gentes res gefltu line” ris manda'• èant. Diodor. Siculus Bi-blioth.
610. i.
Cicero de Orar.
î	Praefationes;
librorum monumentis Sacerdotes à prifcis illic temporibus fcripta polleris reliquerunt, cuiufli-bet Regis magnitudinem ; naturam, mores,æta-tem, gella fcriptis mandantes. Et iterum libro 2. Prætermiilis, inquit, qùæ Herodotus , & alij vpluptatis gratia fingentes tradunt,Sacerdotum à nobis diligenter fcrutatos libros fequemur. Romanos idem fecilfe Tullius author eil de orat.Nam Pontifex Maximus,inquit,res omnes fingulorum annorum mandabat literis, effere-bátque in album, & proponebat tabulam do-mi, poteilas vt effet populo cognofcendi. Fla-uius Vopifcusinitio vita Taciti Imper, docet, nouello adhuc Romana Vrbis. Imperio, feri-benda hiltoria poteilatem penes Pontifices fuille.Macrobius libro 3. Saturnal, eius confue-tudinis originem inde vfque à 'Phrygibus re-petit, dum explicat illud Virgilij Æneid. 2.
Vopifcusin in vita Ta-
Macroh. 3. Satur.
Ppntificibus enim , inquit, permifla eft poteilas m'emoriam rerum geftarum in tabulas confe-rendi, Sc hos annales appellant, & quidem ma-ximos, quafi à Pontificibus maximis fados. In-de ergo Vjrgilius Æneam Pontificem often-dit, cùm ex eiufdem perfona Troia laborum annales referre ftatuit. Ergo etiam is mos apud gentes obtinuit : praecipue tamen apud He-bræos, quorum femper fumma cura fuit, re-rum geftariim memoriam integra fide pofteri-tati tradere.
Nunc de'fide hiftoriæ , atque authoritate, y hu'1 ciuam habere debet, fuperfluum videtur attexe-
btfhru“^ Neque enim author publica fide duntaxat, authore quàm Metafthenes Perfa libro de iudicio tem-commenda- porum à Chronographis exigit:verumetiam di-tur• uina nititur. Erat etiam Sacerdos quod idem requirit, fi Sacerdotis nomen, pro quolibet Le-uiticæ tribus homine, paulo licentius vfurpe-mus. Nec aliena fcripfit, aut externarum gen-
tium,fed domeftica,& quorum pars magna fuit, ■ quod iiiprimis MyrfiloLefeio placet: nec audi-tupercepta, aut probabili coniettura diipofita temere afferuit: fed à feipfo gefta,aut certe ocu-lis fubietta, quæ ignorarenonpotuit.Potuit ve-
' ro etiam Philoni Biblico, & Metaftheni fitisfe-ciffe, qui iiihil admittunt, nifi quòd in ratione temporum, cum annalibus Monarchiarum, ac præcipuè Berofo confentit: nam & ordo rerum, & feries temporum, quæ hoc libro digeruntur, ] fi conferantur, optime cum Affyriorrm Chro-noIogiaconueniunt.Scripfit autem ¿¿Princeps, neper vim, aut metum aliquid ifiifimulaffe pu-tetur: aut vilis adulator in gratiam cuiufquam, cuius ipfe fauorem ambiret, mentiri voluiffe.
- . Sed neque poilremò quifquam obiicere poteft, dum fuæ famæ.confulit, nonnihil veritati detra-mtr" Si• x^e: nain quis eum putet, qui ne filiis quidem nîfèfereit1, pepercit, fibi indulgere potuiffe.’ Siquidem eo-׳״־ hift.firl rum quos iu dices præfecerat, idem ipfe dedeco-uaret veri. 1־a,&rapinas, Sc corruptelam,ac demum etiam ׳«»»ז. abdicationem proprio flylo notauit. Denique diuino afflatus numine hiftoriam fcripfit, nec iftiepro more vllam in partem fides humana va-
.	. cillat, fed diuina authoritate firmatur. De pro-
pifcus‘ia '^n^s quidem dudum Flauius.Vopifeu?afferuit, Aureliano neminem feriptorum , quantum ad hiftoriam
I.
A pertinet non aliquid effe mentitum : quin-etiam prodidit in quo Liuius, in qUO Sallu-ftius , in quo Cornelius Tacitus , in quo de-nique Trogus manifeftisteftibus conuinceren-tur. S ed in Samuëlem nulla cadit talis fulmcio. non enim humano confilio & ingenio fretus, fe ad fcribendum appulit, fed dittante Spiritu fan-¿toj cuius in hoc opere numen & inftinttum íemper Ecclefía íuo iudicio comprojbauit. Ad extremum, notauit Sixtus Sehenfis bibliothecæ Sixtus Se. iànttæ libro primo, librum hunc primum Re-nen^s• gum habere verfus feptingentos nonaginta feptem, fecundum autem verfus fexcentos fe-ptuaginta nouem,vtrúmque vero compiedi hi-
B floriam annorum ferme centum vigiliti.
Aliud Proœmium Petri Vertnilij.
Do cT i expofitores tam Giraci, quàmÀ-rabes, cùm librum aliquemaulpicantur, explicare prius confueuerunt aliqua, paucífque præfari, ex quibus totius libri fumma facilius & melius intelligatur, quàm adipfam commenta-	.
tionem quam inftituunt , exequendam acce-3"*״" ,	Auerroës quidem , neenóri ante il- huius exfe-
lum Therriiltius multa fibi capita propofuer- /¡lienis. runt, de quibus in expolitionis proœmio lu-orienter dicereht. Ego vero quinque mihi ex-
, entiénda fuman!, quibus redé cognitis , non ' ambigo, vniuerfum hoc negotium maiori cum frudupoffe tradari. Primùm itaque dicam de feopo leu fine horum librorum, poilea de illo-rum multiplici vfu, atque commoditate : tum de via, ratione ac forma dicendi, prætereade or-dine rerum geftarum. poilremò de inferiptione ae nomine librorum.
Et quod ad finem feu confilium, quòd Spi-ritus fandus in his libris fequutus eil, attinet, ff«?«« ¿-׳ri multa dicenda fe offerunt. Primùm enim diui- ^rerum. nitus prouifum eil, vt-hinc mutationem rcipub. viciffitudinem varietatemque adminiftrationis populi Dei cognofcamus. Etenim ante hoc teippus reipublica Iudæorum ab optimatibus Aicptima-regebatur. Nam Iethro cùm animaduerteret, fri-Molen in deferto folùm omnia populi negotia mi* gubernare , ne immenfo labori fuccumberet, illi fuit author , cuius etiam Deus confilium י‘ probauit, vt fibi deligeret feptuaginta viros fa-pientes, Dei timentes, forti aiiimo præditos,
& alienos abauaritia, quibus curam & admini-Arationem reipub. committeret.' Quod fi ma-gnæ deliberationis&grauis controuerfiæ quip-piam incideret, id totum ad ipfum referretur, de quo ipfe confulto Deo Aatuefet. Nec du-biumefl, quin optimus hic flatus reipub. füe-rit, quandoquidem in deligendis magiftratibus ' , hon cenfus aut nobilitatis, fed tantùm virtutis ratio habebatur. Neque omnia ifta permitte-banturarbitriomagiftratus, vt populus ab om-ni deliberatione prorfus excluderetur, quoties enim de re aliqua magni momenti, quaque ad omnes pertineret, agendum effet, ipfe quo-que populus aduoeabatur. Vnde nec reges creari, nec bellum indici, aut geri licuit, iniuf fupopulj. & in lib. Iud. legimus,cùm in tribum