14i	Cap. XV. De‘Ver bo Dei. Lib. 11. Cap. XV.	142				
	linguisScriptura diuina legeretur, necvllusan-tiquusau&or meminitalicuiusalterius translation's: &tamen tunc fine dubio multa? aliz erant lingua? vulgares. Igitur faltem primis C CC C. annis.quoEcdefia maxime floruit,non legeban-tur Scripturx lingua vulgati. Deinde iuxta regu-Iam Auguftini lib. 4. contra Donatiftas, cap. 24. &Leonis Term. i.deieiunioPentecoftes,idquod in vniuerfa Ecclefia feruatur,fi non pofsit afsi-gnari eius initium, de Apofiolica traditione de-feendere, & fic Temper fuifle meritò creditur. At nos videmus nunc,in Italia, Germania, Gallia, Hifpania, Grascia, vbicunqueCatholici funt, tantum Grxcx& Latinte lingua? effevfum inpu-blicaScripturarum legione,neepotefthuius rei afsignari principium . quis enim dicat quando ceperitiftevfus? Ad Hy£ c in toto Oriente tempore B.Hiero-nymi in publico vfu erat tantùm editio Grxca. LXX. interpretum per Ongenem.Lucianum, aut Hefychium emendata. Nam vt exipfoHie-ronymodifcimus prxfat. in Paralip. àConftan-tinopoli vfque ad Antiochiam in publico vfu e-rat editio Grxca Luciani ; ab Antiochia vfque ad Agyptum, id eft, per totam Syriam erat in publico vfu editio Origenis; per totam /Egyptum vte-bantur editioneHefychij, &tamen linguaGrj-ca non erat vulgaris à Conftantinopoli vfque ad Antiochiam, & multò minus in Syria & Aigypto. Nam Galatia, eft inter Conftantinopolim, & Syriam, tame n propria linguaGalatarum tempore beati Hieronymi non erat Grteca, fed alia quxdam fimillimalinguxTreuirenfium, vtipfe Hieronymus teftatur prxfarione libri 2. inepi-ftolam ad Galat. Pr?ete rea,Pontus, Cappadocia, Afiami-nor, Phrygia, Pamphilia, funtinterConftantinopolim, & Antiochiamfitte,& tamennonha-bebant eandem vulgarem linguam , fed diuer-fam, vt ali j alios non intelligerent, vt patet ex A<ft. 2. & tamen iftiomnesvna, &eademedirio-ne Scriprurarum vtebantur, nimirum S. Luciani. InSyriaautem eodemtemporelinguamvulgarem non fuifle Gr^cam.fedaliam longèdiuer-fam teftatur B. Hieronymus in vita Hiiarionis, vbidicitHilarionem interrogaffe quendamob-feffum primo Syriacè, deinde Grxcè,vt intellige-rentGrxciqui aderant. Sanctus quoque Effrem multa Syro fermone,id eft.fibivernaculofcri-pfit, vt S. Hieronymus in Catalogo fcriptorum refert. Quod autem Aegyptus etiam propriam linguam haberet.teftis eft Athanafius in vita D.Antoni;, vbi dicit,eum per interpretem difputaffe cum quibufdam PhilofophisGrxcis.D. Hiero-nymvs quoque Iib. de viris illuftr. in Antonio,di-cit eum fcripfiffe Aegyptiacè epiftolas aliquot, quxpoftea in Grxcam linguam verfxfinr. In Africacertum eft,quoufqueibi Chriftiani fuerunt,Temper in vfu publico Scriprurarum fu-	A B C D	iffe Tolam Latinam lingua: nam nullaeft mentio apud vllum auótorem vllius tràslationis Punica?. Et diuus Avgvstinvs libr. 2. doftr. Chrift cap. tJ. dicit tempore Tuo Pialmos in Ecciefia Latine cantari confueuiffe.Item beatus Cypriai-nvs ferm.de orar. Dominica, teftatur Tuo tempore in Mifla dici folitam prsefationem illam; Surfum corda.Auguftinus de bono perfeuer. cap. 1 dicit in Miflapoft illud; Habemtu ad Domi-num, mox fubdiàfacerdote, Grattai agamia Domino Deo noflro,&refponderi ,Dtgnum & tuftum ett. Ex quibus manifeftè colligitur.in Africa Mif-fam Latinèdici confueuiffe.necnonLeftionem, vel Epiftolam,& Euangelium, qui ex prxcipu-ispartibusfuntMiflae. Ateo tempore non fuifle Latinam linguam 0-mnibus vulgarem in Africa,idem Auguftinus te-ftis eft : nam in expofitione inchoata epift. ad Rom. circa medium, dicit vocem hanc, S a l v s, effeetiam Punicam, fed punicèfignificare cria, & ibidem affirmat quofdam Latine, & Punicè, quofdam Punicè tantu feiuiffe, & tales fuiflepe-nèomnes ruflicos. Item Term. 55. de verbis Domini,dicit Punicam linguam affinem effe Hebraic®, & quod Romani lucrum vocant, à Pcenis vo-cari mammon. B. Hieronymvs etiam prxfar.lib. 2.in epift. ad Galat.dicit linguam Afrorum effe linguam Phxnicix nonnihil immutatam.Phxni-cia vero pars eft Syrix. In Hifpania fuifle femper in publico vfu Scri-pturarumfolam Latinam linguam, patetex Is 1-DORO in libris duobus de diuinis officiis ; item ex Concil. T ole t. IV. cap. 2. ante annos D C C CC. celebrato,vbiftatutu eft,vtin rota Hifpaniaidem ordo feruaretur in canendis Pfalmis, in Mifsis,in LeóHonibus, & aliis Ecclefiafticis officiis : &. de-indecap. >2.13.14.& ty.fatis aperte oftenditur, tunc Latine confueuiffe illa omnia legi, qui modus vfq; adhoc tempusferuatuseft. Nec exftat vlla memoria,atitveftigium mu-tationis , & tamen à multis iam feculis defiit in Hifpania lingua Latina effe vulgaris. Nam ante M.C.annos feparata fuità Romano imperio, & fubieótapartimGothis, partim Mauris, qui no-uam linguam fine dubio inuexerunt. Gothose-nim,quosGethasalij vocant,propriam linguam habuiffe, docet Hieronymus initio epift. ad Su-niam & Fretellam. Qujn etiam antequam Go-thi linguam Hifpanorum corrupiffent, fuifle in Hifpaniis propriam linguam, infinuat B. Hieronymus prxfat. Iib. 2.in epift.ad Galat. vbidicit, in infulis Balearibus linguam Gra?cx affinem fu-iffe tunc vulgarem. In Anglia teftatur BedaFuo tempore lib. 1. hift.gentis fux, cap. 1. quatuor fuifle linguas vulgares, pro diuerfitate regionum eiufdem Infili®: tamé Latinam communem fuifle omnibus propter Scripturas : quia feilieet omnes vtebantur editione Latina Scripturarum.etfialiquilinguas maternas proprias haberent. Idem poftea ferua-	
			turn