20? Diip. V. Partit.!, de Natura Motus.	206
do quis ambulat, moueatur, nemo enim ambu. latnifi moueatur, nemo mouetur,nifi beneficio motûs, ergo aut neganda eft deambulatio, aut negandus motus, fed negare deambulationem eft ire contra fenfum communem, ergo pariter negare motum.
Fundamentum Zenonis iftud erat: Si da. retur motus, deberet pertranfiri per eum infini-tum fpatium : fed infinitum noHeftpertranfibi. le, ergo non datur motus -, maiorem probat, quia in fpatio funt infinitx partes, ergo fpatium eft infinitum, quia conftans ex infinitis partibus eft infinitum,quodautem fpatium fit infinitum, patet,quodque habeat partes infinitas,quia fpa-tium, quandoquidem eft aliquod quantum, eft diuifibile in infinitum, omne enim quantum eft diuifibile in infinitum.
Sedrefponfio communis ad hoc eft alias effe partes in quanto proportionales, feu communi-cantes,& alias aliquota!, feu non communican-tes : infinitum confiât ex partibus infinitis ali. quotis, & illud infinitum eft impertranfibile; quantum autem non eft tale infinitum, & per confequens fpatium, licet fit quantum, non eft impertranfibile: quia habet partes infinitas tan-tummodò proportionales j partes enim eius ali. quotx funt finitae. Itaque qui morietur abvno loco ad alium, non pertranfit nifi fpatium vere finitum , ficut licet quantitas bipedalis habeat partes infinitas proportionales , & communi-cantes, id eft quarum vna eft in alia, attamen quantitas bipedalis eft vere finita.
Datur ergo motus in rerum natura, & hoc non minus certum eft faltem à pofteriori, quàm certum eft dari corpus naturale, ficut tam cer-tum eft dari in rerum natura rifibilitatem, atque certum eft dari naturam humanam,quia infallì-bilitate naturali ad naturam humanam fequitur rifibilitas, ita infallibilitate naturali ad corpus naturale fequitur motus.
jtum.1. Sequitur ergo , vt inueftigemus, quid fit motus: triplicem afièrt Ariftoteles motûs defi-nitionem, dux priores funt tantum deferiptio-3etar. nes, tertia vero eft germana motûs definitio :
Prima definitione dicitur motus attus mouen-tis: fecunda vero dicitur attus mobilis, atrerfzá & vera eft hxc, Motus esi aflus entis in potentia, prout in potentia, quæ definitio communiter re. cipitur à Phyficis vi vera definitio.
Vt autem euidentiùs pateat, fingulæ funt explicanda particuIx./Vzwo quidem motus di. citur acias, circa quodaduerte attum aliquando fumi pro forma iplà, quo patto attus vocatur ceJeAixi», id eft perfettio : fed hoc in loco non ita vocatur motus ; nam motus eft quid imper. fettum. Deinde attus fumitur vel pro attu pri. mo, vel pro attu fecundo,motus dicitur & attus primus, & attus fecundus : Dicitur attus primus refpettu formæ acquifibilis : dicitur attus fecun. dus refpettu mouentis ; eft eniin id , per quod ponitur mouens in attu fecundo, motus eft er-go ille attus, feu operatio, quâ mouens agit in mobile,nam vt caufetur motus,hec requiruntur fcilicet primum mouens,id eft efficiens motum, deinde mobile id eft, quod mouetur v. g. ignis aquam calefaciens eft mouens -, aqua vero eft ipfutn mobile,& calor eft id,quod producitur in
mobili, feu terminui motûs; ille vero fluxus, feu ilia via, quâ calor producitur in aqua,dicitur motus.
Secunda particula entù poftulat, vt videa, mus, quotupliciter fumatur ens ; Primo enim »ranfcendentaliter fumitur,ideftproomni eo, quod eft fiue exiftens ־ fue non exiftens, & hoc modo ens non ponitur in hac definitione, quia prohibet Ariftoteles tranfcendentia poni in de-finitionibus. Deinde res antequam exiftant, funt entia,non tamen ve ficfubditaefuntmotui.
Secddo fumitur ens pa mìci pia li ter, id eft pro par. ticipio verbi farti, vbi ens idem eft, atque exi. ftens. Vnde ens in definitione motûs idem eft, ac fi diceretur -, motus eft attus exiftentis : Alix particulae funt in potentia, prout tnpotentia. Vbi nomen pofewr«£ fumitur palliue, nempe prout eft acquifitio alicuius attùs perfetti. Dicitur prout in potentia reduplicatiuè, vt offendatur, quò3 potentia fit magis de intrinfeca ratione motus, quàm ipfe attus. & vno verbo prstditta motûs definitio ad hunc fenfum potcft reduci,quòd vi-delicet motus fit tendentia ad aliquam formam, proindéquecùm tendentia fit aliquid defeim-perfettum, motus proinde erit aliquid effentia-liter imperfettum, etiam in quantum eft attus, quia non eft necefle omnem attum effe perfe-ttum , fed folùm eum attum, qui eft in quiete, non vero eum, qui eft in tendentia, feu eum,qui eft in potentia, prout in potentia.
Sed quia tyroni illæ particulae, in potentia, prout tnpotentia, videntur ambigus, ideò illas ad fenfum exemplifico. Dum fedeo in cathedra in vna parte cubiculi, dicor effe in potentia eundi ad partem alteram cubiculi, quia poffum ire in illam partem , at quando furgo è cathedra, & attualiter procedo, feu eoadaliam partem cubi-culi,tumdicor eifenonfimpliciterin potentia ad illam partem, fed veré eße in potentia, prout ■ in potentia,cùm attualiter eam in illam partem,
& attualiter eam, ideò motus dicitur attus, at <׳ quia mea potentia eundi eft in fuo exercitio, ideò rette dicitur reduplicatiuè in potentia,pro. ut in potentia, id eft exercetur mea potentia , ficut quando non manduco, dicor effe tantum in potentia manducandi, quando vero mandu. co attualiter, dicor tunc effe in potentia, prout in potentia ; quia tunc exerceo potentiam man. ducandi, at poftquammanducaui, dicor aequi-fiuiffe terminum, &effe in quiete, & non am. pliùs in motu, & ex his potes facile capere alia, tam determinationem motûs, quam manifefta-uimus in motu locali vtpote manifeftiori. Veri-ficaturnmen ditta definitio in motu augmen, tationis, &inmotualterationis.
jqic folent inquiri duo pullulantia ex allata definitione : Primum eft,an fucceffio fit de effen. tiamotûs? Item an continuitas? Ad quæ duo fuccinttè refpondeo.
Ad primum dico fucceffionem effe de effen. tia motûs proprie ditti. Probatur efficaciflìmè -,
Illud eft de effentia alicuius, per quod diftingui. ־<״,», Wj■-tureffentialiterab alio: fed motus propriè dittus fic'' diftinguitur effentialiter à motu inftantaneo, qui dicitur potius mutatio , quàm motus per fucceffionem, ergo fucceffio eft de effentia mo-tûs proprie ditti, vtque hoc melius intelligatur.
I 4	Aduerte