145׳ Di fp.IV• Partii, de caufa materiali & formali. 146
culum aliquod & nexum conneffentem materiam cum forma, de nouo ipfis fuperuenientem: fed nos, qui difeeflìmus ab opinione communi in fupenori difputationepdrt. 2. nullum tale admittentes vlncu-culum inter materiam, & formam, fed dicentes ma-teriam, & formam vniri feipfis, ideò nunc redé di. cimus, quòd caufalitas mareriæ fit ipfa coniunffio, & intima penetratio fubftantialis materiæ,& for-mæ, licque probaturficunda refolutionis pars.
Illa eft caufalitas materiæ refpeffu formæ, & compofiti«»faftoejfe > quæ facit formam affualiter informare materiam, &compofitum effe compolì-tum: iedid præftat talis coniunffio materiæ, & for-mæ,ergo illa eft caufalitas matçriæ.tum refpeffu for-mæ,tum refpeffu compofiti in fatto effe■, quæ caulàli-tas exercetur, non modo refpeffu formarum mate-rialium, fed etiam refpeffu animæ rationalis -, nam in Compofito ex corpore, & anima rabonali talis debet reperir¡ coniunffio, alioquin homo non effet verum compofitum Phyficum.
Refolutio fecunda : Caufalitas caufæ formalis eft ipfa coniunffio formæ cum materia : Probatur, quia nihil aliud poteft affìgnari pro eiuscaufalitate, nifi diffa coniunffio. Secundo illa affualis coniunffio caufat compofitum vt quo, at forma caufat com סק-litum vt quod per illam ceniunffionem, ergo illa coniunffio eft caufalitas affualis ipfius formæ.
Sed ne fit aliqua deceptio in his noftris diffis, oportet aduertere coniunffione poffe fumi, vel pro affioneconiunffiua, vel pro ipfa coniunffione , feu vnione , ficut dicunt comuniter Phyfici, quòd vnio fumatur aliquando pro affione vniciua, quæque vo-catur vnitiodk aliquando pro termino produffo per aff ionem vnitiuam -, dum dicunt communiter Phy-fici vnionem effe caufalitatem caufæ formalis, non intelligunt de affione vnitiua, fed de termino per per illam produffo, ita nos hîc, dum dicimus, quòd coniunffio formæ cum materia fit caufalitas formæ, non intelligimus de affione coniungente materiam, &formam־fed de ipfa coniunffione: Deinde quia coniunffio illa poteft confiderari vel ex parte mate, riæ, vel ex parte forma, fi confidereturexparte ma-teriæ, dicetur coniunffio paffiua: fi ex parte formæ, coniunffio affina, & idcircò coniunffio affiua erit caufalitas formæ, 5: coniunffio paffiua, caulalitas materiæ. Torum hoc fundatur in eo, quod diximus nullam intercedere vnionem inter materiam & for-tnam.&c. Ex his patet quoque quænam fit caufaii. cas materiæ refpeffu compofiti in faff o effe, nimi-rum ipfa coniunffio paffiua.
Refolutio (ìcunda. Proprius formæ effeff: us non /,¿?»/ז־¿eftiplàmateria, fed ipfum compofitum : ??־«»»«pars «־/־?־״- contfa Thomiftas, qui ideò dicunt materia quo-ad luam exiftentiam elfe effeff um formæ, quia vo. luntiplàm exiliere exiftentiâ communicata à for-ma, quod tamen reiecimus, contrariumque proba-uimus difr. 2■ ex quo probatur : quod non habet fuñ effe à forma,non eft effeff us formæ: fed materia non habet fuum effe.aut exiliere à forma, vt ollenfum eli citato loco, ergo non eli effeffus formæ ; Probatur vero quòd compofitum fit effeffus {ortnxprimb: ille eft effeffus formæ, qui caufaturà forma : fed com-pofitû caufatur à forma, vt patet, caulàtur,inquam, in genere caufæ formalis, quia forma eli id,quo eft compofitum; ergo compofitum eli effeff us formæ; Secundo: Illa eli cauli formalis compofiti, quæ dat quidditatemcompofito: fedforma datquidditatem compofito, ergo eft caufa compofiti : Maior patet ;
minor eli communis inter Phyficos dicentes, quòc¡ forma fit ratio, & fpecies compofiti, formaquepo-natcompofitumin tali quidditate, !Stintali fpeciet deinde nullus melior affìgnari poteft eflèâus forrnç, quàra ipfum compofitum, cùm forma fit in ordine ad conftitutionem compofiti, &: ex his patet quo. que effeffura vltimatum materiae effe caufam com. politi.
Obijcies : Cauli eft nobilior fuo effeff u; forma non eft nobilior compofito, item nec mate, ria eft nobilior compofito, ergo compofitum non eft effeffus materiae, nec formae,
Refpondeo, concedo maiorem de caula dante'®׳#*■ totum effe rei, forma vero non dat totum effe rei: Item nec materia, quia vtraque fimul concurrit ad conftitutionem compofiti.adde quod illa maior or-dinariè tantum recipitur refpeffu caufæ efficientis, quæ debet effe aut nobilior fuo effeff n,intcllige.fi fit caufa æquiuoca.autæquenobilis.intellige fifit caa-ii vniuoca.
Obijcies fecundo : Ille eft effeffus forrnç.ad primo terminatur caulalitas formae : fed caufalitas ' formae priùs terminatur ad aff uationem materiae, quam compofiti, ergo affuatio materiae erit effeffus formae, & noncompofitum.
Refpondeo illa duo effe in inftanti, videlicet®׳#• affuare materiam & conftituere compofitum, ila-tim enim a tque forma eft vnita materiae, tranfit in tertiam entitatem, & aff uat materiam, quâ affua-tione compofitum eft compofitü. Aut dici poterit, quòd aff natio maceriae ab ipfa forma fit effeffus w quo , ipfummet vero compofitum fit effeffus M quod, vitimatus, & proprius.
Partitio III.
De caufa efficiente,& cfuibufdam alifi ad eum ffieElantibus.
p Orum, quæ fpeffant ad caufam efficientem, *"'nonnulla funt communiter recepta apud Phy. ficos, alia vero maxime controuerlà. Quae com-muniter funt recepta, in hac partitione praemitte-mus . quæ vero funt controuerfa, in fequentibus difcHtiemus.
Quaeritur autem nunc, quomodo definiri de-beat caufa efficiens ?
Refpondeo : definiri folet in hunc modum:/"’ד «״• Caufa efficiens eA primum Principium, unde esi tut, aut quies, cuius definitionis genus e^primiimeimu, principium, per cæteras vero particulas differt à qui. bufcunquealijs; nam caufa finalis non eft id, vnde motus, led id cuius gratiâ fit motus..
Item nec caufa formalis, nec materialis, quia cúm fint caufie intrinfecæ. caulàlitatemque exerce, ant intrinfece,non dicuntur efficere motum, quia motus eft quid extrinfecum.
Dicitur,	quia caula efficiens non tan-
tùm dat entitatem rei, fed etiam conferuationem, conferuatioautem rei eft quædam quies ipfius rei: iliaque definitio caufæ efficientis ab alijsfic ptOpo-nitur. Caufa efficiens eft id, quod extrinjic'e& veri tribuit alteri entitatem, quæ definitio etiam conus nit caufis efficientibus non tantum principalibus, fed etiam inftrumentalibus,tamquevniuocis. quim æquiuocis principalibus.
Vocamus caufas principales vnìuoéàs, qliSe affi, tnilant fibi effeff um, in quo differunt ab atquiuocb
G	qiiat^t