CAPVT Vili.
turiretvt ipfi iam habeàtgloriam, cuius fimilitudinefn expettamusjfecundum illud Mat.22.Emnt ficut ange li dei in coelis. & ideo éonuenientius iècundùm prxdi* ttaexpomtur.	(LLettio v.
ÌE5KÌ&? Onfolli» autem illa,fed &
33; vittum & veftitum,& alia qhibusfcruitur noftr? mor perfeuerantabiniriocrcatura.CEftautéfciendìi quòd talitati qua eft qua?dà feruitus à qua liberabuntur fan; creatura dei poteft dici omne illud quod fub deo eft,ali* ftitendentesin libcrtatem gloria filiorum dei. Qui quivoluerùtpradittaverbaexponeredequalibetcrea* quanuis nunc habeant libertatem iuftitiz qua: eft à tura edam deangelisfanftìs. Sed valde incóueniens eft feruitute peccati,nódum tamen habent libertarem glo* vt ipfi dicanturvanitati fubietti^ut ingemifcere & par risEquxellàlèruitutemiièrÌ2B.Iob.39.Quisdimifito>	•	•	......	.	■........
nagrum liberò fSi vero per creatura intelligatur huma* na natura ipfa liberabirur à feruitute corruptionis. i. ad literà àpaftibilitate & corruptione,&hoctendensinli* bertatcm gloriai fili orò dei,qu? eft non lolù à culpa,fed etià à morte, fecùdù illuda. Cor. ij.Abforpta eft mors in vittoria .Si vero intelligatur de creatura lènfibili, fic ipfa creaturaliberabitur à lèruitute corruptionis.i.mu* tabilitatis : quia in qualibet mutatione eft aliqua corru* ptio,vt Aug.dicit. tic etìàphilofophusin.S.phifi'corii. & hoc in libertatem gloria: fìliorum dei, quia hoc etià libertari gloria: filiorum deicongruit, vt ficutipfi lunt innouari,etiam eorum habitatio mnouetur. Baia:. 62, Ego creo celos nouos & terram noua’m, & nó erunt in memoria priora,id eft,prior mutabilitascreatur?,quia & iplà &c.fecundùm primum fenfum. Ac fi dicat, Nó folùm nos apoftoli, feaetiam alijiufti. Infenfuautem fecundo,nonfolùm iufti,fed edam ipfa humana natu* ra qua: in quibuldam nondum eft renouata per grada. In tertio autem fcnfu intelligeqdum eft adì dicatur, Non folùm homines fed'alia creatura. <LDeindecùmdicir,(Scimusenim&c.)ponitfignum expettarionis. Scimusenimnosapoftoli per ipiritum fanttum inftrutti, &etiam perexperimentum quòd ofnis creatura ingemifcit & partunt viig adhuc. Quod quidem fi intelligatur de creatura fenfìbili habet ditti* cultatem. Primo quidem quantum ad hoc quòd dicit, Ingemifcit & parturit.hoc enim conuenire videtur nó nifi creatura rationali,fed poteft fic exponi vt hoc quòd dicit, Ingemifcit.idem fic ei quòd dixit,non volens. In illis enimingemifcunus,qua:noftra voluntati repus gnant.Sic ergo inquanto defettus natura: fcnfìbilis lunt contranaturalemappetitumparticularis natura dicic ipfacreaturalenfibilisingemilcere. Quòdautemdicit, parturit.idé eft ei quòd fuprà dixerat,Expettat.Nà par turino eft via ad prolem producendam.Secundù auté dubium eftinhocquòddicit,(Omms creatura.^ quia fic etià includerenturcorpora cadeleftia.Vnde & gioia dicit fol & luna non fine labore ftatuta fibi implent (paria,fed exponendum eft vt labor accipiatur prò mo» tu,fìcu&requiesquandoqjaccipitur proceflàtione ab opere fìcut deus diefeptimarequieuiflé dicitur Gen.i. Ecfecundù hoc gemitus intelligitur corruptio qua aut mifcetur motuilocali, prout. 1. definiteftein hoc vbi & incipit eflè in alio : per parturirionem auté intelligitur ordinario coeleftiù corporum ad eorum innouationem. Si vero exponatur de hominib9 fic dicitur humana na; tura omnis creatura,quia parricipat cù omni creatura,
HInofipfi primitias ipiritus ha do gloria Jjbentes, & ipfiintra nos ge-^Jo s^mimus adoptionem nlioru ne magno*
dei eXpc&atcs redemptioliem corpo-ris noftri. Spe enim lalui fadi fumus. Spes autem quse videtur non eftlpes. Nam quod videt quis, quidiperat? Si autem quod non videmus iperaiiius, per patientiam expedamus.Similiter autem & Ipiritus adiuuat infìrmitaté noftram.Nà quid oremus lìcut opor-tet nefcimusrfèd ipiè ipiritus poftulat prò nobis gemitibus inenarrabilibus. Qui autem icrutatur corda, Icit quid deiiderat ipiritus,quia fecundum deu poftulat prò fàndis.
