Encomium Geometria^ 441
concipere, diuidere, diftribuere, enarrare, excollere: non ne eft mortalitatis ac huma-narum viriumlimites ipfosiexcedete , egte-dique ac fimul in anguftiffimo ac fragili vaie diuina humanac|ue & numero Se magni? tedine pene infinita colligere? Nec vero vlla ad hoc ratione impelli potuiifem, yC qui arte minor Se memoria, eaeteris ingenio non fuperior, exercitatione haud com-parandus : inter totarduas diifìcultates gra-uiaque impedimenta , onus tam immen-fum& viribus impar fufeipere deereuerim: fi nonaudaciam neccffitas, orationem diffi-cultas excufaret: atque vt qualifcumque fit futura non ex his qua: didurus fum, fed qrjae dici pofifent laudis Se maieftatis argu-mencum fumi debet, per eamque alius in-citaretur qui Se facundia Se ingenio pro-piùs illi accederet. Ferunt enim quendam Muficum fuiflènonfatis elegantem olim , nomine Phrynim, qui quamuis artem pa-rum illuftrarit, Timotheum tamen illum Celebrem virum ad artis ftudia incitando , plurimum ad Mtifica: dignitacem contule-rit. Hic ille fuit, qui Alexandrum regem è conuiuio exilire cocgit, quibus tìdem ( po-tuifte Orpheum plantas ac feras lyra aduo-cj^re, Eurydicem ab inferis impetrare: Am-phione acZethum Boeocias Thebas Muii-ca erigere, Arionem delphinos tibia placare , ob idque ab illis adue&um) fi natura: nonnimis repugnaflent, facere debuerat, Maxima: funt artes fingube, atque diuina:, nec ex hominumexcellentia ac gloria atfti-manda: : fed cum illi ad fummam mortalitatis perfedionem accellerint , diligenter confiderandum quales eilèillae inter cocleftes virtutes debent, quarum vmbra quatdam in mortali corporetantum relucet.Omnium tamen artium illuftriores funt Mathematica: , interque has precipua Geometria : vt cum de illa di&urus firn , nec ad multitu-dinem memoria , nec ad fubtilitatem in-genio, nec ad magnitudinem eloquentia fufficere pollini. Audietis ciues non folutn maxima, Se recondita, fed Se admirabilia: feu cum de fummi opificis fabrica dixero, aut de totius mundi ordine, aut de illa’qu? in nobis eli ( Se eam tamen ignoratis ) com-pofitione : atque quod his edam ipfislonge eft admitabilius, anima: fymmetria , quo-nam pado Se illa,quamuis perenni*fit atque fpiritus folus omni vacans materia, Geometrica atque multiplici ratione con-ftet. Audietis quibus modis maria tranfire, terratum fpacia intelligere , diuideréque hac vna confultrice aufit humana folertia : quid colonus in obferuatione temporum, quid dudor exercitus in collocatione ca-ftrotum , quid in tormentis exeogitandis : quid lurifperitus in finibus difeernendis, quid Medicus in reftauranda fanitate, quid rhetor in definiendis caufis ab hac expofeat: quàm mutila fit vnaquxque harum artium, fi auxilio Geometria: deftituatur : ve nec dimidium illis fuperfit , illudque nec fané incorruptum. Non vulgata vobis di-cam, atque vt oratores conlueuerunt, com-munibus ex locis deprompta.* fcd penetralia ipfarum difciplinarum excutiemus, finga-
¡aque docebimus quantum in fe Geometries: rationis contineant. Rem arduam verfo, atque pro viribus certe imparem mihi: fed ilia , Qii totum hoc paruum quod in me eft ingenium debeo , fuadet, Se noftra huma-nitas horcacur , & reiipfius dignitas me ac-cendit: quid enim, cum intelligetis Arith-meticam tanquam mortuam fine hac elTeJ animumque illius feientia: Geometriam fo-’ re ? quid cum Muficam , cum Aftronomia, cum Opticam , quantum vnaquatque illius ope indigeat: imo fine ilia nulla fic ? quid cum de arcibus catceris ? non zdificare fine ilia licet, non veftire.- quinimo magis, vt video, hx potius illius ftint partes, quam quod ilia indigeant .• fed cum illius ambitus tam magnus diet, needle fuit diuerfis illius partibus diuerla etiam nomina tribue-re. Tacrbo ne plafticen , aut pi&uram, fculpturam ? cuius nam funt artis alterius munera, quam iftius/quid fabrilis ars, feu seri feu ferroaut Iigno incumbat? quid ho-rologiorum , machinarumque rtrudura mirabilis? vndenam principia formamque fuam & arcana recipiunc? Neque verb paruum fuerit, abdita naturae artificiorumque recenfere , quibus Magiam ipfam perfici palam eft .• etenim neque vlla certe maior Magia excogitari, aut fine hac elle poteft.
   Quid cum vibramus pondera ? ex imo mans carinas eruimus? non ne de hisomni-bus explicanda caufa fuit ? huiufque artis in ea laudem docere? At verb quonam pado pulchritude 8c brutorum animalium Sc ho-minum, cacterarumque rerum tota Geome-ttica ratione conftet, non eft etiam prete-reundum : quantum etiam exemplorum, quantum gloria , quantum dignitatis in antiquorum monumentis repofitum, quan-tumque diuiniffimorum hominum com-mendatione illuftrata , tacere non debeo. At necillud etiam omittendum , quod cla-riffima ac certiffima fit: dignaquefolaqus in puris illis intelledibus , in diuinoque finu iaceat: turn verb quantum vdlitatis preftet ad animi ipfius vires augendas, feu memoriam, feu imaginandi vim, feu men-tem aut confilium refpexeris , dicendum erit. Neque verb omnia hac obiter, aut abfque ordine : fed prius inuentorum nomina explicanda funt: inde quinam in ea maxime excelluerint: poft partes illius bre-uiter enarranda, fummaque ipfius per fe exceilentia : turn verb quid Deus illi tri-buerit, quantum natura rationes illius fuerit imitata, quantum artifices finguli illam excoluerint : de maxima illius, fummaque perfedione, quam paifim vel in exemplis neceifaria, vel in inueniendis rationibus opportuna a philofophis omnibus cenfea-tur, dicendum eft. Vltimo , quantum ad excolenda ingenia, ad expoliendas difei-plinas , ad corporis falutem & beatam vi-tam ducendam conferat, edocebimus.
   Nec verb vllo in loco aut confidentius cum ad beneuolentiam, aut commodius cum ad ingenia noftra refpicio, didurum mearbitror. Fuit enim hsec ciuitas femper ingeniisflorida , ftudiis decora, eruditione ornata : vt non tam yel tedijjciomm pul-
                                                                                                                                              chvi-