Seft.II. De natura paHionis,& comparatione ad motum, 625 fubieóto recipitur terminus eius, & in eodéfit: A .ergo eft pallio & receptio ex parte talisfobie-ótiffunt ergoomnino infeparabiles pallio & ta lis aótio. Neque oportet rónem hac limitare ad aftiones tranfeuntes,aut ad fuccefliuas, vt quidam voluntma loquendo de pallione in genera litate foprà polita pro omni mutatione & rece ptione in fieri, & proportionaliter applicando aólionem paflioni, generalis eft doótri na,nam in aótione immanente, ficut eft aótio, ita ét eft pallio perfeótiua, & in aótione inflatanea eft ét mutatio& pallio indiuifibilis:atq; ita fpaótio & pallio coniunót® funt in eadem mutatione.
Altera vero conclufionis pars, fuppofitis pr® cedentibus,& fuppofitacói dottrina, acdiftin-élione praedicamentorum,neceffariò copfequi tur,quia neceffe eft admittere aliqua dilìinótio-nem inter aótione & paflionemtcùm ergo non fitrealis,necex natura rei, oportet effe rationis. Rurlus nonpót effe diftinóHo voluntaria, & gratis confida,quia diftinótio pr^dicatnento rum in rebus ipfis aliquo modo fondata eft: ergo efthaecdiflinótiofondatainipfisrebus,non B in rebus ipfis praecedat aótuaiiter, fed virtuali ter, & per intelleótum vario modo cócipienté. Se definientem perficiaturthocergo fenfu reótè dr illa diftinótio rónis ratiocinata1: q, fi haec eadem eftqu?abalijs vocatur diftinótio formalis, de voce non contendimus.Pr?tereà,hocetiam probat ró fupràfaóta de diflinótione potenti® aótiu® & pafl!iu?,qu® f®pe in re diftinguuntur: Se licèt aliquando in vna reconiungantur, vt in potentijs anima?, tn ibi ét faltem réne ratiocina ra diftinguuntur, vt fuprà vifum eft: ergo aótus harum potentiarum aliquo modo diftinguuntur faltem réne ratiocinata,nam ex parte ipfatu potentiarum, & ex diuerfo modo quo reducun tur inaótum,fumiturfufficiens fondm ad pr®-diótam diftinótionem rónis interaótionem& pallioné. Nec vero intercedit maior diftinòtio qn potentia aótiua& paflìua realiter&fubie-óto diftinguuntur, na aótus potenti® aótiu® nó aótuat illam vt in quafit,fed vtà qua fit,& è con uerfo aótus potenti? pafiiu? aótuat il la,v t in qua cxiftit:vnusaut& idem aótus in revtrumq;mu C nus neceffariò exercet, ét fi potenti® in re maxi mè diftinguantur: & ideo tunc ét intercedit difi i nói io rationis pp diuerfos refpeótus, nunqua vero inueniturmaior diftinótio. Atque ita fatif faótum eft fundamentis aliarum opinionum,
SECTIO II.
Quomodopafiio ad motum vel mutationem com paretur, & quid tandem pafiio fit.
Vanuis traólatio de motu peculiari ró nefit propria naturalis Philofophi®, quatenus motus in rebus corporeis phyficè feu materialiter fit, tn abftra-
éiiorconfideratio mutationis fub Metaphyfica confiderationem cadit, quia in rebus omnibus etiam materia carentibus, Se in omni pallione & aótione creatur®, intercedit: & ideo aliquid etiam de illo nobis dicendum eli. Et aptiffimè in hunc locum cadit de illo difputatio, quonia, vt arbitramur, nihil fere inter motum & pallio nem differt, fi cum proportione comparentur.
De distinzione inter paflionem & motum quadam fententia communis.
SOletcóiter dici motum tribus modis fpcéta ri poffe ; primo, yt eftabalio, ,& fic vocari a-ótlonem: fecundo, vtinaliquoaccipitur,& fic effepallionem : tertiò vt eft ipfa forma feu terminus in fieri, feu fieri ipfius form®,feu fluxus tendens in perfeótionem fonng:& fic hfe róné motus, diftinguiq;formaliter tam abaótione, qua à palfione.H®ceft fatis cóis fina in 3.Phyfi-cor.Poreflq; probari,quia pallio yt pallio confli ruit determinatum pt®dicamentum:motusafic vt motus nulfom conftituit: ergo neceffe eli dilli nguantur falcem réne formali.Maior fuppo-nitur ex diuifione prsdicamentoru.Minor pro baturprimò ex Arinotele inpr?dicamentis,vbi cùm paflionem inter pr®dicaméta numeraffer, de motuagitin Poftpr®dicamentis.Secundò ex eodem Ariftot.j.Phyfic,texr.4.vbi ait,motu nó effe pt®ter res ad quas eft motus, ideoq;, ficuc nullum praedicamentumeft cóeoibus rebus ad quas eft motus,ita motum non effe extra ea prg dicamenta,ad qu® eius termini pertinenr.Ter-tiò,quia pallio cùm fit vnum genus, vniuocc df motus aut non eft quid vniuocum, fed analogum , vt oés docent exponentes Ariftot.citatis locif:ergononpertinet adpr®dicamentum paf fionis.Quartò,quiamotusdicic quid incópletu & imperfeótum,qnia folum dicit ipfum terminum vt partim acquifitum,partim acquirendfi: ergo perfenon conftituitur in prsdicamento, fed reducitur ad prsdicamentum form® perfe ót®adq_ua tendit.Quinto quia alia eft definitio motus,q. paflionis, nam motum definit Arift.ef le, [adum entis in potentia proutinpotentia,] 3 .Phy Gc.text.6.de aótione aut & pallione fubdit tex.zi.effeaffeóliones ipfius motus,&pallione effejaólum ipfius paffiui:] qu® alit definitione differunt, faltem diftinguuntur róneformali.
Quocirca comparari cenfentur actio & paf* lio ad motum ranquam duo modi formaliter di uerfi ad vnuquafi materiale fubieótfi, quod affi ciut;qd plane fignificat Ariftochis verbis,[Om nino autem neq; doótio proprie idemeft qtiod dilciplina, neq-, aótio idem quod pallio, fed motus cnih®c infont, nam huius inhoc, & huius effe aótum ab hoc,diuerfum eft róne. ] Vnde,q. putant aótione & pafsionem effe modos ex natura reidiftinótos inter fe,confequenterexifli-manteodémódiftinguiàmotu:qui aut folam diftinótioné rónis ponfit inter aótioné & pa-ffio néjfimilé ponut inter palsioné & motujfcd vtri que conueniuc g> aótioné & pafsioné condiflin guunt vt modos inter lèdiuerfostà motuautem xanquamà re materiali,qu®abeis modificatur. Nonnulla,in quibus motus & paflio conueniant, explicantur.
IN jhactamen fententia, quatumuis coi,illud femper mihi vifumcftdifficile,quia non video in quoconftituaturdifferentiainterpafsio nem & motum, fi cum proportione & f m com pietas rónes fuas fumantur. Voco autemfeum proportione, ] quòd pasfio fuccefsiua ad motu fuccesfiuum,pasfio vero inftantanea ad mutatio-
It.
?
♦
fit.
inx.