In Primum lib. S ententiarum_>.
13
Tetrus.
Adiruitio aie tria có currunt.
tur natur« conueniens. Cumque creaturæ infenfibi les non cognofcant, non deleitantur,neque finiuntur . Item Fruitio propriè loquendo eft tantum viti-Bnita n6 gniSj gUem bruta non appræhendunt, nec finem UU proximum ordinare potiunt ad vltimum finem, ci careant ratione, cuius eft ordinare. ideo non pro-peccatori prié fruuntur. Peccator quoque conftituit fibivlti-fcuitio nó mum finem,in quo veré non eft vltimus finis, idcir-compent. CQ nec propriè fruitur. Ruffüs, fruitio propriè non «5 fruit« eft, niti afsit perfeita deleftatio, quæ effe non valet propriè. ante yltimi finis coniècutionem. Ideo iufti in hoc fe culo non propriè frui dicuntur, fed beati qui f onfe cutifunt vltimum finem, veré, propriè & perfeitè fruuntur. Deus autem feipfo perfeftifumè fruitur, quia in ipfo non differt fruens ab obieito fruentis. Oreoori’ Vndefuperillud Iob, Efto gloriofus,ait Gregorius: gOr' " Ipfe fein gloriofus eft,qui dum feipfo perfruitur, ac cedentis laudis indigens nó eft. Attamen aliquo mo do frui dicuntur,inquantum in re apprehenia, & ac quifita propter fe deleilentur. Hæc Thomas.
^Tnfuper Petrus: Ad fruitionem,inquit,tria concurrunt,coniunitio, quietatic,& dele&atio. Quieta tio autem poteft effe vel fecundum appetitum ratio nis, & fíe fruitio eft triplex.Triplex na nque poteft ei fe coniuniiio,vtpote vel per indifferentiam efl'entiç fruentis à fruibili,& túc nulla eft indigentia in frué-te. ficque Deus fruitur femetipfo, vel per fpeciem gloriis, & fic in fruente eft indigentia necefsitatis, quæ indigentia eft etiam de bono habito, & fie San ili fruuntur Deo in patria. Vel per inhabitationem gratiae, in qua eft indigentia penuria:, quæ eft de bo no nondum plenè adepto, & ficiuftifruuntur Deo invia. Secundo, quietado poteft effe fecundum appetitum libidinis,ficque mali fruuntur bono creato quod eft impropriefrui. Tertio potefteffe fecundó appetitum fenfualitatis,fic bruta fruuntur cibo.Hçc Petrus. Idem Richardus.
Aegidius	^Aegidius demum,& Scotus circa hæc feribunt:
Scorus. jpruj ¡nclU£jjt quietem. Ideo per fimile de quiete cor fpiritibus porum poteft cognofci, quibus competit rrui, cx eficut pó quibus non:quia(vt ait Auguftinus in libro confef-dus ™ ‘or fionum)pondus in corporibus eft ficut amor in fpi-Augufti’ ritibjisi,’ propter quod dixit, Amor meus, pondus .meum. eo feror, quocunque feror. Nam ficut corpora per fua pondera ad naturalem Jocum tendunt & in eo quiefeunt : fic fpiritus per amorem tendunt Quieris in proprium finem, & quiefcútineo. Hinc ficut cor diíerfisút pora habent diuerfos gradus in quiefeendo, fic di-gradus.	uerfæ res habent diuerfas rationes fruitionis. Porro
in corporibuseft quoddam,quod quiefeit perfe primo,vt terra habens locum centri. Alia vero quie fcunt.per fe, quoniamformamgrauitatis,fednon primotqiifa quiefeunt per naturam illius, quod primo qúiéfditjVt mixta in medio terræ, in quibus ter-râprædominatur. Alia quiefeunt vérè,& propriè, qma adhærent,primo immobili : non tamen immobiliter quiefeunt, quia non habent quietem motui repugnantem, vt arbores, & terræ, nafcentia in fu-perficiæ cius. Alia quiefeunt imperfeilè, & non veré,nec propriè, fed folum dicuntur quiefccre, quia immobilia adhærent alicui, quod tamen mouetur, ficut homo exiftens in naui , ita immobiliter naui adhçret, ac fi illa effet centrum ipfius, ficut Deus eft Circulus. centrum fpiritibus. Eft enim circulus, cuius centró ín f üali eftvbique, circumferentia nufquam. Infpiritali-busProíus bus ergo nihil eft, perfe, & primo immobile, nifi Deus per p.eus‘~& quantum aliquid ei adhæret, intantum ímobiUs° qmefeit,. efficiturque immobile. Voluntas autem ‘ in hoc quod ordinat aliquid ad aliud, non quiefeit
