*
248	De Ecclefia
armatura rtipata > fuos omni tempore debellavit hortes. Primo fæculo errorem J udæorum legalia cum Evangelio commifcentium in Concilio Apof-tolorum correxit. ! Secundo fæculo mfurrexit ad-versus Q^atuor-decimanos in Synodo Paleftmæ , in qua quidem fandum Pafchatis fertum celebian-dum effe Dominica proxime fequente æquino-xium vernum fancivit.Tertio fæculo fuo perrtrin-xit ftylo cenforio Praxeam, & Noëtum qui uni-cam in Deo admittebant perfonam,tum Sabellium qui eamdem perverfam acriùs port iftos propugna-bat dodrinam. Eodem tertio fæculo magna exar-fit controverfia pro Baptifmo Hæreticorum inter Cyprianum, Firmilianum, & Stephanum primum Romanum Pontificem :prior, tri Carthagine j alter duo in Oriente, Iconii & Syn ,adis, Conci-lia adunarunt, in quibus Bapcnma ab Hæreticis etiam verbis Evangelicis collatum irritum definie-re : his reftitit fortiter fimul & fuaviter Stepha-nus ; fidem enim ita defendit, ut nec pacem ru-periti nec in contrarium errorem prolapfus fit. Illorum quarto fæculo Donatiftæ fecuti lunt er-rorem, fed non imitati funt charitatem : primum enim in apertum fchifma ,deinde in hærelîm pro-lapfi funt ; damnati in Concilio Romano fub fanc-toMelchiade provocaverunt ad Conftantinumlm-peratorem : Ecclefia cedens protervitati eorum , dedit aliud, non ex neceffitate, fed ex indulgen-tia Arelatenfe judicium ; quo iterum atque iterum vidi, 0 furiofa rabies ! pro more Paganorum ad-huc Conftantinum appellarunt, qui tantam exilio, aliifque pœifl’s^ompefcuir audaciam.
Ecclefia, ebaem quarto fæculo , graviffimam ali .m fubiit tempertatem occafione Arii, qui Ver- I bum meram, tametfi omnium excellentiffimarn creaturam dixit ; Aëtianos, & Acacianos fectarios habuit, nufquam verá Liberium Papam, non fe-cundùm Patrum Ariminenfium Niceæ inThra-eia adunatorum ccetum. Utinam irti licut corde, fic & fubfcriptionibus vocem homoufion femper fervaffent ; fed non ideo eorum laplu excidit illa versus tempora Ecclefiæ Univerfalitas. Innumera propè ad hærefim fuam ftabiliendam Ariani adu-navere Conciliabula, fed his alias & fide & virtù-te meliores Synodos numero circiter zi. oppo-fuit Sanda Mater Ecclefia, ab anno fcilicet 313. ufque ad annum 589. Quibus in tanta tempo-rum acerbitate ejus univerfalitas roborata , veluti fluvius paradifi voluptatis, perenni fidei fluxu & refluxu totum irrigavit orbem. Sandus Hilarius formulas Arianorum & Semi-Arianorum non fine fundamento fidem temporum appellavit ; nam etfi Verbum Deum erte quandoque in eis faterentur , attamen fraudem ut plurimum paratam habebant. Intra viginti circiter annos quindecim finxere & refinxêre : fex Antiochiæ, tres Sirmii concinna• verunt ; reliquarum fex , una Philippopoli ; altera Ancyræ ; tertia Seleuciæ ; quarta Niceæ in Thra-eia edita fuit ; illa Ariminenfium nomen retinet, eo quòd fubfignata fuerit ab aliquibus Concilii primi Ariminenfis Præfulibus fraude Arianorum irretitis ; quinta Conftantinopoli conflata fuit ;
fexta demum ex colledionibus formula Antio-chenæ adversus Paulum Samofatenum & prima Sirmienfis fada eft in Thracia : ex Antiochenis fexta peffima eft, quandoquidem nedum homou• fion, fed & homioufion tollit : fecunda ex Sirmien-fibus prorfus blafphematoria ; tertia vix toleran-da , cum fubflantiæ vocem removeat : prima , à Bafilio Ancyrano edita , fenfum fidei confonum
in /pedali.
præ fe fert, namque'Verbum in ea Patri per orni .nia fimile conclamatur; tum illi omnes qui Ver-bum aut ex nihilo, aut ex præjacente materia fac-tum afferebant, alieni ab Ecclefia declarantur : Liberius irti, & non fecundæ, immò nec tertiæ fubfcripfít.
