D.Thotn.
Auguft.
XXXf.
Tob'l!.
D.Gieg.
J.Xpg.Ji Dionyi. AthauaC Nasian.
Hilar.
Damale. Gegen. Hiecon,
Ambro£ Bcinar.
Sedi. VJI. AnDeiitnmenfiraspoflkdemonftrari. 7;
lib.i.de immort.animor. c.6. vbi ait Platonicos A nationes extrinfecae,vel relationes rationis, quae
id ét fenfiffe,quod de Platone, A ri itotele,& alns Philofophis refert Eugub.li.4.depcrcn.Philofc. i.& x.Fauetét D.Tho.quodhb.i i.ar.i.dicens, Deum non tm effe in his quae funt ,‘fed ét in fiis quae poffumus imaginari.Expreffeét hoc docnit Auguf.n. de Ciuitatec.y.vbi contra quofdam ar guens, fic inquit, [ An forte fubftantiam Dei, q nec includunt, nec determinant, nec diftendunr loca, fed de ea, ficut de Deo fentire dignum eft, fatentur incorporea praefentia vbiqj totam, à tan tis locorii extra mundum fpatiis abfenté effe di-duri fumus,vt in’vno tm,atqjcóparationeipfius infinitatis ta exiguo loco,in quo mundus cft,occupata? Non opinor eos in fiate vaniloquia prc-greffurosQftatim vero in fine capitis dicit, inane effe cogitare extra mundiì infinita loca, ficut ina ne eli ante initiu huius mundi cogitare infinita tépora ptaececiffe. Quod ió dicit,quia renerà eft inane cogitare il la tanq reale aliquid extra Deù, non veto fitinanecogitare Deuminfinitadu ratione fuiflé ante hoc tépus,& eadem ione fua immenfìtate effe prxfenté extra huc mundum . Sic.n-totojllocapitecontédit Auguftinusferua B dam effe proportione inter tépus & locumivtfi cut negati non. pót Deum fuiffe, anteoia tempo rapita negari no poliìt effe extra omnia finita lo ca.Idé fende iib.i.Confeff.c.2.[& 3. & lib.y.c.j. rvbi diuinam fubftatiam comparac mari infinito, .vndiqj per immenfa fpatia diffido], & mundum .dicit effe velini fpongiam finita ineo ìnclulam.
Eodé fere mododeclaranrjdiuinaimmenfita £é reliqiiiSaniti Patres:& Scriptura éifauèt,hac .n.ratione dicitur Deus,Iob 11. [Excelfior coelo eft.] Gregorius mieli iggndum effe dicit non pp quantitatem, neqj ét propter folam naturae perle étionem,fedquia[incircunfcriptionefpiritusoia tràlcendit,]vndec.2i.eiufdem libri lob dicitur, [Nonnecogitas q? Deus excelfior coelo fii,& Iti per ftetiarum verticem lublimetur’]& J.Re^.8. [Coeli ceiorum te capere non poffunt,] & Eccle lia canit, [Quem totus non capa orbis. ] V nde Dionyiidediuin. nominib.capicul.i. ait Deum incoilo effe,atque interra, in mundo circarami dum,.upra mundum,& iiipra coelum,& cap.9. Deus(inquit)extrinfecusfuperomnem magnati dinetn funditur,& iupra cxienditur.Quodétcx C profililodocet G eg. Naz.orat.34. que eft 2.de Theologia. Vide Bali!.hómil.ió.Atbanafium in epift.Synodi Nicenae, & orat.cont. gregales Sa-belln.Nazianzenum apolog.i .Hilar i.de Trini, ferein imtio,& luperPial.n8.Damalc.lib.2.fid. c.6.Origen.lib.7.cont.Cellùm Hìeronymù opti mè in66-c.lfai.5c 1n40.Ezech.Greg. homil.8. in Ezech. Ambr.in id ad Eph. 3. [ Vi polfitis com prehendere q fit in latitudo,lóguudo,]&c.Bern. li.j.de Coniid.dc in feti de triplici cohxrentia.
