395 Dif.X. Part.VIII.de condenf:&rarefa6t. 396
Partitio VIII.
De conden/ationerarefazione.
QVia Phyfici ordinariè agunt in libris de ge.
neratione de potentia augmentatiua, eius aZione, & termino, cum quibus maxime appa-rentem habet fimilitudinero rarefa ¿lio,ideò hoc in loco decondenfatione, & rarefazione diffe-rere folent, quod & præftabimus, quamuis de potentiaaugmentadua non nifi in difputationi-bus de anima diZuri fimus.
a. Quid autem fit condenlatio, & rarefaZio at^ fenfum patet; denfum enim nihil aliud eft, quàm quod habet multum de materia,& parum de extenfione. Rarum è contra multum habet de extenfione, & parum de materia : difficultas vero circa condenfationem , & rarefaZionem hîc occurrens eft, an per rarefaZionem acquira-tur omninò nona quantitas, deperdatúrque to-ta vetus, an non!
Captar.-	Hoc inquirunt Theologi in 4.fentent. circa
diftinti. 12. vtScGtu$7־»«y? 4. &Tartaretus: Phi. lofophi in4 ?¿//,vtToletus <j11afi.t1.tncap.ç.K\. fcertusde Saxonia ^««/? /? Bricot & quidamalij. item in 1. degenerat, vt Marcilius qu&ft.rs. & Re. centiores communiter, vt Conimbricenfes,Ru. uius, &alij, & fusè Fauent¡nus777íW««.4:./.
Diuerfitas vero opinionum haec eft, tefte ■A Scoto. Godfredus tenet in rarefazione totam veterem quantitatem deperdi, totámque de no-uo produci : item in condenfatione totam de-perdi,nouámque produci : Scoto vero commu-niter attribuitur, quòd velit nullam deperdi in rarefazione; aliquam tamen acquiri de nouo, prout maior, vel minor eft rarefaZio ; in con-denláíione autem aliquam partem deperdi: & Fauentinus dicit hanc opinionem effe commu-nem , fatetur tamen non fatis aperte patere, quam partem fuftineat Scotus, pace tamen Fa. uentini dixerim fententiam , qus tenet contra praecedentes nihil omnino quantitatis acquiri in rarefazione,nihilque deperdi in condenfatio-ne effe magis communem ; eft enim fere omni, um Recentiorum , vt patet ex citatis à Ruuio itb. 1■ de generatione in cap 4. traft, de rarefatitene quœft. 1. & Conimbricenfibus ibidem qidsft. 17, quam etiam reputo probabiliorem.
Decisio.
1? EJilutio prima. In rarefazione vetus quan-־*־'““titas non deperditur, item nec in condenfa. tione : Probatur hoc communi, validiffiino ta-men argumento : fi deperderetur tota quantitas per rarefaZionem, aut condenlàtionem,deper-derentur quoque alia accidentia fubieZata in quantitate: fed patet, quòd non deperdantur, ergo neque deperditur ipfa quantitas : maior pa. tet: qui» deftruZo fubieZo deftruuntur Cubie-Zata in ipfo: minor experientia confiât ; nam experimur in terra condenfata, & non conden-fata, in rarefaZa, & non rarefaZa eadem acci-dentia, videlicet eandem frigiditatem.
Confirmatur : Quia deftruZâ quantitare in fubieZo deftruituretiamipfutn compofitum; fi enim deftruantur omnia accidentia, ipfiim quoque deftruetur compofitutn8vt patet jn cor.
יד(»-.*» lj, F» rarefa• %ione no de• perditur tre* tue quanti• tat.
Prob. primi.
ruptionibus naturalibus,ergo per quamlibet ra. refaZionem, & condenfationem deftrueretur tota effentia compofiti : at certe eadem numero aqua, aut terra manet coadenfata,& rarefaZa,
Fauentinusfic probat refolutionem. Non poffunt diuerfa agentia regulariter introducere eandem qualitatem, hoc tamen fequeretur; nam fi deperderetur quantitas in rarefazione, deperderetur quoque fapor, odor, &c. proin« deque notius lapor, & odor deberet introduci; experimur autem,quòd ordinariè remaneat poft rarefaZionem idem fapor , & odor , qui erat antea, ficque idem fapor à diuerfis agentibu* regulariter produceretur: haec tamen ratio non conuincit; nam dicetur, quòd ab agente produ-cetur noua quantitas; & quiav.g.quantitaseft quantitas pomi, idcirco ad eam fequetur lapor, & odor pomi, non quòd per fe producatur là. por, & odor à rarefaciente,fed comproducatur» feu fequatur ad productione quantitatis pomi.
Quidquid ergo fit de hac ratione Fauenti-ni, prior allata omnino conuincit,cui tamen & haec altera potei! addi: Agens introducens for. má alicuius fpeciei non deftruit formam eiufdé fpeciei : fed rarefaciens per te introducit nonam quantitatem eiufdem fpeciei cum praeexifienti, ergo non deftruit veterem quantitatem, ficque eifent duae quantitates fimul, ii nauam produ-ceret rarefaciens : implicat vero,quòd in eadem numero materia fint duæ numero quantitates.
ObieZiones pro opinione Godfredi fuffi. cienter foluunt Scotus,& Fauentinus.
fe fi lut 10 fecunda. Nihil acquiritur quanti, tatis per rarefaZionem, nihilque deperditur per condenfationem. Probari folet primo ; Quia alioquin rarefando effet augmentado : at ho« non: maior probatur, Augmentado eft acqui, fido nouæ quantitatis vetere remanente : at idem effet de rarefazione. Refpondcri tamen ad hoc poffet, quòd augmentado fit acquifitio nouæ quantitatis non quocunque modo, fed ah intra, & vtita dicam, per«¿ inttteemiffìonem: at rarefaZio è contra.
Probaturergofecundo,&.validius refoìu tio : Non producitur accidens de nouo, nifi de nouo producatur fubieZum : fed in rarefaZio. nefubìeZum quantitatisnon producitur de no-uo,ergo nec vita quantitas : maior patet; nam accidens educitur de potentia lubieZi,ergo prat-fupponit fubieZum , antequam de eo educatur ; accidens ergo nouum fupponit nouutn fubieZti, Minor ptobatur: materia aut compofitum eft fubieZum quantitatis :fed nihil materiae, nihilq; compofiti de notio producitur per rarefazione, vt fatentur omnes, ergo & nihil quantitatis.
RefpondetFaüentinus, quòd noua quanti, tas adueniens educatur de præexiftente materia, quae ab agente rarefit,nam,ait Fauentinus,in terminata materia non eft necefle effe decermi, natam quantitatem, «a vt eadem materia fiora poifit effe fub minori, & aliquando fub maiora quantitate; qualitas enim & intenditur, £ re-mittitur penès eandem partem formae, ergo & quantitas idpoterit facere circa eandêÇn partem materis.
Infto tamen : Vel illa piÇ s materis, ex qua educitur noua quantitas, eMtextenf»; vel non:
R j	fi
Prób.ftítur,*
dì.
Nwm -.׳a-. Ñutía quòte* titas acqui»* riturperra^ refaélionem^ Preb. primi*
Prob. fîwfo\
di.
Refi, P
impugnatur
Pauentinu**