4ß DifpiXII.Part.il. de dift : potent: animæ. 454
&vifiuâ formaliter fum.ptâ,manifèftatiuè dico	......
in quantum anima ipía feipfam manifeftat di. uerfimodé, ideft videndo, audiendo, &c. for-maliter tamen confideratx illæ potentix non
poftulant diuerfa fubieâa.
Ad tertium : Refpondeo aliud effe dicere
potentiam operandi, & aliud dicere aptitudi. nem & facilitatem operandi, dum reponitur ab Ariftotele m predicamento qualitatis potentia operandi, non ibi fumitur potentia operandi pro vi. & principio operandi : fed pro facilitate, & promptitudine operandi: dum vero nos di. cimas potentias animx poni in predicamento ipfius animx, nec ab eadiftingui, loquimur de ipfamet potentia,& vi agendi, non vero de apti-tudine, & facilitate ; nam hxc facilitas ponitur in predicamento qualitatis in fpecie naturalis potentix ; & huius difcurfûs, ac diftinâionis euidentiffimum indicium eft, quòd dum dicit Ariftoteles naturalem potentiam, & impoten. tiara effe (pecies qualitatis, ibi per potentiam in. telligunt Philofophi aptitudinem & facilitatem ad operandum, per naturalem vero impoten. tiam non negationem potentix fed difficulta-tem operandi : ficut ergo difficultas operandi ponitur in predicamento qualitatis, ita & faci, litas operandi, non vero ipfum principium ope. randi: Ex quibusadobieâionem patet relpon. fio, qux maxime notanda eft.vtcnerueturprin. cipale Thomiftarum fundamentum.
Mjnertî. &A quartum: Refpondeo potentias orga. nicas ex duobus conflari, nempèex vianimxdc cx organo v. g. potentiam vifiuam ex vi animx, quatenus recipitur in ipfa pupilla, qux commu. nitar dicitur organum vifûs: dum ergo quxri-tur,an potentia v. g. vifiuafubieéìetur incom-polito, vel in ipfa anima ? Refpondendutn cum diftinâione ; nam potentia vifiua quoad orga. numfubieâaturin corpore, aut toto compofi. to, at vis animx fubieâatur in anima -, quia ta-men illa vis animx manifeftatur peculiari ma doin oculo, & peculiari modo inauribus, &c. inde fit vt anima, in quantum videt, dicatur di. ftingui à feipfa, in quantum audit; diftingui in-quam manifeftatiuè, hoc eli anima feipfam ma. nifeftatdiuerfimodè, vt informât organum vi. fûs, & vt informât organum auditûs : vnde ex hoc refpondetur ad principale argumentum contrarix opinionis ponentis diftinâionem realem inter potentias animx hoc modo : po. tentia auditiua exiftit feparataà potentia vifiua, ergo diftinguuntur inter fe realiter.
Refpondendum, inquam, potentia auditi-uaeft feparata à vifiua, manifeftatiuè, concedo: verè& reai iter, nego ; namreipfa vis anime,qux audit, eft eadem realiter qux videt, non dicitur tamenanima videre, vel audire,fed totus ho. ino, quia vt diàutneft, potentia vifiua conftat ex duobus, quorum vnum pertinet ad animam, alterum ad corpus, quo fit vt tales potentix fen-fitiux dicantur potentix totius compofiti, er-go licet deperdatur potentia vifiua quoad orga. num in feparatione animx à corpore,non ta. mendeparditur realiter, & formaliter,
u¿ guìHtS, ,	Ad quintum nega maiorem ; nititur enim
hâc fàlsâ propofitione, eiufdem funt generis a. âus, & potentia; debet enitn diftingui illa pro.
pofitio , nam dupliciter fumitur potentia primi vt eft principium operandi, ficquediuiditur in potentiam aóhuam,& in paifiuam ex a. (fry.Atfe. tapb. Alio modo fumitur potentia, prout con. tradiftinguiturab actu: allata propofitio eft ve. rade potentia accepta hoc fecundo modo; hoc enim modo accipiendo potentiam, aéìus, & po-tentia funt eiufdem ipeciei; quia idem indiui. duum, quod nunc eft in aélu, priùs fuit in po. tentiá i quare primo modo accepta ptopofttio faifa eft, loquimur tamen inprxfenti de poten-tia primo modo fpedata.
Ad fextum : Dum dicit Ariftoteles varias effe potentias animx, debet intelligi de variera-te quoad exercitium, non vero de varietate ip. farummet potentiarum fecundum fe fpeâata-rum: vndeadargumentum informa, Refpon-deo concedendo antecedens, & adconfequens dico quòd & anima remaneat vna, eademq; po.. tentia animx realiter fumpta,fed tantùm multi-plicatur penes diuerfa officia. Dices ergo quòd illa pluralitas non fit potentiarum, fed tantùm officiorum, aut ad fummum pluralitas formali— tatum.id eft anima vt per organum vifûs opera-tur, dicitur potentia vifiua : vt operatur per or-ga mirri auditûs, potentia auditiua,& ficde alijs, aut dicuntur eft'e plures potentix animx , ia quantum anima non eft principium v. g. fen-tiendi nifi mediantibus quibufdam difpofitio-nibus, qux funt in organis.
hAfepttmum : Ariftoteles ibi loquitur de Mfi/tm» potentijs animx organicis, quales funt vegetati, ux & fenfitiux, qux indigent organis ad inflar fubieâi. Ad illud vero terti) de anima dic ve. rum effe quòd intelleétus non fit organicus, be-nè vero fenfus, quia fenfus indiget organo non formaliter, fed inllrumentaliter ,at intelleâus neque formaliter, neque inllrumentaliter it» quantum pendet ex parte princìpi], licet intel. laâusex parte obieffi indigear organis, quam, diu anima rationalis incluía eft in corpore, fed hoc eft raeré per accidens & omnino extnnfe-cum potentix intelleâiux.
Quod fpeàat ad locum ex Ethicis dic va-ríos habitus applicari ipfi animx , fed vnusap. plicatur ipfi animx in quantum vult, & alius ei. dem animx, in quantum in tel I ig it, & c. imo ve-rò etiam fecundum ipfofmet Thomiftas eidem numero intelledlui applicantur diuerfi numero habitus ; communiter enim docent Logici quòd quinque fiat habitus intelleâûs, fapientia, fci-entia, &c. ergo etiam eidem animx immédiat¿ inhxrebunt plures habitus.
Ad ottauum : negandum eft illud princi- M tSm¡! pium Thomiftarum , quòd videlicet fubftantix non fint de fe operatiux immediate ; nec enim ignis producit ignem per calorem principaliter, fedtantummodòdifpofitiuè; eft enim ipfafub-flantia ignis, qux producit ipfum ignem in li-gno.
Ad nonum : cúm dicitur : potentia & aâus aii funt in eodem genere, fi fumatur potentia pro principio aâiuo vel paftiuo , & aélus pro eo, cuius dicitur talis potentia, fimpliciter eft ne. ganda maior ; nam etiam fecundum Thomiftas accidentia habent pro potentia pallina aut nsa-teriara primam, aut compofitum fubftantiale,
quare