Ecdefia, iteratas quarto fæculo, non fine ma-gno animi S. Damali fummi Pontificis moerore experta eft tragcedias opera Macedonii qui Spiri-tui fando, nefando federe abnegavit divinitatem; hinc qui ipfi adliæferunt à Græcis Pneumatoma-chi didi íunt, id eil, Spiritûs fandi impugnato-res. Hate nefaria hærefis orta eil anno Chrifti cir-citer 360. juxta Epiphanium hær. 74. portea veluti cancer ferpfic in mundum. Et vero magna populi multitudo, tum Conrtantinopoli', tum in Bithinia, Thracia, Hellefponto, tum & aliis in regionibus Macedonio adhærebat ; inter esteros eminebat Marathonius qui errorem partim ilu-dio, partim pecunia adeo auxit, ut Macedotíiani, terte Sozomeno, à multis Marathoniani vocaren-tur. Fidem Ecclefia, damnato in Synodo Conf-tantinopolitana Architedo, primum fie explica-vit in Symbolo , Credo in unum Deum ... Et in Spiritum fandum L ominum, fi vivificantem ; qui cum P atre fi Ei/i« fimul adoratur fi conglorifica• tur. Tum in Florentina addidit : D«» ex Patre Filioque procedit. Pelagius quinto fæculo novæ hæreieos Hirnulis turbavit Ecclefiam , ira enim humanam extollebat naturam ut Chrifti prorfus evacuaret gratiam ; damnatus in Conciliis Africa-nis, illufit Patribus Diofpolitanis ; fic enim gra-tiam praedicavit , ut à lege numquam recefferit : illufit & Zozimo Papae ejus difcipulus Ccelertius, fed fraude deceda, uterque damnatus ert in Con-cilio Romano, deinde in generali Ephefino ; fed abfciffo hydrii capite perftrindione Pelagii, re-manfit in cauda venenum, fcilicet in Maffilienfi-bus qui initium fidei à voluntate humana in fe re^ lida ducebant״
Ecclefia novos in Oriente , eodem quinto faî-culo, ingemifeens , habuit adverfus proprios fi-líos congreffus. Namque anno circiter 419. gra-viter «rravit Neftorius circa Incarnationis fubftan-tiam , jn Filium enim & Matrem aequaliter ini-quus, illi divinitatem , huic Dei-parae abrogavit dignitatem : damnatus in Synodo Alexandrina ; duodecim B. Cyrilli Capitulis s- velut totidem Anathematifmis , alia oppofuit erronea ; anathe-mate iterum percuffus in Synodo generali Ephe-fina , non refipuit, hinc vel ab ipfo Imperatore proferiptus, Deo & hominibus exofus , exui & errans obiit. Neftoriiblafphemiis fucceifit, elapfis 18. circiter annis ,■ Eutychis Archimandritas ftupidus error , quo voce quidem diffimili, fed impietate pari Bcclefiam dilaceravit, unicam in Chrirto prædicans naturam. Contra eum exar-fit fandus Leo, tum Concilium Calehedonenfe in quo proferiptus ert. Sexto fæculo, adunatum eft quintum Concilium generale ad difeutienda tria Capitula; an legitimé ab ipfo proferipta fint? Placet admodum affirmatio. Pacem Ecclefiæ fep-timo fæculo turbaverunt Monothelitæ , unicam in Chrirto pro duabus naturis propugnantes vo-luntatem & operationem : fextum Concilium cecu-menicum eos anathemate percuffit. Num Hono-rius fuerit Monothelita , vel foliim hærefeos fau-tor, an etiam de fado in irta Synodo damnatus ? Partem negativam quoad irta tria momenta te-nent viri omni exceptione, majores, Si nos cum eis.