cum numero illis per unitatem minore,ideft ternario & fiut quater tria,duodecim:fex horum dimidium, tot ergo funt coniugationes. Quapropter tribus nobis ut dittum eft tra ditis,tres reftant reliqux,quas nunc Communi oratione do cet.Nam qux per affirmationem negationemq^opponun tur,nunc communi ratione à exteris tribus difeernit. { Nà in folis his partem eorum alteram ueram effe,aiterà falfam perpetuo eft neceffe.} Si enim dicam Socrates fedet,Socra tes non fedet:horu alterum uerum eft, alterum falfumialio rum trium nec ueritatem nec falfitaté ullum fignificant.Nà fi pater,uel album,uel nigrurmuel uifum,uel cxcitatem fex centies dixero, nullam nec ueritatem ncc falfitatem indica; ui.Quoniam fi ipfa per fe fine uerbis proferantur nomina nec ueritatem ullam nec falfitatem declarantrfin uerbis có, iungantur,tunc uel ueritatis fignificatiua funt uel falfitatis; Quin & ipfa fi per fe dicantur uerba, nec ueritatem nec fa. fitatem indicant:fi applicentur pronominibus, ueritatèl aut falfitatem oftendunt,ut ego ambulo. Enimuero & pro nomen à uerbo ipfo ambulo poteftate continetur : etenim perfonam declarat.Id comprobat ita effe infinitiua: quip; pe qux non ueritatem declarant falfitatem'ue, cum perfo; nas non indicent ut ambulare,uel currere. Nudum enim ip Cum eft per fe uetbum,nec facultate pronomer|.completti; tur,ut ambulo.Ergo fi per affirmationem ac negatione di; fla ueritatis funt uel falfitatis indicatiua, triurii autem exte; rorum ne unum quidem ueritatem aut mendacii! defignat, eadem nulli horum oppofitio per affirmationem negatio nemqieft.{Neque enim femper in cótrariis alterum uerii effe alteri! falfum,nec^ in relatiuis, nec$ in habituipriuatio; lieq> neceffe eft.}Aduerbium Séper eapropter adiecit,quo niam hxc aliquando fubiettis complexa, capacia ueritatis aut falfitatis fiunt,ut bene ualet Socrates,non bene ualet.So crates.fDeniqj eorum qux nulla cóplexione dicuntur,ne; que uerum neqj falfum eft ullum.jQux per nullam dicun tur cóplexionem,eorum nullum aut uerum aut falfum in; dicat.Nam relatiua, 8C contraria, & per habitum priuatio; nemq, oppofita abfq; ullo dicuntur cóplexu,nihil hxc igi; tur ueri aut falli declarant, quare nec eadem funt cum his qux per affirmationem atq; negationem dicuntur.f Veni; enimuero id in illis euenire cótrariis qux per complexum dicuntur uideri posfit maxime.} Q_uam quis obiicere ipfi difficultatem potuiffet,hanc affumés ipfe proponit,ac fol; uit.Contraria enim inquit qux cum fubietti dicuntur com plexu uerum falfumq; diuidunt. Nà fanus eft Socrates uel xgrotatjpartim uerum, partim falfum eft,fed &C uifum ha; bere uel cxcum effe,uel patrem aut filium, hxc quoq^ uerii aut falfum oftendunt.Ad hoc igitur etfi hxc inquit uerum à falfo diuidere per cóplexum uideantur,multò tamen uel hoc patio ab affirmatione ac negatione differunt. Affirma; fio enim femper K negatio in entibus omnibus K non en tibus uerum faliumq, diuidunt ,nam cxcum effe Socratem uel cxcu non effe,uel album elle uel non effe album,uel pa trem effe uel patré non effe,fiue fit ipfe,aiterà ueifffemper exfnecesfitate eft,alteru falfum,fiue non fit, femper uerii eft alterum. Nà qui ne eft quidé omnino,is neqj pater,nec^cx cus,neqp albus eft.Et qui albam effe animà dicit autalbà nó effe,8t habere uifum aut uifum nó habere Keftedextràaut dextram non effe,is parte altera ueruserit,altera>métietur. At non fic habent contraria, fed fi quidem fit Socrates,ue; rum effe alterum neceffe eft,alterum falfum, nam aut h ui ii Ium fanitate oportet,aut morbo torqueri, fi non fit,ambo funt falfa.Nam qui prorfus non eft, quo queat patto aut fanus effe,aut xgrotareiln priuatione autem & habitu,tum fi fit,non femper contrariorum uerum alterum eft, fed am bo interim falfa, tum fi nó fit, falfum, femper eft utcunque. Siquidem edentulum effe Socratem, aut habere dentes fu; perdite eo uerum nó eft perpetuò alterum, fed eft cum fai; fa funt ambo,non exiftente,ambo femper funt falfa. Nam qui ne eft quide omnino,quomodo aut effe edentulus po cent,aut dentatus: Similiter 8C in catulo, utrunqj & habitus £ priuauo,fiue fit Ole fiue non fit, nempe & uifum habere
