LIBER VI.	50f
rari Clceroneffl,qui tanquà aliquid morbi ukq^ ineflct in re uendita, perinde id quod polka euenturum,& in cafu & fortuna fitumcffct,per uenditorem pronundari uo* luerit» CunicKex bis qui atfiftcbant, quidam aitate grauis & in 1 iterisfatis proficiens,fe arbitrari refpondiffet, quòd ficut quardam ad morbum uitiumcg rei uendiro uix pcrti# nét fed tamen quouis modo profutura funt,noffe,«diles ne emptores capianturuen# ditòrib’ enficiari & palam fieri màdauer fluita hoc quoq? iufliffe:Sicut(inqQuetus edi JjJ fium «diliu fuit.ne ueteranusferuus jp nouitio uencat,ctiam fi nulli morbo uitioc# affé tìus fiteutej fi mulus caftratus fit,tametfia:que bonus, emptorem non latere uolueruntt ita fi feiam aliquos in fumma frumenti inopia,paulo poft annona: caritatem leuaturos, fila a me pronofei deberc,ne fraudis occafio detur,pariter cenfuerunt,arqs ex squo & bonoiufferunt,utquod profetibenti liquet,etiam fi forte euenturum fit,enunciar! de* beat.nequod uenditor feiat,emptor ignoret.NunquamCinquitSigifmundu$)idmihi in mentem uenire poflct,neq? quifquam mihi arguments defender,ut edidfi xdiliutn hoc comprehenderefentiam,uteuétanegocio rum,qua: temere «^fortuito futura funt, per uenditorem prodici debeant, qua fi reticeantur, redhibitioni propterea locus fit, quumiftudafferere,fumma: mihi uideatur improbitatis & inficiti»:. Cumcp ex me qd Altaici mihi probaretur exquircret,refpondi magni referre,in re de qua agitur,quid morbi ui '"c/Xnlt tijcp effet enunciare,an qua: cafu futura fint,prodiccre & diuinare.Qux enim infuni in requa: diftrahitur,8C ad ipfius pertinentnotionem, quam uenditor ante profenfit, ut fi quo morbo uitioép laborer, uel labe afficiatur, ex edido tedilium, nota facere iubemur emptoritqux uero pendent a' cafu&fortuna&diuerfa funt,nullis nos legibusaut edi* dis cogi enunciare.Quid enim intereft mea,fi nauis ex Afia uenicns,huc mcrccs allattiti,& pauto poti ardiffimam annonam leuatura fit, dummodo in re de qua agitur, nihil dolo maio fadum fit? Aliequi diccndumforet, an frumenti, olei 8C uini, quod diffra* herequifpiam uolet,annona uel caritaseo anno futura fit, ue! fi cancri fidere, aut uafti# tate,feualiafrugum pefte,aut ira dedm,fata interitura,uel hoftium ftrage, uel chafma? ce ea res deperitura fit:quod<u t uidetis)non eft in re de qua agitur, fed in cafu pofitums & illa prodiicere,profedo ridiculum foret. Nam quod edido aedilifi cautfi eft,ut pro* ftetur à uenditore,ne quid in re proferipta uitq lateat,ne'ue quid ueri reticeatur, aut fi* dum quid accerfitum ue aliquid fit aliunde, & quod ftetur padi & conuenti formula, faciseffe lege profpedum,nequiduitii latentis fupprimatur, quod ipfe feiat, emptor ignoret.Alioqui ipfum redibitorio iudicio teneri ccrtfi eft,idcj no adeo feuerè & re* (Iride iure ciuilicraditum effe,fed parcè &molliter:quippe fi quid uenditor dixit com men dan dx fux mer cis caufa,illud proftari aediles non coègere,ut fi feruum frugi,dido audiente m effe uenditor dixerit.qux enim commendando mercis caufa in uenditioni* bus dicuntur,uenditorem non obligantmeqp enim conftituta audione ita quis proferì# bit,fundum fterilemaut domum peftilentem uendo. At fi dicat feruum literatum, arti# ficem,nomenclatorem,arithmeticum, fabrum aut tcxtorcm,quo plurisueneat, id pro Ilare proculdubio cogitur. Proterea in re modica dedpi emptoré pofle,etia iurecon# Ktnprórem (ulti uolueremon enim redibitorio iudicio teneri dixerunt eum,qui pluris aliquanto *"r* rem d,iftraxit,q quanti «(limata fit;fiquidem res bona fide uedita, propter minima rem	*’
‘nepta fieri non debct,Sed ubi ita immenfo mercatur quifpiam, ut magnam pati iadu# ram neceffe habeat, tunc redhibitioni locum fore,edido aidilium cautfi fuiffe.Quod 11 |taeft,huic fententia: cóucnit, hocqj argumento conuincimur, ut neep eum qui nauem hue frumenti! adueduram,cuius aduétus annona: caritatem 8i ardos commeatus leua urus fitmeqi eum q fruméta diripi,agros uaftari,ucl annum aduerfum frugi bus, longè a™c Pf^fenfcrit,^ minime enundarit,redibitorioiudicio teneri arbitrerai! hoc non d’nt *”re quo profcribif,fedineuentu fortunar.Et quod nuc Cicero inqt,cum q rem
* trahit,debcrc ctiamqua: aliunde futura funt enunciare,ut fi naue hue frumenti! adue uramfdat,quo uilitas annona: confequutura, autuédiromerces uilioresfuturo fint, ex in.°ri Pradicerc, profedo ed ptinerc crediderim, ut procipi intelligamus ab co qui P m°	uir“ b°nfi inftituit,8d ita inftituit,ut ne minima quidem in re quouis
r «tu contra iura Icgcsq^cqtracB humani generis fodetatem aliquid admiffurus fit?
GG iij