Daniel ingreflus ad Arioch, quem coftitue rat rexjUt perderet lapientes Babylonis, fic a ei locutus eft: a Sapietes Babylonis ne perdas: Introduc me in confpeftu regis , & lolutione regi narrabo. Tunc Arioch fefti-nus introduxit Danielem ad regem, & dixit ei: b Inueni homine de filiis trasmi-grationis Iuda, qui folutione regi annun-ciet. Refpondit rex, & dixit Danieli, cuius nome erat BaltalTar. c Putas ne uere potes indicare mihi fomnimquod uidi, & interpretatione eius?Et relpodens Daniel co
«64	COMMENTARIORVM
E & agat gratiaS , quod myfterium foninii folus audierit. a SapientesBabylcnis&c.) Imitatur clementiam dei: qui pro perfecutotibus deprecatur, & noiruult eos perire, propter quos fuerat ipfe periturus. b Inueni hominem de filiis &c.) Dei gratia ad fuam refert diligentiam, & inuenifle fe dicit, cum Daniel ultrofe obtulerit, ut introducere fur ad rege : in quo oftenditur iiunciorum : qui cum bona nunciant, fua uideri uolunt . Qui
autem folutionem fom- b nii repromittit, utique ance narraturus eft fomnium. Et nota quod de filiisIudafit Daniel,iion C lacerdos: ficut in fine Be lis fabula coritiilet.
c Putas ne uere potes j ra rege,ait: d Myfteriu.q<t rex interrogat, &c.) Seruatordinemqu? fapietes,Magi,& arioli, & arufpices no que, ±XaPr™i ™	' Sed
rare refponderant, &po r reuelas myfteria. f Qui indicault tibi rex ftea interpretatione quae Nabuchodonofor,qus uetura fint nouifsi-ratfomnii: ut cum fom- g mis teporib. g Somniu tuu,& uifiones ca^ niumaudierit,& qujui- pitistui in cubili tuo, huiufcemodifunt.
F derjt rec?&nouerit ’.turi.c h Tu rex cogitare coepifti in ftratu tuo , quid quxulrim^c7pTcon-'} effetfuturu poft h?c. i Et quireuelat my-ieduram . d Myfte- * fteria, oftendit tibi, qua? uetura sut. k Mi-rium quod rex interro- hi quoq. no in fapietia , qu£ eft in me plus gat, lapientes magi &c.) qua in cuftis uiuetibus, facramentu hoc re Pro arufpicibus , quod uelatu eft: fed ut interpretatio regi manife nos uertimus,ln HebraO ~	-	•	•	■- •	- -
habetur: quod folus Symmachus	in-
terpretatus eft,quos Grx ci folent	ap-
pellare : qui exta infpiciunt,utex his futura predi-cant. Myfterium autem uocans, ordinem fomnii re-Uelati, oftendit quidquid occultum eft, & ab hominibus ignoratur, pofle myfterium nuncupari. Tollit quoque regi prauamfufpitionem , ne humana a?fti-metinueniri pofle folertia , quod dei folius notitia? referuatur. e <[[ Sed eft deus in calo reuelans myfteria.) Fruftra igitur ab hominibus quiris in terra, quod deusfolusnouitincsrlo. Etocculte retrahens eum a multorum deorum cultu, ad unitis dei notitiam dirigit. f Qui indicauit tibi rex Nabucho-donolor, qut uentura fint nouifsimis temporibus.) Abfque adulationis uitio ueritate fociata, blanditur iit fegi(: quod illi a deo myfteria fint reuelata, quae nouifsimis temporibus fint uentura. Nouifsimi autem dies , aut ex eo numerandi funt tempore, quo Danieli fomnium reuelatum eft , ufque ad confum-mationem mundi . Aut certe hoc fentiendum eft, quod uniuerfa interpretatio fomnii tendat ad finem, in quo imago ftatUaque qui cernitur, conterenda ■eft. g ^Somnium tuum, & uifiones capitis tui &c.) Non dixit uifiones oculorum tuorum, ne quid putaremusefle corporeum, fed capitis . Sapientis enim oculi in capite cius: in principali uidelicet cor-
hi quoq. no in fapietia , qu£ eft in me plus
fta fieret, & cogitationes metis tua? fcires. 1 Tu rex uidebas,& ecce quafi ftatua una gra dis: ftatua illa magna, & flatura fublimis, flabat
HIERONYMI LIB. I.
dis:iuxta illud quod in euangelio legimus . Beati G mundo corde, quoniam ipfi deum uidcbunt: Quid cogitatis mala in cordibus ueftris. Alii uero g huius otcafione capituli 70 Q(umxs'ii non iii corde, fed iuxta Platonem in cerebro fufcipiantur»
h	Tu rex cogitare cce
pifti &c.) Pro eo quod, eft, pofthxc: foli Lxx. HriHnif dies nouifsimos tranftu-lerunt. Quod fi ita legitur, follicitius requirat mus, ubi dies nouifsimi fcripti funt, & redarguamus eos , qui mundum non putant efle periturum . Numquam enim dies appellaretur nouif-fimi, fi mundus eflet aeternus . Quodque dicitur: Tu rex cogitare cce-pifti: Indicat caufas fom-nii, quod iccirco ei deus futurorum myfteria re-uelauerit, quia ipfe rex uoluerit fcire uentura, & ut Nabuchodonofor. diuinse inl^irationis miretur gratiam , non fo-Ium quid in fomnio uide rit, fed ante fomnium, quid tacitus cogitarit, H exponit.
i Et qui reuelat myfteria oftendit tibi qua; uentura funt)Illud quod in euangelio legimus: Qui folem fuum oririMatth.f.l facit luper malos & bonos : etiam fuper Nabuchodonofor intelligimu»
eflecompletum .Tanta enimeft clementia omnipotentis dei, ut etiam Nabuchodonofor difpenfationis> fui qua? mundum regit, myfteria reuelaret. Inter-' rogemus eos, qui diuerfas afleruiit efle naturas, cuius naturae Nabuchodonofor intelligant, bona; an mala;. Si bona?, cur impius dicitur? Si mala; (ut certum eft) cur malo atque terreno-, ideft ypricp, fua deus facramenta mdnftrauit ?. K-.^f Mihi quoque nonin&c.) Putaueratrex notitiam futurorum fo-lertia mentis humana? pofle comprehendi, & ideo fapientes Babylonis interfici iuflerat. Ergo Daniel eos excufat, qui dicere non potuerunt: & ipfe iniii-diam fugit, ne quis exiftimet eum, qua? di&urus eft, propria dixifle fapientia. Caulaautem reuelationis prophetica: regis eft defiderium, qui uoluit uentura cognofere. Ergo honorat regem , quando pro-pterillius fcientiam fibi dicit a deo myfteria reue-lata. Et hoc confiderandum, quod fomnia in quibus aliqua uentura lignantur, & quafi per nubilum ueritasdemonftratur, non pateant conie&ori-bus & humana? mentis arbitrio, fed dei folius ferentia?. 1 Tu rex uidebas, & ecce quafi ftatua una grandis &c.) Pro ftatua, ideft, avS'pia.i'iiquod foluS , interpretatus eftSymmachus, ceteri imaginemtran ftulerunt-.