in illo. Ideo ad hocquòdin illo quiefeat, oportet quòd acceptet obieflumnon ordinando ad aliud. Quqd fi voluntas ex fua natura acceptet, & obie-ilum eft ficut centrum immobile, tunc eft propria quies exparte aitus & ex parte obiefti: & hoc com petit Deo,primo,&perle, & foli Deo, quoniá Deus ex fua natura eft fummat amator fui, non propter a-liud.vnde eftibi prima quies,qua: eftprimi quiefeé-tis, vtvoluntatis fuatex fecum obietto, quod eft quafi centrum, quod ipfe eft fine relatione ad aliud. Secundó quiefeunt imito eodem centro, aliqua per Beari qui fe, & non primo, vt beati., quiefeunt enim in Deo perfe, qniafunt quafi incorporati ei per habitum ‘°S glori«, quo Deo fruuntur, ficutlapisper grauita-tem quiefeit in centro.’Noirtamen primo quiefeunt atquefruuntur, fedparticipationeprimi fruentis . Tertio aliqui quiefeunt in illo centro, fcilicet Deo, per aitiim fruitionis, veré & propriè, fed non immobiliter, vt iufti viatores, qui potiunt peccare.
Quarto fruuntur aliqui,nec veré nec propri è, quan tum eft ex parte obieiti, vt impij, qui creatis firmi- \ ter, finaliterqueadh«rent,quifeipfis fruuntur, quia peccata mortalia communiter fiunt, & referuntur ad commodum , & delectamentum peccantium.
Hate illi.
■f Qu« concordantpr«diitis, nifi quòd Scotus Scotiis, dicit irftos viatorespropriè frui. Adprimum argumentum Scotus refpondet, quòd ratio finis non -eft fruibile,'fed id,cui competit ratio finis, & in quo fundatur. Deus etiam nOn eft finis, ficut nec efficies fui, quoniamift«duacauf« neceffariòfimul concurrunt. Vndequòd Deus dicitur, agere propter finem, intelligendum eft de fine effeílus.Aétus quo que defiderij non eft actus ordinatas fruitionis, fed .aflús amoris, quo voluntas Deo bonum, quod eft eft ipfe. Hac Scotus.
^Amplius ad intelligendum qualiter Deus vtitur Aeg‘a‘"s' creaturis,-valet quod ait Aegidius. Vti, eft affiline- Q„a[iter re aliquid in facultatem voluntatis per relationem Deus vuE ad bonitatem diuinam. aliter effet abufus. Affiline- creaturis. re autem aliquid propter bonitatem diuinam, potei! effe tripliciter. Primó, propter eam communicandam, & fic utitur Deus rebus , vt bonitatem fuá’ communicet & tribuat eis. Secundó, propter bonitatem diuinam cófequendam,feu obtinendam.ficq; boni viatores creaturis vtuntur,vtad increati boni tatis fruitionem pertingat Tertiò,propter diuinam bonitatem iam habitam pofsidendam, & conicr-uandam. fic beati vtuntur creatis. Hac Aegidius.
Et de ifto habetur in textu diffufiùs. Imo etiam lon1, ‘‘ Deus vtitur creaturis, ad offendendum, & exer-f 1 cendum in eis fuam «quitatem, ac pietatem.Poliremo de mutua fruitione fuperdignifsim« Trinitatis, fciendum, quòd qualibet adorandaperfona amat feipfam,&alias duas amoreintenfiuèimmenfo. idcirco fruitur fe,& illis cum deleilatione,&complacentia penitus infinita, ac fuperdulcitsima. Eftque ibi plena,& fuperperfeita proportio,ac vnio fruentis ad fruibile, & hasc eft beatitudo, & gleria infini-tafuperfelicifsimiDei. Etquamuis filius referat ad patrem, & fpirituffanClus ad patrem,ac filium, totum quod funt, & habent, recognofcendo fe wde accepiffe, non tamen ficutadfinem , cum fine coii-fubftantiales, & coaequales perfona:, & eadem numero bonitas fumma in eis fit,ideo nec filius,nec ipi rituffanilus vtitur fe. Hate circa primam diffinitionem lint breuiter taita.
Dì De