De quiditate contritionis, Cap. III. 5
tra culpam dimicantis, & naturam ab oppréflìbne vitiorum, & tyrannide liberantis , ipfaque cateruatim trucidantis . Nominatur etiam nominibus qua-tuor feftiuitatum. Dicitur enim Natale, quia ca nafcitu’r poenitens, ac filius Dei per gratiam adoptionis efficitur. Dicitur & Pafcha, propter refurreóho-nem primam,qùae eft à morte vitiorum ad vitam gratia’.Dies enim Pafche, dies eft Rcfurreótionis. Dicitur Penteco-fte,propter defcenfum, & receptionem Spiritus fandli,ex quaeft ipfa contritio. Dicitur Sc Afcenfio,quia ea afcendit poenitens de profundo vitiorum in fu-blimae gratiae, & quafi de inferis in ip-fum coelum ecclefia?, hoc eft luminofi-tatem3& puritatem conuerfationis fan-étae. lix funtquatuor praeclarae fefti-uitates,quarum gaudio velut epulis coelum totum reficitur, & quarum iubila-rione totum coelum refonar, ficut legitur de filio prodigo, Lue. 15.] Haec ergo 2. contritio, t vt communiter definiunt
Doót.D.Thom.&: Sotus in 4,fent.dift. iy.q.z.ar.i.&per Concil. Tnd.fefT. 14. c.4-eft dolor affumptus de peccatis cum propofito confitendi,Sc fatisfaciendi. Pro cuius declaratione fciendum eft, quòd dolor dicitur dupliciter. Alter in volutate,qui eft deteftatio peccati, ideft ipfius difplicentia, in quoeffentia contritionis confiflit : atque alter in appeti-tti fenfitiuo,qui eft quaedam afflidtio,& triftitiaconftringens cor, & affligens, proueniens ex laefione ipfius fenfus j ve luti cum quis ferro, aut igne plagam ac-5 cipit. Et ita contritio f non eft dolor, fed caufa doloris, ex qua, & alijs ad id neceflanjs nafeitur dolor, v.g. ex maximo damno ,quod nafeitur ex peccato, quatenus eft offenfa Dei,&c.HincAu-guft.in hb.de vera & falfa p^nitentia,inquit, quod dolor eft comes poenitentia?, non inquit,eft pernitentia,fed comes,atque in eodem fenfu in c.poenitentia, de poenit.dift. 5. inquit,quòd penitenza eft quaedam dolentis vindida,id eftquòd centunoeft caufa, quòdquisob dolo
rem, qui ex ea fequitur, contra fe exer-4 cetvmdiétam de peccatis, t Hmcali-qui definiunt quod contritio eft dolor voluntarius pro peccato,fem per punies, quod dolet commififfe. Hinc habitus poenitentium vbique lugubris depingitur, vt patet in Niniuitis. & Matrh. 11. ait Chriftus,Veh tibi Betfaida,quia fi in Tyro, &Sydone facta fuiffent figna, qua? faóta funt in te, in cinere, &: cilicio poenitentiam egiflent. quod Hieronymus in c.menfuram, depoenit. diftin. 1, Apud Deum, inquit, non tantum valet temporis menfura,quam cordis. Dici-
> tur etiam f dolor, ad differentiam poenitentia dolore carentis, qualis eft beatorum, qui fine vllo dolore meminerat peccatorum commifforum,&: nollent ea admififle, qualis etiam repentur in viatore,qui nollet peccaffe fine confide-ratione adtuali, quod ipfe id perpetrami , fine quo non nafeitur dolor. Na-uar. c.i. num. 6. Dicitur etiam af-fumpniSjid eft voluntarius, ad differentiam doloris, qui extrinfecusincutiturj item ob dolorem rerum amiffarum, aut filiorum. Dicitur praeterea affumptus, quia à gratia procefìfit, & à Domino eft datus y item ad differentiam poenitentias damnatorum, quae eft violenta. Nauar.
i in cap.i.nu.4. f Pr^terea dicitur dolor, qui dolor effentialis contritionis requi-nturde necefifitatej & eft fufficiensad delendam culpam cum gratia Dci:& ra tio eft,quia vnumquodque per quafcu-queeaufas contrahitur, per eafdem dif-foluitur.fcap.i.de reg. i ur. cap. maiores. §. hic vero dicimus, extra de baptif. ] fed peccatum mortale committitur per aólum voluntatis,c.fi cui,dep£n. dift.i. ergo etia deftrui poteft per difplicétiam de illo per adum voluntatis deliberatae.
[Rurfum dolor, qui eft in inrelledu, debet effe fu mmus,ideft maximus, non quoad intenfionem, fed quo ad ^ftima-tionem,& comparationem ad alias crea turas,ad huc fcilicet fenfum, quod qua-do homo dolet,& conteritur,potius eligat quoduis cotpons?foitun£> fiue honoris