ORATIO PRO VNIONE	Fo. DCCCXV*
, •}Proponit,hanc conclufionem ex diflis Orientalium dotìorum dumtaxat probare duplicitenvidelicet per pracpofitionem, pery§£ per,ex,& primo de vi ipfiusppofitionis,per,difputat:probans earn caulàm mediantem lignificare. Cap. V.
Raepofidonem igitur,per,in omnibus,in quibusaccipitur, caufam lignificare, nunquamqj dici,nifi aiiquam mediant^m fuboftendat caufam, nemo eft, qui igporet. Semper em & in omnibus, quibus hoc ab hoc per hoc effe,aut fieri dicitur,illud,per,quod tanquàcommqpicans,aut cooperans primo agenti,ac
cipitur.Quemadmodum fi fabrum per ferramfabricaridicamus,ferram quoqj coope rari fabro ad fècandum, intelligimus:8< modo ei conuenienti,hoc eft,inftrumentaliter iplàm edam fecare,nec fuperuacaneam eam accipi.Per locu etiam,aut per tempus ali# quid fuiffe,vel tranfiuifl’e dicere,nil aliud ditere eft,nifi locu edam, & tempus aiiquam caufam illo^quae tranfiuerint,vel fafla fvierint effe.Et locus em motus caufa eft, fiqui dem omnis motus in magnitudine & diffonda eft,tempos quoqj maxime cófert mo? Cui. Omnisem motus in temporetabfq? veromotu nil omnino corporaliu 6< fenfibi# Iium fieret. Sine quo aut non fieret aliquidrhoc fui caufam habet.lnfyllogifmis quo# q? dicere medium extrema coniungi:pate^,q> per medium tanquà per caufam lècundu motum,autdilcurfum intelledusacciditfCuiusratio efttvt vniuerfaliter dehac prae# pofìtione tratìemus.In omnibu^loquutipnibus, in quibus dicitur aliquisperaliquem operari,hpc ppofitio,per,defignat in carnali aliquà caulàm feu principiato illius aZus: B fed cum aZio fit media inter faciens Si f&Zu,quàdoqj illud caulàle,cui adiungitur haec pra?pofitio,per,eft caufa aZionis,fecun<$u q> exit ab agente:& tunc eft caulà agenti, agat,fiue fit caufa finalis,fiue formalisfiu\e effeZiua,fiue motiua.In materiali nanq; cau# fa nó eft in vfu accipixfed pro ea,ex.Nom emper ligna & lapidesffed ex his Si his do# roum effecompofita dicimus. Cum igityr propter lucri cupiditatédicimusartificcm operari:finalem fignificamus caulàm,formale vero,cum dicimus, q> operatur per arte fuam:motiuam vero,fi dicatur,q> operatur per imperium alterius.Quandoq? vero di# Zio,caulàlis, cui adiungitur haec praepofitio,per,eft caulà aZionis, fecundu q? termina tur ad faZum,vt cu dicimus,artifex operatur per martellimi. Non em fignificatur,q> martellus fit caufa artifici,q> agat,fed q> fit caufa artificiato, vt ab artifice procedat,& q, hocipfum habeat ab artifice.Quae cu itafe habeant: confìderandu, quid velit,fanZos ex patre per filium procederedicere Ipiritum lànZu. Nempe hicedam dicemus can# fam quandà lignificare praepofitioné,per,at primaru quidem trium nulla.Necem fi# lius patri caufa eft,vt ex eo fpiritus fanZus procedattq? vniuerfaliter prima? tres caufa: poffunttfed econuerfo eft.Nec em filius cauta fo'rmalis,aut finalis, aut effeZiua eft fpi ritus fanZftcum effeZiua quidem caufa ad creaturam referatur,nec conueniat Ipiritui. Ipfà vero tota beata triilitas & bonitas eius,creatura^ finalis caufa fit,nonautem vna C perlonaalterius.FormaIisautipfadiuinaeffenda,fccunduquam filius Si fpus fànZus procedunt:quas tribus eadem eft.Reliquum igitur eft,vt reliquo Si quarto modo in re propofita accipiamust& ilium quoad fieri poteft. Hic em,inquantu terminatin' in effe dum,tu fit aZionis caufa,conuenit huicquacftionftcu dicimus ex patre per fìliupro# cedere fpiritum fanZu.inquantu vero tanquam inftrumentu intelligatur, valde diffi# mile habet fignificatu.Non em vt per inftrumentu, vel per locum, vel per tempus,aut aiiquam caulàm imperfeZam dicimus fpiritu lànZum per filium procederetlonge ete nimhaecab illa eiusfummaperfezione,&fummaadpatreacquattate,& vnitate ab# funt.Necem alia potentia numero producit fpiritu q pater 8i filius,vt tanq.ua lècunda vel inftrumentalis caulà accipiatunfed cum eadem Si vna in patre Si filio produZiua potentiafit:aequaliter ex vtroqjprocedere dicitur.Nam Sferra,Si homo effet,quem# admodum ipfe faber,8ì idem homo,fiditi pater Si filius idem deus eft,fecaret vdq; etii illa,prout ipfe faber:& quod diceretur per ferram, nullam imperfeZfonem de ferra notaret.Nec mirti fi in diuinis vtamur imbecillibus Si imperfeZis verbis,Si nominib9, cum aliternon poffimus.Diuinasenim res per nomina Si intendones quidem confue tas nobis manifeftare conamur. Aliter enimimpoffibile eft,nobis lènfu viuentibus de illisloqui.Quod vero prolationi verborumaccidit,etiamfignificatisrebus velie impu# tare,cauédum,ne fit nefas?multac enim hoc modo certxqj fidei veritates euanefcerét. ggggg {0 Etenim