141 theorema devi oppo<
S1TARVM PROPOSITIONVM, sectio q_v i n t a.
I.
Trum autem affirmatio negatio* ni,an affirmatio eft affirmationi contraria, oratiof; orationi qut omnem iuftum effe pronunciai ho mine, nullum hominem tuftu per* bibenti '■ an qu<e omnem hominem iuftum inquit omnem hominem in* iuftum affer enti!uerbi gratia utra ex hifcecotraria eft, Calila s iuftus eft : non eft iuftus CaUids'-eft Cai* liat iniuftusiNam fi qua: uoce explicantur, ijs qu£ mente uoluta* mus confequentia funi,contrari] uero in lUis contraria eft opimo, Ut qtice omnem iuftum effe hominem putat,omnem hominem iniu* ftum effe cenfenti,neceffe eft in ijs quoque affirmationibus qu£ uo ce proferuntur res fefe perinde habeat.Quod fi illic contrari) mi nus opinio contraria eft , neque affirmatio affirmationi contra* riaffed prodita erit negatio.Qua de re confiderandumefl qua» lifnam falfa opinio uer<£ contraria fit opinioni, utrum illa nega* tionis,an qu£ cotr artum effe opinatur.id autem ita intelhgo ,ue= rade bono eff opinio qu£dam bonum id effe: alia falfa non effe bonumialia uero effe malum : utra uer£ contraria fit harum.at* que fi una fint, contrariam effe ad utram pertineat.
B5OLVTA eft quatuor libri capi; tum illorum prxceptio, qui inter initia enumerauimus : commentatioq; de In; terpretatione fine,ut mihi uidetur quem debuerat recepit. Nam qui fequuntur, aut legitima nó effe Arrfto.fufpicor, fed ab aliquo qui eo fuerit pofterior addita: cum illud ammaduertam contraria fentire in libris Tuis om; nibus uideri Philofophum iis qux hoc loco differfitur, aut ab eo quidem fuiffe confcripta,uerum ut qui lettorem mo; do exercere ad rationes eas diiudicandas qux probabiliter quidem,non tamen uere dicerentur uoluerit : perindeq; fa; ciat atcp is qui non facile confutandas rationes tradidit quj abolere motum uidentur.id quod,uelin Prxdicamétis,cum de ad aliquid fefe habentibus ageret, nouimus feciffe : ubi nonfimul omnino natura effe qux funt ad aliquid afferere cótendebat : fed fenfibile prius fenfu effe : K fcientia fcibile. cum tamen in fecundo naturalis Aufcultationis Theorema de coniuntta Relatiuoru fubfiftentia dilucide,fubtiliter,bre; uiq, fimul oratione explicuerit, nobisqj illorum foluendo; rum anias prxbuerit qux in Prxdicamétis prodidiffet.qux caufa Porphyrio quoque fuit opinor Philofopho, ut hu; iufce theorematis expolitionem recufarit. Quod fiuel no; bis gerendus eft mos confuetudini,dignaq, hxc,uelut elabo rata Aditoteli, funt habenda quibus nonnihil curi impen; damus, inftitutum illi effe dicédum eft theorema quoddam infpicereeius operis,quod in manibus eft propofito cófen; taneum. Nam cum uera fit quidam affirmatio, ut iuftus eft Socrates duxq, huic falfa: refragenturpropofitiones,tum ipfius negatio Socrates iuftus non eft, tum qua: illi contra; rium quod ab initio prgdicatum eft,de eodem affirmat fub; ietto,ut qua: Socrates iniuftus eft inquit,utra ex falfis dicen; da fit inquirit fortius uerx repugnare : utrum negatione an affirmatio contrarii.Atque acerbiorem negationis aduerfus affirmationem effe quàm affirmationis contrarii pugnam iu dicat.Eodem patto,uel fi falfa principalis affirmatio fit, qua: huicreluflantur uerum decernat. Ideo fattum quoque eft, ut utrunque ipfe, perinde quafi nihil referat,in problemate pofuerit, modoq, qualis uera opinio falfa: opinioni aduer; fetur,modo utra ex falfis uerx contraria fit. Idem de oppo
<4>
