I 2
Philofophiæ facræ Cap. XXIII.

P R ° p. j. feclas) dolet ¿e fatq0. ¡ndicat hoc ipfo, fehabuiffe interpretatiue ,quali dicas implicite ac virtualiter, vel faltem habitualiter, appetitum contrarium j atque adeo fe fccifle inuolunta-rie, faltem fecundym illam rationem tqrpis vel incommodi, &c. minus perfpcdam ob defe-china cognitionis. Si vero non doleat de facto ( doleat, inquam, vbi difpoiìtionis, quæ tune erat in voluntati) oilendit fé non habuillè liuiufmodi appetitum iuterpretatiuum.׳ Se con-fequenter fé non feciflè inuoluntarie ;fed ad fummum non voluntariejquoad hanc eandem rationem. Cæterum hæc ipfa fecunda propofitionis pars melius intelligetur ex dicendis de ignorantia pfop. fequenti.
.Propositio IX■
־Facium ex ignorantia antecedente efi inuoluntarium ßm¡)heiter : ex comitante no» voluntarium : ex conseguente autem potefl effe voluntarium ßmf Heiter.
1	־[? Xplicatur, & probatur fìmul prima pars, ex eo quod a ignorantia Antecedens eil ea,
*ntnidem* * 4uæ & antecedit omnem actum voluntatisjita vt ex nullo fiue expreflo,fiue implicito T'fpea״ v>- oriatur ( proptereaque dicitur inuincibilis^nc111pabilis,inuoluntaria)&fimul antecedit opus 0■ i!! ratione caufæ ( caufæ,inquam,per accidens;quia ignorantia,cum fit folum negatiojcaufàt
■


re/peq,
ris.
tantum per modum remouentis prohibens ; fcilicet remouentis notitiam oppofitam, quæ prohiberet fiue impediret opus(ita vt fit caufaquod opus fiat : quatenus,vt fupponitur^on b ftm to ijm fieret opus fi adeflèt fcientia oppofita. b Exemplum eil in eo, qui fàgittans in feram, po t-fut»», ™ff Q^am fedulo circumfpexit ne quem feriat hominem 5 calti occidit amicum. Hic certe qua dere feram, fèdulo circumfpexit, inuincibiliter, & inculpabiliter, & minime voluntarie ignorat 1 1 e e
ter volitionem renitentem occiûoni amici;nam fi feiret ibi effe amieüm expofitum fagitpe, non iaceret ¡agitan : & hoc beneteftatur dolor, quem ex occifione percipit. Ergohæe ignoranta efl cau/a eius occifionis. Ergo hæc ignorantia efl vere, diftovtroque capite an-recedens. Etquia, vt patet,hxc ipfaoccifioeft impliciter inuoluntariajvtpote cum fine co-gnitione fiat;vt contra inclinationem voluntatisjeftque eadem ratio de aliis fimilibus : con-
fequenter factum ex ignorantia antecedente eil inuoluntarium impliciter.
¿״ff™ ‘X	tamen è haud impedit quin huiufmodi facium,fit quandoque etiam folummodo non
u» efquZ- v°h1ntarium;verbi gratia,quando ita parui momenti efl opus ita factum ;,vt qui fecit, non
Soleat,vi voluntatis, quam a&u vel habitu habebat quando faciebat ( vt & dicebam prop.8 ffrifffff"״" ûtim.4) quod addo -, quia ex difpofitione,quæ tunc erat, voluntatis expendi debet volunta-rium aut inuoluntarium, vel non voluntarium, vt pro mue ; noli autem ex voluntate, quæ
poffea fufeipitur. Quod efl valde notandum.
ignerrntia Explicatur,& probatur fecunda pars,ex eo quod d ignorada Comitans dicitur ea,quæ eil refp^uvo- quidem antecedens refpectu voluntatis operantis, vt de altera iam dictum efl : fed non efl lutati! ame. perinde antecedens refpeéiu operisjquia fcilicet non efl caufà eius. Hoc autem ipfo intel-nm"refp^au	non effe caufà operis j quod perinde (vt fupponitur ) fieret opus, quamuis adeflèt
»peri¡. oppofia fcientia. Exemplum fit in eo, e qui volens configere feram^c fedulo circuitilpi-ferit ‘inimlai cæ^s ne quem feriat hominem,configit inimicum.Ignorantia hæc vt patet,efl antecedens, putans fera. '	inuincibilis propter adhibitam moralem diligentiam, qua vinci non potuit ; & non efl
voluntaria,quia nec volita : ergo efl.antecedens refpectu voluntatis. Kelpeâu vero operis, videlicet occifionis inimici ,non efl antecedens,quia non efl califa eiusjhoc ipfo quod per-inde ille ooddiflèt,quamuis id refciuiflèt. Præterea hæc occifio,vtpatet,,non efl volunta-ria,vtpote nec volitatum fine cogiiitione fui ipfius non potuerit elle volita : ergo efl eate-nus non voluntaria : non autem efl inuoluntaria, quia non efl contra inclinationem volnn-tatis occiforis; qui non tantum non dolet propter hoc, fed etiam lætatur. Ergo opus ex ignorantia Comitante factum efl folummodo non voluntarium.
, Explicatur ,& probatur tertia pars,ex eo quod/ ignoraría Confequens efl ea,quæ confe-quitur alique voluntatis actum,quo direâe fiue explicite ; vel indireste fiue implicite,& ia item ‘affeaa- c°nfufb volit3eíl:proptereaque efl voluntaria,vincibilis & culpabilis:qualis foret in eo qui & no^'næ1effe facro ne ieiunia indicia audiret; & ita liberius indulgerei genio. Nam in eo
càfu ignorantia ieiunijefletvolitamon tantum in volitioneabfentiæafacrojideft,indirecte,
& implicite-,fed etiam directe & expreflb aétu,quo ille vult nefeire ieitíniujideo enunvult abeffe à facro. Et huiufmodi ignoiUntiadicitur affectata.. Alia quippe efl ignorantia Con-fequens,quænonfic efl affeclata;quæ videlicet tantum indirecte & implicite volita efl: ve cum aliquis,licet nonaétuexprefîo velit ignorare,omittit nihilominus cenuenieptemnou-
F g״׳J fit igneranf.a fenft!¡uen,