LIBER maxime agit mouetq; ignis.quo tamè moueat no ultra A contemplantur,nempe quòd deterius q ipfà ìnftrumèta.
Sedtnnec hi rede dicutimaterife enim pati &C moueri,mouere aut òC facere alterius poten tiae.Manifefium aut Sòia his qugarte S£ natura
Tex, c» 54»
Tex» c,ss»
Ca materia lis & efficies nunqi inci? duntin idé numero»
Aqua é om nium mate ria fecundu Thaletem»
Secuda ró.
Tex, c» ii» Calidi natu ra eft fegre? gaf,frigidi aut cógre? gare»
Tertia ró.
ANT.
Materias eft pati& mo? ueri, moue cerTakeri’ generantur.non.il,ipfa facit aquabffeipfa ani potentia:, mal,necp lignulectfi, fed ars. quo circa Sé dicut non retftegghoc.Etqfn relinquunt principa/ iiore caufam,auferunt.n. quódeft effe Sé for/ mam. Amplius aut Sé potentias attribuunt cor pori,pp quas generat valde organice,auferens tes ea,quae fm fpeciecaufam.Qm enim innatu eft,vt inquiuntjCalidum quidé legregare,frigi/ dum autcongregareiSéalioru vnuquodcp hoc quidem facere,hoc aut pati,ex his dicunt Sé per haec omnia alia generari Sé corrumpi. Videtur aut Sé ignis ipfe cu mouetur, pati. Amplius ve/ ro fimile aliquid faciunt,vt fiquis ferra: &C vni/ cuicp inftrorum attribuiteaufam eoruquae ge/ nerantur. neceffe enim ferrante diuidi,8éincic dente coaequari,8£ in alrjs ftmiliter. Quocirca fi quidé maxime facit Sé mouet ignis,fed quo mo uet non vident,qfn deterius q organa.
Reprobat ifta opinionem p tres rónes, Quaru prima talis eft,caufa materialis cii efficiente nunquam incidunt in idé numerotfed materia eft pati & moueri,facere aure 8è mouere eft alterius potentiat:qa potentiae adiuae,qu£ eft in agente.fequit ergo q> materia non pó t effe mouens vel effictensialias enim potentia adiua &C paffiua effent idé.Et hocmanifeftatinnaturalibusSC artificialibus.Et primo in naturalibus. Aqua.n.quae Fm q> dicit Thales, e C materia oium,vt habet Primo Meta, in prologo. cap,2. no facit ex feipfa animal,nec aliqd aliud.SiTr nec lignum, quod é materia ledi,aut fcamni : fed artifex p artem q ua habet in mente:ex his ergo patet q> ifti non recte dixerut.
Secundam rónem ponit.ibi-fEt qm.} Dicens,q> taz les non recte dicunttquod patet & alia réne.Quia,f.dere linquunt principale caufam. auferunt.n. forma,&C quod quid eft vniufcuiufcj rei.Et hoc patet p fupra dida:quia didu eft, q> ipfi auferut caufam mouentétqu a fublata(cu materia,quae eft in potentia,no poffit fe mouere ad adu) neceffario aufertur ét forma. Sed adhuc manifeftat hoc idem p aliud,quod ipfi dicunt.ibi-fAmplius aiit.}- Diz cens,q> ifti attribuunt corporali materiae potentias paffi uaijt qualitatum :6è per illas potentias valde organice, QC tanqp per organa &L inftra,dicunt q> materia generat,alia auferentes caufam,quae eft fm fpeciem,i.F m caufam for< malem:p quam vnuquodqg collocat infpecie.vt drSe.z eundo Phy.Dicunt»n.q> calidum,quod eft in materia,in natum eft fegregarerfrigidum aut natum eft congregare, fegregat.n,calidum 3C diffoluit,frigidùmaut congregat, &tnfpiffat,mtfcet,<5è confundit.Et,qares oés conftituut miftura quada &C diftindione,ideo dicebat q> ex his duo bus oia alta agunt dC patiunt,8C omnia ex eis generant 3C corrumpunt:intantum et,q> ignis, qui eft formaliffimus 8C maximeadiuus,aliqn motusà frigido,hocmodoinz ftrumentaliterpattf,SC non dixerunt aliquacaufam effiz cientem vel formae, Tertiam ronem ponit.ibi^Amz piius vero fimile.}- Quae talis eft.Didu eft q> materia generat per potentias paffiuaiji qualitatum tanq; per orz gana fiue inftra. fed hoc dicere idem eft,ac fi diceretur q> ferra & vnumquod® inftrofum fit caufa eo^t,quae gene rant.Cum ergo hocfit falfum,qa femper oportet lignum diuidi aliquo mouente,ferra aut fecare,& lignu cogquari aliquo homine incidente & mouéte dolabra, & fimiliter
B
Ignis mul? to deterius mouettyor ganum,nifi ipfe fit or? ganum»
VATA B
ANT,
SECVNDVS	39
eft in alijs inftrntis,falfum eft q> materia mediatibus prin cipijs talium qualitatfife moùeat ad generaeioné. et ideò oportet q> aliquid moueat &C dirigat qualitates elementa res ad fpecies elemento^ producendas,Et hoc eft motus cceli,vt infra patebir.Quocirca,<3è fi ignis maxime aliqd faciat óè moueat,tamen iftino vident qiio moueàftquia multo deterius mouetq organum.quia ficutdidum efi?> organum dirigitur ab artificead actum talem vel taliter: qui inducit formam operis artis, fed ignis corrumpitcóz plexiones,<3è hoc eft mulco peius qj adio organi ordina^ taabeo,quod mouet organum.
