eft appetendum, & malum vitandum. 4. Vri fpeculatiua fumitpropofitionem ’''vniuerfalem-, & fub illa aliam vniuerfalcm-vein Barbara, vel Sfeculatiua^y particularem vt in Darij.Sic pradica etiam fumit vniuerfalem, & fub illa '\niuer(alcm,& par. Vt Parentes ¡¡mtiiicA. funthonorandi:hiceftparens,ergo honorandus. •■‘Differunt etiam quia fpeculatiua concludi t vniuerfaliter, & particulariter. Pradica vero femper facit-conclufionemparticularem. Ratioqiiia tenditad opus,& operationes funt lingulares. • Quoad 4>quodeft principale. QiiaritiitanquaclaffedicaturTheol. An fit mclaffcfcientixfpeculatiua. An pradicx. J R.Dodor nofterin i.fent.q.4. Prologi&dicit tria praecipua. J.,.4. Troio Anvtl'iusque, J 1. Declaratquid fignificent ha? voces pradica,& praxis. 1. In qua potentia fit pradica : An in Intelledu an in voluntate. 3. Quod Theologia eft magis pradica quam fpeculatiua-. Quo ad primum d.D odor q?pradica>& praxis fic differunt. Nam pradica dicitur effe habitus ille quo nos facile operamur aedificationem: gubernationem,&fimilia: Ideo ars, & prudentia fiinr pradica-Praxis vero eft ipfa operatio. Hoc habetur ab Arift.i.Eth.Com.i. Praxis eft fecundum eledionem hominis energia, ideft, operatio. j.Ew.Com.i, Quoad potentiam d.quod pradica eft non in voluntate, vt inquit Scotus, fed eftin intelledu. Probae ex Arift.a Meraphy.dicente.Scieritiaoperatiuaquamuisvtaturratiotinationenon tamen perfei utatur de 3 defcriptio dicuntur rationis quia ¿ratio-Didiionibus orationes. S ne funt conflata:. Ex orationibus Sermones. ) Et fi quis inftai et quod logica non eft rui &incongrui veri, > fpcculatiuaquiafinisnoefttantufcire, fed ,ornati,& in ornati de \ etiam operari,quia non eft gratia fui, fed ledabiles, & indeledlabfles i 2 propter acquifitionem aliarum fcientiaru, qua:omnia ab intelledu,&y ergoad opus. I- jtv. 2 Godofredus dicit quod eft magis fpeculatiua qua pradica hac de caufa . Illafcian-J tia diciturprincipaliter,& fpeculatiua cuius finis vlrimuseft fcire tantum. At finis vl-) timusTheologiateftducerehomincminDei cognitionem dicerefcriptura. Hsceft > vita (jternavt cognofcan tequem mififti,ergo.IdemaffentitHenricusquia d.quod S eft magisfpecdlatiua^uia finiseft Deum videro. i. Vifio