ÌESuprà oftendit apoftolus.excellcntiam futura glori? & expettationé creatura?,nunc oftendit idem ex expe* ttatione apoftolorù. Non auté poteft eflè paruri quod àmagnisvirisexpettaturtamanxiè. Et circa hoc duo facit. Primo proponit quodintendit. Secundòprobat ^>pofitù,ibi,(Spe enim &c.)Circa primù tria fadt. Pri mò proponit dignitatem expettanriù cùm dicit, (Nó A poftoii folùm autem tllaj fcilicet creatura expettat gloriarci fi * habuerurtt liorumdei,fed &nofipfi fcilicet apoftoli habentes pri* primitias miriasfpiritusfantti ,quia fcilicet Ipiritumlànttum & fojritibus: tempore prius,& cxterisabundantius apoftoli habuesqy^ppjYj^ runt,ficut & in frùttibusterr? illud quod primo ad ma fanfhi acce turitatem peruenft eft pinguius & magis acceptum. perùt & Hier.z.SanttusIfraelaominoprimitìxfrugumeius. pOTe pt[Lls Heb.i2. Acceflìftisad ecclefià primitìuorù qui conferò & exteris ptifuntincazleftibus. Ex quopatetquòdapoftoli funt abundàti9. omnibusalijsfanttisquacunq; prarogatiua prafulge* ant,fiue virginitaris,ime dottrina:,(lue tnartynjpra* cum fpùali quidé quantum ad intellettum, cù animali ferendi,tanquà abundantius fpiritum fanttù habeni quantù ad corporis animationé, cum corporali quanta CSed poteft.aliquis dicere quòdquidam alij fantti
ad corp9. Hic ergo creatura, i.homo ingemifcit partim propter mala qua patitur, partim prop ter bona [pera* ta qua difteruntur.T rena. Multi geinitus mei. Partu rit autem, quia cum quadam afflittione animi fuftinet dilationè gloriaexpettata.Prouetb.6. Spes qua diftér tur affligit animano Io. ió.Muliercum parit triftitiam habet. Piai. Ibi dolores vt parturientis.Dicit autemvfq; adhuc.quiaifte gemitus non eft ablatus pernoftràiu* ftificarionéjfed permanet vfqj adhuc.i. vfqj ad mortem velvfq3adhuc,quia& fi aliquiiam fi nt liberati qui funt in gloria,adhuc tamen nos fumusrefidui.Vel vfque ad* huc,quia nó Colò antiqui patres quifuerùt ante c h r i st v m, fed etià adhuc tempore grati? eadé patimur. a. Pet. 3. dicitur ex perfona impiorù, Vbi eft promifiìo àut aduentus eius. Ex quo patres doxmicrunt omnia fic
firitum lànttù habentes.
l	i	a .	i ma
iora tormenta fuftinuerunt, Se maiorcs aufteritatcs p* pter christvm qapoftoli.CSedfeiendumeftg» magnitudo meriti pnncipaliter & refpettu eflèntialis jvlasnita* pramijattendituriecundumcharitatem. Confiftitem do nienti* pramium eflènriale in gaudio quod habetur de deo. Manifeftum eft autem quòd de deo plus gaudebùt qui £ plusamant. Vnde &illam vifionem beatamdominus taK fuo diletto promittit,dicens Ioannis;i4.Si quisdiligit me,diligetur à patte meo : & ego diligam eum,8c ma* nifeftabo meipfum. Sed fecundum quantìtaté operurci mereturhomo pramium accidentale quod eft gaudiù de talibusoperibus. Apoftoli ergoiila opera qua: fece* runt ex malori eharitate fccerunt, ex qua habebant cor ad multa maiorafàdéda fi fuiflèt opportuno. Si autem dicat aliquispoteft tantum quis conari quòd hàbebit
e j