LECTIO. X.
Quis na in ipfa generatione ac corruptione fit motor, q> motus etiam continuus exiftatoftenditiir»
Sed et prius ù nobis uniuerfaliter de cdufis ditium eft, & nunc de materia & forma pertrahatis atq; determi/ natum. Pneterea cum demonftratum fit motum eum
effe perpetuum,quilationi accommodatur,bis exiftenti/ -bus,& generationem quoq; continenter effe neceffe eft. iatio nanq; continue generationem ideo faciet, quia ad' mouet &abmouetid quodgignendiuim obtinet. Obis aut 8C vFr prius didu eft de caulis nuc determinatueft de materia for
ma. Amplius vero qfn fm allationé motus de monftratu eft,his ftc fe qfn perpetua,neceffe e, his habentibus Sf generationem effe cotinue. Allatio enim facietgenerationé adualiter, qà adducit abducit generans.
Poftcg Philofophus determinauit de principi] s genera tionis vfrfm opinionem fua,<36 reprobautt ét opiniones aliode principio mouente.hic fpecialiter inquirit de ipz fo,&circahoc duo facit.Primo determinat de ipfo,fecun do circa determinata mouet quafda quaeftióes.ibi-fQm aut in c5tmue.}-Circa primum duo facit.Primo dicit q3 Tex*c* eftprinctpiùmouésad generatione, fecundo,pbat quod? dam quod fuppofuerat.ibi-fQmaut neceffe. J-Circa primum duo facit.Primo oftendttq> mouens ad generatio/ nem eft motus circuli coeleftis, ex quo ét probat cótinut rate generationis &C corrnptionis,fecudooftendit idé ex parte finis.ibi-£Semper vero vt didu eft.}- Circa primu duo facit.Primo dicit,q> mouens ad generatione eft moz tus circuli cceleftis, fecundo oftenditqd fit ille motus.ibi {Qm aut fuppofitum.J-Circaprimum duo facit.Primo jjponttjfecundo.pbat.tbi-f Similiter aut manifeftti.}» Di cit ergo primo,q> nobis voléribus vfem caufam efficien rem perpetuat generationis manifeftare, fupponéda.funt ea quae dièta funt vFr de caulis in Seciido Phy.Sf ea, quae “ didafuntdeallatione,quieftmotus circuli cceleftis.Dez monftratu eft enim in Odauo phy. q> ipfa allatio; t.loci mutatio eft motus perpetuus.his aiit fiefe habétibus, ne D ceffeeftgenerationé continue effe, materia .n. continue paffibilis eft.qualitates elemento^ continue agunt Sèpa tiuntadinuicem:haecautideofacitmutatio,qutaaddticit
abducit generans,f.Solem,qui eft caufa omnis genera tionis QC corruptionis. Deinde cum dicit
Infuper& priora effe ditta rette,lationem,inqua,mu tationum primam effe,& non generationem, dilucidum eff .Nam multo magis confonum eft rationi,id quod eft ei quod non eft ut nafcatur caufam effe,qua id quod non eft ei quod eft ut fit.Sed quod latione fubit,eft, quod uea ro oritur,non eft.Idcirco & latio generatione prior eft.
Similiter aut manifeftu, qm Sé fi priora bene ant, dida fìintjtrafmutationé prima allationem,fed non generatione dicendum.Multu enim ratio nabilius eft,ens non enti generationis caufam Tho.de Gen,	F effe»
Allatio fa? cit genera? rione adua liter»
Tex.c. «i,
Tex. c» 5»»
Tex.c» 5«,
Tex.c» z 7
Tex»c»f5,
VATAB.