B
C
ouatuor nobis uerbi gratia propbfitx, hasmultiplicamus A falfum eft,K cxcum effe. Similis quoque in relatiuis ratio H	------:-------eft.Nam effe dextrii finiftrum'ue,tum exiftente,nonfem
per uerum alterum eft,fed ambo falfa interim, fi folus quif piam fit,tum falfa ambo rurfus,non exiftente.Similiter pa; treni quoque aut filium effe,8i nifi fit,falfa funt ambo,& fi fit,ambo falfa quandoque.Etenim fi nec patrem quis nec fi lium habeat,cuius'nà pater uocari aut filius poterit,nifi for tè per memoriam s re uera dici poteft nullius.Q_uamobré oppofita per negationem affirmationemqi ab aliis uel hoc patto non parum differunt.Nam fi hxc femper tum in en tibus tum in non entibus uerum falfumqj diuidunt, extera uerò in entibus non femper,in non entibus nunquam,non idem ergo cum exteris affirmatio eft ac negatio. Quin 8C aliter dixeris.Nempe qux quòd ueritaté interdum uel fai fitatem prorfus admittant,non ipfis aliunde euenire quam ex eo quòd in affirmationes euaferint: quàdoquidem ipfa per fe harum neutrius capacia funt. Nà ualet Socrates,aut cxcus eft,aut pater,aut id genus quidquam,affirmatio eft, Quare & quòd uerum aliquando uel falfum profus diui; dant,id fibi propter affirmationem uendicarunt. Cxterum fciendum in his rurfus qux per priuationem 8C habitum, quxqj relatiuè opponuntur,medium inter contraria SCaffic mationé negationemqi locum obtinere. Nam cum uerum falfumq, affirmatio ac negatio in entibus omnibus ac non entibus perpetuo diuidat.	*
* *
Contrarium autem bono quidem ex necefiitate malum eft; 68 boc autem per fingulorum induftionem palam eft ; ut finitati languore iuftitùe iniujìitia : ZJ fortitudini timiditas: fimiliter autem z? in alijs. Malo autem aliquando quidem bonum eft con trarium,aliquando malum: defftui enim cum malum fit, fuper» abundantia contraria efi}cum fit etidm ipfa malum.Similiter au== tem ZT mediocritatum utrique contraria fitjonum eft. Sed iti paucis quis tale hoc afyiciet:in pluribus uerò femper malo bo» num contrarium eft.
Contrarium autem bono} Abfoluta oppofitoru difpu; tatìone,quxdà nunc nobis prxeepta contrario tradit,quo rum primum eft,Bono quidé malum omnino effe oppo; fitum,malo autem bonum non prorfus,fed quandoque 8t malum,Vt iuftitix,qux eft bonum,iniuftitia,qux malti eft, aduerfatur,& modeftix petulàtia. TIMoh/i'» uerò ideft pki ris uendicationi,qux malum eft, non prorfus «flixoapiru'^ id eft iuftitia opponitur,fed etiam /uewvtfix ideft minoris uen; dicatio,ut exceffui defettus.Quid ergoiiniufta eft adeò na tura,ut uni duo ftatuat pugnantia i unum enim ubique uni oppofitum cernimus,ut aqu£ ignem,graui leue,humidum ficco. Malo igitur bonum ut immoderationi moderatione oppofitum dicimus, malo autem malum non item ut im; moderationem moderationi^repugnare (fiquidem imrno derationes ambo funt)fed ut exceffui defettum.Nam cum uirtus in moderatione confideretur, uitium utrinqj unum, ( alterum per exceffum,alterum per defettum fpettatur.Iu; ftitix uerbi gratia,quà in moderatione contemplamur,ex; ceffus eft, irAiovtfix ideft maioris uédicatio, defettus /x«ors; f i «.i. minoris uendicatio, quarum immoderatio eft utracp, opponuntur enim ut immoderationi moderatio. Rurfus modeftix exceffus procacitas, defettus ftoliditas,fortitudi nis quoque timiditas K. audacia, prudentix caliditas atep amentia. Vtraqj igitur declinatio uirtuti ut bono malum,8C immoderatio moderationi obiicitur,inter fe uero non ita, ■ fed ut defettus exceffui.Quare non duo uni,fed unum uni oppofitum eft.
Amplius.Contrarioru non necefarium eft fi alterum fit,z^ 69 reliquumefe. Sanisnanque omnibus ,fanitas quidem erit,lan= guor nero non : fimiliter autem albis omnibus » albedo quidem erit}nigredo uero non.
Amplius} Secundum eft hoc cutrariorum prxeeptum. Vnumenim fijfit contrariorum inquit,non neceffe eft effe
D