Ratio vero fumitur exdiébs, quia Deus pót operari extra mundu fine vIla mutatione fur. ergo iatn atìu eft extra mundii. Antecedéseft eui deus ex diétis, & cóltabu amplius ex Jicédis de potentia Dei. Confequentia patet primo,quia ré effe vbi operatur nò eft denominatio extrinfeca reiultans ex operatione aut termino eius, fed potius tft aliqua proprietas vel conditio prserequifi ta ex parte caulxjergo non poffet hate denuo co Uenirc Deo fine lui mutatione, foiu.h.denomi-
in eis fundantur, poffunt de nono attri btn Deo F quia nulla mutatione in eoponiintieffcaut prae fenté per fubftantia ftiam vbicnnq; operatur, vel operari pót, nó eft denominatio extrinleca, cum fit velati conditio in ilio praerequifita ante aiftjo-né.Et declaratur in hunc modii,naanteafcenfio né Chrifti v.g.non erat corpus aliquod extra vl-tima fph?ram,perafcenfionéatìt faéhim eftfiux ta probabile fniim) vt Chrifti corpus Gc ftipra ilia fphffram,ita vt pedes Chrifti fint fupra conue xum eius,at que ira corpus Chrifti eft (vel faltem non repugnat cffe)fextra totum hunc mnndii replens illud fpatiu quod antea non replebatur cor pore. Nunc ergo ét eft ibi praifens Deus sm fubftantia fua ; ergo & antea ex tota teternitate erat ibi prxfensiergoeadem róneeft extra caelum in omnibus fpatiis, qu.-e in infinitum ibi excogitari poffunt. Probatur penultima confequentiain qua eft tota vis, nam fi antea nò eflet ibi prefens nó potuiffet incipere ibi effe praeses finefuimu tatione.ficut Chrifti corpus nó potuit incipere ef fe ibi pfens fine aliqua mutatione,quia antea ntil lomòibi aftuerat. Eft.n.quoad hoc eadem ró, nam, ficut corpus Chrifti nó djcitur ibi effe prae fens per denominatione à fubftantia Dei,fed per aliquid quod eft in ipfo,quidquid illud fit, quod noie praefentia: aut vbi fignificattir.’ita ét fubftan tia Dei non dicitur ibi effe praefens per denominationem à corpore Chrifti, vt videtur per fe eui dens, na fi cogitatione fingamus fubftantia Dei in aliquo definito loco,v.g.in ftellatocelo incili fam.non poffet à Chrifti corpore extrinfecusde nominari prae fens ibi vbi eft corpus Chrifti tergo denominatur praefens ab aliquo g? eft in ipfatnó poffet ergo illud acquirere de nouo fine fui muta none . Atqjbtecró pót limili modo fieri de toto fpatio quod nunc repletur corporibus huius mu di ,nam Deus hic nunc eft realiter praefens ergo & abaeterno fuit,propter eandem cana,quia .1. non potuiffet de nouo ibi effe incipere fine fui nnitatione.Rurfus poteft limile argumentu fieri de alio mundo,quem Deus creare poffet,na il le mundus effer extra bunc,& ibi effet Deuster-goeffet tunc extra hunc mundum tergo ét nunc xxxiit. eft propter eandem immutabilitatis rationem. Hiciuduur
Vim huius rónis aliqui fe eludere putant hoc exéplo, nam Deus de nono incepit effe in coelo, ùone. & in quacuqj re creata,fine lui mutatione. Verù tamé non eft fimilesquia effe in c^lo includit de nominationem exttinfcca,vel habitudinem rónis , ortàexpr^fentiac^li vt dimanatisàDeo, ex q uadimanai.one vel praefentia lolum relultat in Deo relatio rónis, ve) denominatioextrinleca,ef feautc ibi vbi eftc?lum,vel qualibet alia res crea tanon includit denominationem extrinlecaab illa re,fed folum id quod ex parte Dei prabuppo-nitur neceffano, vt hoc ipfo q? res alia ibi exiftir, & ab eo manat, dicatur Deus exiftere in illaqcf fundamentum non poffet Deo acquiri de nouo fine mutatione. Sicut Deum coexiftere creaturis fub hac denominatione poteft incipere de nouo quia includit éciftétià creaturae,& denominatio né ab illa,feu relationem rationis ad illam: funda mentum auté quod ex paite Dei fupponitur vt neceffariòcoexiftat creaturae hoc ipfoquod illa exiftit, non poteft denouo contienile Deo fine