A fitione pronunciat uniuerfalium quoque propofitionum, quas contrarias appellauimus. Proinde & neceffario pro; pofitum uidetur theorema fufcitare:cum doceat non terne; re contrarias nos illas uocandas cenfuiffe. Ac nunc quidem oppofitionum duntaxat earum quas cómemorauimus mé; tionem fecit.ad finem autem uniuerfalium quoque oppofi; tioms ad particulares meminit, ut propofitum fit in demoti Arationem,inficiationis pugnam cum affirmatione,tum con traria:, in quibus contraria effe negatio poteft affirmationi, tum in omnibus eius qua: illi cótradtcit, maiore disfidio ia; borare,fi exteris contrariarum affirmationu differentiis con feratur.Iure autem neque imprxfinitas hoc loco, nec$ fub; contrarias ab eo fuiffe acceptas,fuo loco deinceps oftende; mus.Hxc igitur de iis ipfe hunc in modum ftatuit : fortaffe eo refpiciens quod inficiationé abfolute in omnibus,& quj funt,8C qua: non funt capere, affirmationiqj opponere no; bis liceaunon tamen in omnibus etiam contrarii fit affirma;
B tio.Nam cum quod initio prxdicatum eft, à contrario nui; io oppugnatur ,fiue fubftantia fit id, fiue quantum, fiueab aliis prxdicamentis emanet, qui non accipiant contrarietà; tem,fiue contrariorum etiam quorundam medium fit tunc, ut affirmationem inuenias contrarii fieri nequaquam poffe compertum eft.cum Koppofitioni qui neceffaria ad pro; politionum cómentationem uifa eft, contradittorix inqua, dignitate ante exteras omnes compare alioqui uelit.At Sy; rianus ille magnus optime fubtilisfimeq; de hac quxftione arbitratus eft. euidenrerq; admodum oftendit quo natura: patto res fefe habeant,mutuiq; difcriminis.atque animi no; ftri cómunes conceptus,ac fponte innatos confentientes iis effe affirmat,qui uoce proferimus. & ipfum per fe quodli; bet argumentum in quxftionem uocat: docetq; articulare quid rette in ipfis,quid probabiliter,nó tamen exquifite tra datur : poftremoq, omnium piane diuinti Platonem teftem adducit, qui negationem inquit in Sophifta diuerfum qui; dem aliquid lignificare ab affirmatione: non tamen illi con; trarium:propterea quoniam contrarium unum eft uni.nccp c enim iniuftam naturam effe, ut uni plures hoftes comparet.
à magni uero negatione, id quod traditur in Sophifta, qua non magnum dicimus^mhilo magis paruum quàm acquale indicari.Quamobrem in fexto quoq; de Repub.curam cen fet maiorem robuftioribus naturis quàm exilioribus quo minus corrumpatur,deberi.caufamqj huiufce affert rci.Ma; gis enim contrarium malum bono quàm non bono eft in; quit, ideft reliquo eorum qux à mali negatione fignifican; tur.-quàuis hoc tanquà euidens ommiffum: ipfumq; nó bo; num fit pro neque malo neq? bono acceptum.Et uero per; fettiori ipfius Arifto.traditioni parere nos iubetiqui in deci mo Theologici trattationis diftàtiam affirmat contrarii plu rimam effe à contrario : uerum non negationis ad affirma; tionem,cum ait.Quandoquidem uero plus ac minus differ; re inter fe illa contingit qui differunt,eft Si differentia quj; dam maxima.uocatqi hanc cótrarietatem:8C qui ab his de; inceps addit,nó logica magis,ut hoc loco ^batione utens, quo mentem,uti diflii eft,noftram exerceat,fed in ipfis quj funt afferens rebus ceterarum maximam effe contrariorum differétiam.proinde perfetta effe eam, nihilq, habere quod cadere extra ipfius ambitu queat.Sicin prxdicamentis quo; que non iuftum,& non iniuftum,iufti effe,atque iufti quf co traria funt, fpatioq, inter fe diftant plurimo, medium dixit, id quod exteris quoque contrariis fubeffe omnibus prodi; dit,fi editam in Prxdicamentorum trattatu definitionem il; lorum attendamus.In cómentationibus item omnibus na; turalibus contraria fieri ex contrariis cenfet, ut qux mutuo plurimum diftent,ac finita certaq; fint. Quod fi ex iis qui in medio funt,fiantnonnunquam, quxq, (impliciter ab eius quod fit negatione, partim uero ab huic cótrarii affirmatio; ne declarantur,ut album ex fufeo, quod (impliciter non al; bum,partim autem eft nigrum,ea fieri ex illis dicit,non quo ad illi (impliciter ab eius quod fit negatione indicentur,fed quatenus contrario quadamtenus impertiantur, perinde quafi inficiano non perfettam omnino ab affirmatione dif; ferentiam comprehendat, proinde minime ab iis diffentiés