Qap.XXIK De Clench Lib. L C^XXIL
Ì21
Diaconi fini vni™ vxoris viri, vbi illud;F»i««, non poteft determinare numerum, alioqui fenfus ef-fet,vt multi Diaconi vnam vxorem communem haberent.Poniturigitur illa vox, Vnius, pro, So-lius,vtfenfus fit, Diaconi folius vxoris fuse viri fint,non mulierumceterarum. At indignaeft obieftio,cuirefpondeatur. Quis enim nonin-telligit illud: Diaconifint vnius vxoris viri, diuisè accipi debere, non coniumftè ? Ifte igitur fenfus eftjDiaconi, ideft, quilibetDiaconus fit vnius vxoris vir.
Qvarta Obiectio. ApoftolusPaulus 1. Corinth.7. fein numero viduorum ponit,& tamen i.ad Corinth.p.ait : An non habemuspotefiatem fororem vxorem circumducendi ,ficut Apofioli, ("filtri! Domini, & Cephas ? Poterat igitur Paulus, licet vi-duus effet, vxorem ducere ; quomodo enim po-tuiffet fororem vxorem circumducere, fi nó po-tuiffet earn prius ducere?
Re s p o n d e o,hoc argumentum multis modis peccare. Primùm enim B. Paulus nó fe inter viduos numerat, fedintereos, qui vxore care-bant,fiue earn nunquam accepiffent, fiue iam a-miCiffent:Innuptis,mqmt, & viduisdico, quia bonum eli, fi fic permanferint, ficut & ego. Deinde, nondi-cit idem Apoftolus,habere fe poteftatem foro-rem vxorem circumducendi,fed fororem mu-lierem,vtinterpretes omnestradunt.dequare fuperiore quceftione difputauimus.
Obiectio Qvinta.PoteratPaulus.fi vo-luiffet, apertè dicere, Epifcopu debere effe mo-nogamum,ergo cùmnon dixerit, Epifcopum debere effe monogamum,fed vnius vxoris virù, cogere voluit Leftores , vt intelligerent verba fua.non de fingularitatenuptiarum, quod fonati nomen monogamia,fed de fingularitate mulie-ris,quodfignificat illud: Vnius vxorisvir. Nonigi-turinterdicit Epifcopo B. Paulus fecundas nuptias, fedaliarum mulierum commercium, pr®-tercommercium legitim® vxoris.
Responde o,fiitacauillariliceat,nuquam finiendas qu®ftiones;dixit Apoftolus, quod in-telligeretur; non debuit omnes loquendi formas excutere. Adde vocem , Monogamia, apud Grsecos non effe invfu.fedàLatinis primùmv-furpari ceeptam.etfi ex Gr®cis vocibus compo-fità. Prolude nó effe mirum, fi Paulus,qui Grj-cèfcripfit,eanonfueritvfus. Addeetiam, hanc ipfam vocem, licet proprie ab vnis nuptiisde-du&am,tamen vfitatèetiam accipipro eo,qui habet vnam vxorem, fiue ea prima fuerit, fiue fe-cunda,ex quo fequitur, vt idem omninò fit Monogamia, quod vnius vxoris vir.
Sext a Obiectio. Ambrofius libro de digitate facerdotali,cap.4. illa verba : Vnius vxoris w.expofuitde coniugio fpiritali Epifcopicum Ecclefia,atque ait, Apoftolum id iubere, vt Epifcopus vnam Ecclefiam regat,non multas. Non igitur,fi Ambrofio credimus, interdiciturSacerdotibus digamia.
B
D
T>9*
A
c
Hieronymus quoq; in epiftolaad Occanum, defendit acerrime Carterium Hifpanum Epifcopum, qui duas vxores habuerat,& ad legem Apofìoli,inquampeccaffe Epifcopus illeaccu-fabatur; refpondet,poffe illud ; Vnius vxoris vir, multis modis intelligi. Nam primùm hic poteft effe fenfus;Sit Epifcopus vnius vxoris vir, id eff, vnam habeat vno tempore, & licet ea mortua alteram ducat, nunquam tamen fimul habeat duas. Deinde etiam, nomine vxoris accipi po-teftEcclefia, vt ille fit vnius vxoris vir, qui vni prxpofitus Ecclefise eft. Et rurfus, nomine vxoris mulierpoteftaccipi, vtidem fit vnius vxoris vir,quod vnius mulicris vir, vt non tam fecund® nuptia?,quàm multarum fimul mulierum commercimi] prohibeatur.
Adderepoffumus teftimonium S.Auguftini libro de bono coniugali,cap.18. vbi opponit Sa-cerdotcm Teftamenti vetcris, qui multasvxo-res habere poterat, Sacerdoti T eftamenti noui, qui vnam folùm habere poteft. At ille multas Cimai habere poterat, igitur ifte plures vno tem-porehabereprohibetur, nonautemvnam poft alteram.
Ad A mbrosii teftirnonium facile erit re-fpondere,fiquidem ipfe in ilio ipfo loco,qui no-bis Obiicitur,fcribit,ad literam prohiberi diga-miam vxorum Sacerdotibus. Myfticè auté pof-fe etiam exponi de digamia Ecclefiarum; quo-circaidem Ambrofiusin epift.82. &lib.r.deof-ficiis,cap.vlt.&in commentariis in Paulum, nó meminithuiusmyftica; expofitionis, fedexpo-nitfimpliciterde veraMonogamia.
Ad Hi ERONYMi verò,vtrefpódeamus,ob-feruandum eft,controuerfiam fuiffe inter vete-res Patres ; An qui vnam vxoré habuit ante Ba-ptifmumjeaque mortua, alteram duxit poft Ba-ptifmum, bigamus céfendus effet,nec ne ? Nam S. Hieronymus in epiftola ad Oceanum contenditi einfmodi hominem non effe bigamum, propterea quod per Baptifmù fit faftus nouus homo ex veteri, & nihil ei nocere pofsit eorum, qua- fecit ante Baptifmum. Et fané huic Pententi® multum fauet can.17. Apoftolorum, qui difertèprohibet Epifcopum fieri,qui poftBaptifmum bis nuptias celebrauit.
Gontràverò,Ambrofius,Innocentius,&Au-guftinus locis citatis contendunt, omninò habendum bigamum,qui duas vxores habuit, fiue ante Baptifmum,fiue poft Baptifmum. Nam Ba-ptifma diluit peccata , non foluit coniugia;& renouathominem, quantum ad vetuftatem vi-tiorum,nó quantum adea,qua: reétèfehabent. Atq; hcecfententiatandempramaluit,&abvni-uerfa Ecclefia recepta eft.Neq; obftat canon A-poftolicus; fortaffe enim eo tempore propter hominumpaucitaté difpetifabantApoftolicum illis,quianteBaptifinum vxorem vnam.velplu-res habuerant, modo nó habuiffent plures poft Baptifmum. Neque enim eft hoc pr®ceptum
Apoftoli